موسیقی تلفیقی، همانطور که از اسمش پیداست، از ترکیب دو یا چند سبک موسیقی به وجود میآید. در حقیقت، به این سبک از موسیقی، فیوژن هم گفته میشود و نتیجهٔ آمیختن فرهنگهای مختلف موسیقایی با یکدیگر است. در ادامه، در این مطلب از وبلاگ ندابلاگ، بیشتر با این نوع موسیقی آشنا خواهید شد.
موسیقی تلفیقی چیست؟
موسیقی تلفیقی در واقع همان مفهوم “موسیقی فیوژن” است. در ابتدا این سبک به ترکیب موسیقی جز با فانک و راک گفته میشد.
در این نوع موسیقی، هدف اصلی پیوند دادن سبکهای مختلف و ایجاد یک دنیای مشترک موسیقایی است. موسیقی تلفیقی، هنر و خلاقیت در کنار هم قرار دادن عناصر دو یا چند سبک مختلف برای خلق یک سبک تازه است.
مثلاً وقتی یک ساز غربی را در کنار یک ساز ایرانی در یک قطعه میشنویم، یا وقتی موسیقی کلاسیک غربی با موسیقی دستگاهی ایران ترکیب میشود، نتیجه میتواند یک اثر تلفیقی باشد. این روزها تعداد علاقهمندان به موسیقی تلفیقی در ایران بیشتر شده است.
برای نمونه میتوان به آلبوم «مولانا و باخ» اثر داوود آزاد اشاره کرد که در آن موسیقی ایرانی و کلاسیک غربی درهم آمیختهاند، یا کارهای عزیز مصطفیزاده که در آنها موسیقی اصیل آذربایجانی با موسیقی جز ترکیب شده است.
تاریخچه موسیقی تلفیقی
موسیقی تلفیقی که به آن فیوژن هم میگویند، در دهه ۱۹۶۰ با درهم آمیختن دو سبک راک و جاز به وجود آمد. به این سبک جدید، جاز فیوژن گفته میشود. سبک دیگری به نام آفروبیت نیز از ترکیب موسیقی مناطق غرب آفریقا و جاز آمریکایی پدید آمد که آن را میتوان از نخستین نمونههای موسیقی تلفیقی دانست.
در موسیقی تلفیقی، بخشهای مختلف از سبکهای گوناگون آنچنان با هم ادغام میشوند که تشخیص و جداسازی آنها نیاز به گوش آشنا و دانش موسیقی دارد. هیچ محدودیتی برای ترکیب کردن اجزای مختلف موسیقی وجود ندارد. به عنوان مثال میتوان موسیقی شرق و غرب یا حتی موسیقی امروزی و سنتی را در یک اثر واحد جای داد.
قطعه «با من صنما» از آلبوم «آرایش غلیظ» با صدای همایون شجریان، یکی از آثار درخشان موسیقی تلفیقی ایران است. همچنین آلبوم «بزم بیجانان» ساخته پدرام درخشانی، موسیقی الکترونیک را با موسیقی اصیل ایرانی میآمیزد و در آن، ساز سنتور نقش محوری را در قطعهها ایفا میکند.
موسیقی تلفیقی در ایران
موسیقی تلفیقی ایرانی دارای ویژگیهای خاص و بیهمتایی است. برای ترکیب کردن ساختار موسیقی سنتی ایران با سبکهای دیگر موسیقی، باید دقت و ظرافت به خرج داد و همچنین تسلط کامل بر موسیقی ایرانی و سبکی که قرار است با آن ترکیب شود، داشت.
اگر نگاهی به گذشته موسیقی تلفیقی در ایران بیندازیم، عباس مهرپویا را از پیشگامان این راه میدانیم. او نواختن عود را نزد یک نوازنده عرب آموخت و سپس با کمک معلمهای ایتالیایی و آلمانی، گیتار نواختن را یاد گرفت. اما تحول اصلی زمانی رخ داد که او به هند رفت و نواختن ساز سیتار را فراگرفت.
مهرپویا در آن دوران تنها نوازنده ماهر سیتار در ایران بود و با مهارت زیادی که در نواختن آن داشت، تلاش کرد تا صدای این ساز را با سازهای دیگر بیامیزد و آهنگهای جدیدی خلق کند. او با ترکیب سیتار و موسیقی پاپ ایرانی، ملودیهای تلفیقی زیبا و بهیادماندنی ساخت. یکی از آثار او به نام «ساز غمگین» با نقش اصلی سیتار و در هم آمیختن فرهنگ و موسیقی هند و ایران پدید آمده است.