ورود به یک کارگاه نجاری، دنیایی از حسهای گوناگون را پیش روی شما میگذارد. عطر مطبوع چوب، آواز ابزارها هنگام برش و نرمی سطح صیقلی میزهای چوبی، همگی احساسی خوشایند ایجاد میکنند. خلق اشیای زیبا از چوب، تجربهای شیرین است؛ اما نجاری نیز مانند هر حرفه دیگری، خطرات خود را دارد و لازم است مراقب اتفاقهای معمول در این محیط باشید.
در حقیقت، برای انجام بهتر کار با چوب، رعایت اصول ایمنی ضروری است. به عنوان مثال، استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند عینک و دستکش، پوشیدن لباس مناسب، تمرکز کامل حین کار و نگهداری تمیز و منظم ابزارها از جمله این موارد است. با عمل کردن به این توصیههای ایمنی در نجاری، هم سلامت خود را حفظ میکنید و هم اعتماد مشتریان جلب شده و کار شما پررونق میشود.
در این نوشته، ۹ مورد از نکات کلیدی ایمنی در کار با چوب را مرور میکنیم تا این فعالیت نه تنها دلپذیر، بلکه تا حد امکان بیخطر نیز باشد.
رونیکس را بخوانید.
۱۲ مورد از حوادث رایج هنگام کار با چوب
کار با چوب میتواند خطرات مختلفی داشته باشد، از زخمهای کوچک گرفته تا آسیبهای جدی و حتی حوادث بسیار خطرناک. در اینجا برخی از اتفاقهای معمول در کارگاههای چوببری را مرور میکنیم تا با آگاهی بیشتری اصول ایمنی را رعایت کنید.
بریدگی و زخم توسط تیغههای تیز ابزار
آسیب دیدن چشم در اثر پرتاب شدن پوشال و تراشههای چوب
کمشنوایی یا آسیب به گوش به خاطر صدای بلند دستگاهها
مشکل تنفسی به دلیل نفس کشیدن در گرد و خاک چوب
گیر کردن لباس یا مو در قسمتهای چرخنده ماشینآلات
افتادن اجسام سنگین روی پا
لیز خوردن یا زمین خوردن به خاطر بینظمی و شلوغی محیط کار
آتش گرفتن تراشههای چوب و ایجاد حریق
مسمومیت با مواد شیمیایی مثل رنگ، لاک و حلالها
صدمه دیدن در اثر برگشت ناگهانی یا پرتاب قطعه چوب توسط دستگاه (کیکبک)
برقگرفتگی به دلیل استفاده نادرست از ابزارهای برقی
آسیب دیدن دست هنگام هدایت چوب به سمت اره یا تیغه برش.
۹ مورد از نکات ایمنی کار با چوب
رعایت اصول ایمنی هنگام کار با چوب، هم از اتفاقهای ناخوشایند پیشگیری میکند و هم به شما کمک میکند تا با آسودگی بیشتر روی ساخت آثار هنری تمرکز کنید. در این بخش، اصلیترین مواردی که برای محافظت از خود در کار با چوب باید رعایت کنید — و هر کسی که با چوب کار میکند، از تازهکار تا با تجربه، نیاز به دانستن آن دارد — مرور میکنیم.
۱. بررسی چوب قبل از شروع
یک نکته ایمنی بسیار مهم در هنگام کار با چوب، وارسی دقیق چوب قبل از آغاز برش است. این بررسی زمانی حیاتیتر میشود که از چوبهای بازیافتی یا دستدوم استفاده میکنید. دلیل این اهمیت چیست؟ زیرا احتمال دارد درون این چوبها میخ یا پیچی مخفی شده باشد.
اگر تیغههای در حال چرخش اره به این میخها یا پیچها برخورد کنند، چند حادثه خطرناک رخ میدهد:
چوب مورد نظر آسیب میبیند.
تیغهها و قسمتهای برنده ابزار خراب میشوند.
ممکن است دستگاه به طور ناگهانی چوب را به سمت کاربر پرتاب کند. به این اتفاق «پسزدن» یا «کیکبک» گفته میشود.
