همانطور که میدانید، سازها در دستههای گوناگونی قرار میگیرند و حتی در یک گروه خاص نیز انواع مختلفی دارند. به عنوان نمونه، خود پیانو هم گونههای متفاوتی دارد و این تفاوتها ممکن است برای هنرجویان یا دوستداران موسیقی سوالبرانگیز باشد. به همین دلیل، در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ میخواهیم به بررسی تفاوتهای میان پیانو دیجیتال و پیانو آکوستیک بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
تفاوت پیانو دیجیتال و آکوستیک
پیانو آکوسیک
در پیانوهای معمولی که به آنها آکوستیک میگویند، صدای ساز به شکل کاملاً فیزیکی و مکانیکی تولید میشود. وقتی نوازنده کلیدی را فشار میدهد، چکش کوچکی به حرکت درمیآید و به سیم مخصوص آن نت ضربه میزند. این ضربه باعث لرزش سیم میشود و در نتیجه صدای آن نت شنیده میشود. هر کلید فقط به یک چکش و یک سیم مشخص وصل است و به همین دلیل میتوان نتهای گوناگونی را با آن نواخت.
این نوع پیانو درون خود چکشها و سیمهای فلزی زیادی دارد که با سازوکاری دقیق به کلیدها متصل شدهاند و همه این اجزا درون جعبهای چوبی جای گرفتهاند. هر کلید به یک چکش متصل است و نیروی انگشت نوازنده از طریق این چکش به سیم منتقل میشود. لرزش ایجادشده در سیم، در نهایت به شکل صدا به گوش میرسد.
پیانوهای آکوستیک از نظر شکل و اندازه به دو گروه اصلی تقسیم میشوند:
پیانوهای گرند و پیانوهای دیواری
۱-پیانوهای گرند به شکل خوابیده و افقی ساخته میشوند و اندازه آنها معمولاً از ۱۲۰ سانتیمتر شروع شده و تا ۲۷۰ سانتیمتر و حتی بیشتر نیز میرسد. در این نوع پیانو، سیمها به صورت افقی و در راستای سطح زمین کشیده شدهاند. چکشهای پیانو پس از برخورد با سیم، به دلیل وزن خود به آرامی به جای اولیه بازمیگردند.
۲-پیانوهای دیواری بر پایه بلندی آنها به سه گروه اصلی اسپینت، کنسول و استودیو دستهبندی میشوند. در این مدل، سیمها به شکل عمودی و ایستاده نسبت به زمین قرار گرفتهاند و به همین دلیل فضای کمتری اشغال میکنند و گزینه مناسبی برای فضاهای کوچک به شمار میروند. نحوه کار پیانوهای دیواری در واقع برگرفته از طراحی پیانوهای گرند است که با تغییراتی برای قرارگیری در کنار دیوار سازگار شده است.
پیانو دیجیتال
در پیانوهای دیجیتال، فرآیند تولید صدا کاملاً با پیانوهای معمولی تفاوت دارد. هر کلید، صدایی از پیش ضبطشده را فعال میکند که سپس از طریق بلندگوهای تعبیهشده در بدنهٔ ساز پخش میشود. این سیستم مبتنی بر الکترونیک است و کار تولید صدا را بدون مکانیزم پیچیدهٔ درونی انجام میدهد. در واقع، نحوهٔ عملکرد این پیانوها بسیار شبیه به کیبورد یا ارگهای الکترونیکی است، با این تفاوت که صدا به صدای واقعی پیانو نزدیکتر شده است.
پیانوهای دیجیتال، سازهایی الکترونیکی هستند که با پخش صدای ضبطشدهٔ پیانو — که در حافظهٔ داخلی آنها ذخیره شده — کار میکنند. تعداد کلیدها در این مدلها معمولاً بین ۶۱ تا ۸۸ عدد است، اما خبری از چکش، سیم و دیگر اجزای مکانیکی پیانوهای آکوستیک نیست. صدای آنها از طریق بلندگوهای خود ساز یا با استفاده از هدفون قابل شنیدن است.
پیانو دیجیتال ساز مدرنتری محسوب میشود و همانطور که از نامش برمیآید، صدا به صورت دیجیتالی تولید میشود. با فشردن هر کلید، بلندگوهای ساز، صدای ضبطشده از یک پیانوی آکوستیک را پخش میکنند. این پیانوها نیز در دو نوع گرند و دیواری — مشابه نمونههای آکوستیک — ساخته میشوند. علاوه بر این، مدلهای قابل حمل (پرتابل) نیز وجود دارند که جابهجایی آنها آسانتر است:
– **گرند:** دارای بهترین سیستم صوتی است و احساس کلیدها بسیار شبیه به پیانوی آکوستیک میباشد. نقطه ضعف آن قیمت بالا و محدود بودن تولید است که توسط تعداد کمی از سازندگان عرضه میشود.
– **دیواری:** ابعاد کوچکتری دارد. تقریباً هماندازهٔ پیانوی دیواری آکوستیک است، اما وزن آن بسیار کمتر است.
– **پرتابل:** کوچکترین و سبکترین نوع پیانوی دیجیتال است که معمولاً به جای پایهٔ ثابت، همراه یک پایهٔ جداگانه (استند) عرضه میشود. جنس کلیدها و بدنهٔ این مدل اغلب از پلاستیک مقاوم است.
از لحاظ قدرت و کیفیت صدا
برای مقایسه قدرت و کیفیت صدای پیانوهای دیجیتال، اکوستیک و گرند، میتوان گفت که از نظر قدرت صدا، بدون شک پیانوی گرند رتبه اول را با فاصلهای زیاد به خود اختصاص میدهد. این برتری به دلیل اندازه بزرگتر این ساز در مقایسه با انواع دیگر است. در یک اجرای بزرگ که چندین ساز مختلف حضور دارند، یک پیانوی گرند به تنهایی میتواند صدای خود را به وضوح و با قدرت در میان دیگر صداها به گوش شنونده برساند.
دقت بالا در ساخت سیمها و مکانیزم چکشها نیز باعث شده تا صدایی بسیار شفاف در نتهای بالا و صدایی غنی و پرحجم با بیس قوی در نتهای پایین احساس شود. نوع دیواری (اکوستیک) این ساز نیز صدایی نسبتاً مشابه با مدل گرند تولید میکند، اما با شدت کمتر که دلیل آن کوچکتر بودن ابعاد ساز است.
پیانوهای دیجیتال امروزی با پیشرفت فناوری سعی کردهاند با بهرهگیری از بلندگوهای قدرتمند، همان فرکانس و قدرت صدا را در اختیار نوازنده قرار دهند، اما مدلهای ابتدایی و ارزانقیمتتر معمولاً از این توانایی بیبهرهاند.