۲. استفاده از تجهیزات ایمنی
کار با چوب میتواند جنبههای خطرناکی داشته باشد. ابزارهای برقی پرسر و صدا ممکن است به گوشهای شما صدمه بزنند و تراشههای چوب گاهی به سمت چشمها پرتاب میشوند. همچنین مواد شیمیایی مانند رنگ و جلا دهندهها میتوانند باعث حساسیت و تحریک پوست شوند.
به طور کلی، رعایت اصول ایمنی در نجاری و استفاده از وسایل محافظتی در هر بار کار، از شما در برابر آسیبها محافظت کرده و سلامت شما را تضمین میکند. این موارد مهم را فراموش نکنید:
– عینک یا محافظ چشم
– گوشی یا محافظ گوش
– دستکش کار و دستکش لاتکس
– ماسک محافظ
– کفش ایمنی با پنجهی فولادی
آشنایی با انواع لباس کار و ویژگیهای آن | مرور ۸ مدل پرکاربرد لباس کار
۳. پوشیدن لباس مناسب
وقتی نوبت به رعایت اصول ایمنی در نجاری و کار با چوب میرسد، شاید انتخاب لباس مناسب اولین چیزی نباشد که به آن فکر میکنید. اما بسیار مهم است که از پوشیدن لباسهای گشاد یا آویزان پرهیز کنید، چون ممکن است به راحتی در تیغه اره یا قسمتهای دوار دستگاهها گیر کنند. بهتر است لباسی بپوشید که نه تنها راحت باشد، بلکه بتواند از پوست شما در برابر تراشهها و برادههای پرتاب شده چوب نیز محافظت کند.
حتماً بخوانید: معرفی و راهنمای کامل انواع دستکش کار + کاربرد
همچنین یادتان باشد پیش از آغاز کار، هرگونه زیورآلات آویزان مانند گردنبند یا دستبند، و همچنین شال و روسری را از خود دور کنید. رعایت این نکات ساده اما حیاتی، به شما کمک میکند از حوادث احتمالی جلوگیری کرده و فضای کاری امنتری برای خود ایجاد کنید.
۴. پرهیز از حواسپرتی
حواسپرت بودن در نجاری، بزرگترین خطر برای ایمنی شماست. هنگام استفاده از ابزارهای برقی، باید تمرکزتان کاملاً روی کارتان باشد. استفاده از تلفن همراه، چک کردن فضای مجازی یا حتی حرف زدن با دیگران میتواند خطرناک باشد. بنابراین یکی از اصلیترین قوانین ایمنی در نجاری این است: تا زمانی که همه دستگاهها کاملاً خاموش نشدهاند، به چیز دیگری فکر نکنید.
اگر نیاز دارید کار دیگری انجام دهید، ابتدا مطمئن شوید ابزار شما در حالت ایمن قرار گرفته است. کار خود را به پایان برسانید یا به یک مرحله امن برسید، سپس ابزار را کنار بگذارید. این عادت ساده میتواند از بسیاری از حوادث در کار با چوب جلوگیری کند.
۵. نگهداری منظم از ابزارها
مرتب و تمیز نگه داشتن محل کار، یکی از اصول مهم ایمنی هنگام کار با چوب است که خیلیها آن را جدی نمیگیرند. وقتی روی یک کار چوبی مشغول هستید و از ابزارهای گوناگونی استفاده میکنید، شاید دوست داشته باشید همه چیز را نزدیک خود و در دسترس قرار دهید؛ اما این بینظمی میتواند خطراتی را به دنبال داشته باشد:
– ابزارهایی که روی زمین یا میز پخش شدهاند، ممکن است باعث لیز خوردن یا زمین خوردن شما شوند.
– اگر ابزارهای تیز و برنده همهجا باشند، احتمال بریده شدن یا آسیب دیدن بیشتر میشود.
– فضای شلوغ و درهمریخته تمرکز شما را کم میکند و حواستان را پرت میکند.
بهتر است به جای این روش، کارهای زیر را انجام دهید:
– ابزارها را بعد از استفاده در جعبه ابزار یا کابینت مخصوص قرار دهید.
– برای هر وسیله یک جای ثابت و مشخص در نظر بگیرید.
– همیشه بعد از تمام شدن کار با یک ابزار، آن را سرجای خود بگذارید.
توجه داشته باشید: مراقبت و نگهداری مناسب از ابزارهای دستی نیز بسیار اهمیت دارد.
این کار ممکن است کمی زمان بیشتری از شما بگیرد، اما حفظ سلامتی شما و اطرافیانتان بسیار باارزش است. با توجه به این نکات ایمنی هنگام کار با چوب و همچنین با منظم و تمیز نگه داشتن فضای کار، شما نه تنها احتمال بروز اتفاقات ناگوار را کمتر میکنید، بلکه انجام کارها برایتان سادهتر و با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
۶. قطع برق ابزارها موقع استراحت
هنگامی که از وسایل برقی استفاده نمیکنید، حتماً دوشاخه آنها را از پریز خارج کنید. این موضوع اهمیت زیادی دارد؛ زیرا امکان دارد دیگران — مانند کودکان بازیگوش یا بزرگسالانی که متوجه روشن بودن وسیله نیستند — با آن تماس پیدا کنند. به ویژه زمانی که در منزل دیگران مشغول به کار هستید، این توصیه را از یاد نبرید.
۷. استفاده از یک سیم رابط واحد
در کار با چوب، مراقبت از سیمهای برق بسیار مهم است. شاید به نظر برسد وصل کردن چند ابزار به یک چندراهی یا سیمکش، کار را آسانتر میکند؛ اما این روش میتواند خطرناک باشد.
توصیه میشود همزمان فقط از یک سیم رابط استفاده کنید. این کار دو فایده اصلی دارد:
* شما را عادت میدهد پس از پایان کار با هر وسیله، فوراً آن را از پریز برق جدا کنید.
* با کم شدن سیمهای روی زمین، امکان گیر کردن پا یا زمین خوردن کمتر میشود.
۸. استفاده از تیغهها و متههای تیز
وسایل کند میتوانند خطرناک باشند. درست مثل اینکه یک چاقوی آشپزخانه کند موقع خرد کردن مواد، از یک چاقوی تیز خطرناکتر است، این قاعده درباره ابزارهای نجاری مانند اره و مته نیز صدق میکند.
وقتی لبه ابزار تیز نباشد، هم خود ابزار و هم شخص نجار باید نیروی بیشتری برای انجام کار وارد کنند و این باعث میشود احتمال لرزش، برگشت یا گیرکردن ابزار بیشتر شود. اما اگر تیغهها و متهها به شکل اصولی تیز شوند، کمک میکنند تا تمیزترین و دقیقترین برش را داشته باشید.
۹. بررسی میخ، پیچ و سایر قطعات فلزی
بررسی دقیق چوب پیش از شروع برش، نکته بسیار مهمی در ایمنی کار با چوب است. دلیل این موضوع این است که:
تیغههای گردان اره برای برش فلز ساخته نشدهاند.
ممکن است میخ، پیچ یا تکههای فلزی دیگر داخل چوب وجود داشته باشد که دیده نشوند.
اگر تیغه اره به این قطعات فلزی برخورد کند، ممکن است حوادث خطرناکی اتفاق بیفتد:
چوب به طور ناگهانی به سمت شما پرتاب شود (که به آن پسزدن میگویند).
قطعات فلزی با سرعت بالا به اطراف پرتاب شوند.
به ابزار شما آسیب جدی وارد شود.
بنابراین، پیش از آغاز کار این مراحل را انجام دهید:
چوب را به خوبی و با توجه بررسی کنید.
میتوانید از یک آهنربا برای یافتن قطعات فلزی پنهان استفاده کنید.
اگر هر چیز مشکوکی در چوب مشاهده کردید، حتماً آن را خارج کنید.
جلوگیری از حادثه در کار با چوب با کمک تجهیزات ضروری ایمنی
رعایت نکات ایمنی هنگام کار با چوب بسیار مهم و حیاتی است. برای پیشگیری از حوادث ناگوار، استفاده از وسایل محافظتی ضروری است. در ادامه هشت مورد از این تجهیزات و جعبههای مخصوص نگهداری آنها معرفی میشود:
۱. عینک ایمنی (Safety Goggles)
هنگام کار با چوب، مقدار زیادی غبار و تراشههای ریز ایجاد میشود که میتواند به چشمها نفوذ کند. این ذرات باعث آزار، خارش و گاهی حتی عفونت چشم میشوند. به همین دلیل، استفاده از عینک ایمنی برای محافظت از چشمها در برابر این ذرات چوب ضروری است. یادتان باشد که عینکهای معمولی که برای اصلاح دید استفاده میشوند، محافظت کافی ایجاد نمیکنند و حتی ممکن است در صورت برخورد تراشههای چوب، شکسته شوند.
۲. گوشیهای محافظ یا ایرپلاگ (Earplugs or Earmuffs)
ابزارهای برقی که در کار با چوب استفاده میشوند، معمولاً سر و صدای زیادی تولید میکنند. شاید پس از مدتی به این صداها خو بگیرید، اما گوش دادن طولانی مدت به آنها میتواند به شنوایی شما آسیب بزند. برای مراقبت از گوشهایتان و رعایت اصول ایمنی در نجاری، بهتر است از محافظ گوش یا گوشی ایمنی استفاده کنید. این وسایل کمک میکنند تا صدای دستگاهها کمتر به گوش برسد و همچنین باعث میشوند هنگام کار تمرکز بیشتری داشته باشید.
۳. محافظ صورت (Face Shield)
محافظ صورت، همانطور که از اسمش مشخص است، از تمام قسمتهای صورت مراقبت میکند. برادهها و تکههای ریز چوب میتوانند به پوست صدمه بزنند و حتی برای کسانی که پوست حساستری دارند، باعث ایجاد آلودگی و التهاب شوند.
وقتی میخواهید یک محافظ صورت انتخاب کنید، دقت کنید که شفاف باشد و جنس آن به اندازه کافی مقاوم باشد. معمولاً این محافظها سبک و راحت هستند و به آسانی میتوان آنها را روی پیشانی بالا نگه داشت.
۴. ماسک تنفسی یا ماسک گرد و غبار (Respirator or Dust Mask)
ماسک مخصوص گرد و غبار، یکی از ابزارهای مهم و لازم برای کارگاههای نجاری است. این ماسک از ریههای شما در برابر ذرات ریز چوب و گرد و خاک محافظت میکند. اگر به بیماری آسم یا حساسیتهای تنفسی دچار هستید، رعایت این نکته ایمنی و استفاده از ماسک تنفسی برای شما بسیار مهم است تا دستگاه تنفسیتان تحریک نشود. همچنین هنگام کار با مواد رنگآمیزی یا جلا دادن، پوشیدن این ماسکها سودمند است و تا حد زیادی بوی تند و آزاردهنده این مواد را کم میکند.
۵. دستکش (Gloves)
دستهای شما مهمترین وسیلهای هستند که دارید. یکی از اصلیترین قوانین ایمنی هنگام کار با چوب، مراقبت از این دارایی باارزش است. همه میدانند که کار با چوب گاهی با بریدگیها و خراشهای سطحی همراه است، اما نباید این موضوع را ساده و بیاهمیت در نظر گرفت.
راهحل آسانی وجود دارد: پوشیدن دستکشهای مخصوص که در برابر برش مقاوم هستند. این دستکشها ممکن است کاملاً شما را مصون نگه ندارند، اما به طور قابل توجهی از خطر زخمهای عمیق و جدی میکاهند. خرید یک جفت دستکش خوب و بادوام، در حقیقت نوعی سرمایهگذاری روی سلامتی و آینده حرفهای شما محسوب میشود. فقط به خاطر داشته باشید که هنگام استفاده از ابزارهای برقی مانند ارههای چرخشی یا فارسیبر، هرگز از دستکش استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است باعث حوادث بسیار خطرناک و جبرانناپذیری شود.
۶. کفش ایمنی پنجه فولادی (Steel Toe Boots)
یک کفش ایمنی مناسب که در قسمت پنجهاش فولاد به کار رفته، از پای شما در برابر وسایلی که ممکن است بیفتند، مراقبت میکند. بهتر است کفشی انتخاب کنید که کف آن در برابر سوراخ شدن مقاوم باشد تا اگر به طور اتفاقی روی چیزهای تیزی مثل میخ رفتید، آسیبی نبینید.
شاید برایتان جالب باشد که میتوانید این کفشها را خارج از محیط کارگاه هم بپوشید. چرا که نه؟ این کفشها هم ظاهر خوبی دارند، هم راحت هستند و هم ایمنی شما را تأمین میکنند.
۷. چراغ قوه الایدی (LED Flashlight)
دیدن درست و واضح در نجاری تنها یک موضوع راحتی نیست، بلکه یک نیاز مهم برای حفظ ایمنی است. بنابراین میتوان گفت که یکی از اصلیترین اصول ایمنی هنگام کار با چوب، تأمین نور کافی در همه حال است. حتی اگر محیط کارگاه شما به اندازه کافی روشن است، استفاده از یک چراغ قوه الایدی یا چراغ پیشانی میتواند تغییر چشمگیری ایجاد کند.
با در دسترس بودن یک منبع نور قابل حمل:
در هر بخشی از کارگاه، دید مناسبی خواهید داشت.
بازدهی و دقت کار شما بیشتر میشود.
خطر اشتباه و بروز حوادث کمتر میشود.
۸. تجهیزات اطفای حریق (Firefighting Equipment)
هنگام کار با چوب، همیشه باید خطر آتشسوزی را جدی بگیرید. چوب به راحتی آتش میگیرد و ممکن است باعث حادثه شود. برای پیشگیری از آسیب به خود یا محیط کار، حتماً چند کپسول آتشنشانی در نزدیکی خود آماده داشته باشید.
اول ایمنی بعد کار
نجاری یک هنر زیبا و سرگرمکننده است، اما باید حوادثی که ممکن است هنگام کار با چوب رخ دهد را جدی گرفت. به همین خاطر، رعایت اصول ایمنی در نجاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
مهمترین قدم، استفاده از وسایل محافظت شخصی است. علاوه بر آن، پوشیدن لباس مناسب و خودداری از پوشیدن لباسهای خیلی گشاد یا زیورآلات آویزان، خطر گرفتار شدن در دستگاهها را کم میکند.
همچنین، مراقبت منظم از ابزارها و استفاده از تیغههای تیز، هم کار شما را بهتر میکند و هم ایمنی شما را افزایش میدهد. با دنبال کردن این نکات ایمنی، میتوان از بیشتر اتفاقهای ناخوشایند در نجاری جلوگیری کرد و فضایی امن برای لذت بردن از این هنر-صنعت زیبا فراهم آورد.
سؤالات متداول
چرا باید در نجاری از عینک ایمنی استفاده کنیم؟ عینک ایمنی از چشمان شما در برابر تراشههای چوب، گرد و خاک و ذرات ریز محافظت میکند و مانع آسیبهای چشمی جدی میشود. عینکهای معمولی یا عینکهای طبی این محافظت را ندارند و حتی ممکن است در اثر برخورد تراشههای چوب شکسته شوند.
چرا بهتر است همه ابزارهای برقی را به یک چندراهی (سیم رابط) وصل کنیم؟ اتصال همه ابزارها به یک چندراهی این امکان را میدهد که پس از پایان کار، تنها با یک حرکت همه آنها را از برق جدا کنید. این کار احتمال روشن شدن اتفاقی ابزارها را کم میکند، نظم کارگاه را بیشتر میکند و ایمنی را افزایش میدهد.
چرا تمیز و مرتب نگه داشتن کارگاه برای ایمنی نجاری ضروری است؟ یک کارگاه تمیز و منظم، خطر لغزش و افتادن را کاهش میدهد. علاوه بر این، از انباشته شدن گرد و غبار و برادههای چوب که میتوانند برای تنفس مضر باشند جلوگیری میکند و احتمال آتشسوزی را نیز کمتر میکند.