ملودیکا شبیه یک ارگ کوچک است که با دمیدن در یک نی نواخته میشود. اگر بخواهیم سادهتر بگوییم، این ساز شبیه ترکیبی از سازدهنی و یک پیانوی کوچک و قابل حمل است. ملودیکا در گروه سازهای بادی زبانهدار، مانند سازدهنی، قرار میگیرد. این ساز تاریخچه خیلی طولانی ندارد، اما به سرعت در میان نوازندگان محبوب شده و مورد استقبال بسیاری از موسیقیدانان قرار گرفته است. در ادامه این مطلب از وبلاگ ندابلاگ، بیشتر با این ساز جذاب آشنا شوید.
نواختن ملودیکا
نواختن و کنترل نتها با ملودیکا از سازدهنی دشوارتر است. معمولاً این ساز را با دست چپ نگه میدارند، چون طراحی آن برای افراد راستدست است. ملودیکا در گروه سازهای بادی قرار میگیرد و صدای آن با فوت کردن در دهنی و همزمان فشار دادن کلیدها تولید میشود. هنگام نواختن، نوازنده ساز را با یک دست نگه میدارد؛ یک دست در پشت ساز قرار میگیرد و دست دیگر وظیفه فشار دادن کلیدها را بر عهده دارد.
تاریخچه ساز ملودیکا
ملودیکا برای اولین بار در کشور ایتالیا و به دست فردی به نام آندری بورل ساخته شد. در آن زمان، نام این ساز کلاویتا بود. اما شکل امروزی و مدرن ملودیکا در سال ۱۹۵۰ توسط شرکت هوهنر ارائه شد و از آن پس، با همین نام شناخته میشود.
در دهه ۱۹۶۰ نوازندگان بسیاری شروع به استفاده از این ساز کردند. آهنگسازانی مثل استیو رایش و بعدها هنرمندانی همچون فیل مور در آلبوم هرمتو پاسکول از ملودیکا بهره بردند.
در ایران نیز گفته میشود نخستین بار سامان احتشامی، پیانیست سرشناس، این ساز را به عنوان یک ساز اصلی به مردم معرفی کرد.
انواع ملودیکا
این ساز بر اساس دامنهی صوتی که تولید میکند، به شکلهای مختلفی دستهبندی میشود.
سوپرانو و آلتو
ملودیکاهای سوپرانو و آلتو صدای رساتر و کمی زیرتر از بقیه انواع ملودیکا دارند. برخی از این مدلها را طوری ساختهاند که بتوان با هر دو دست آنها را نواخت. در این حالت، کلیدهای سفید را با دست راست و کلیدهای مشکی را با دست چپ مینوازند.
تنور
صدای ساز ملودیکا در محدودهی زیر و بم، از سوپرانو کلفتتر است. برای نواختن آن، معمولاً کلیدهای ساز با دست راست فشرده میشود و دست چپ، دستهی پشت ساز را نگه میدارد. اگر نوازنده بخواهد با هر دو دست آن را بنوازد، میتواند یک لولهی پلاستیکی به ساز وصل کند تا بتواند مانند سازهای سوپرانو و آلتو، با هر دو دست روی کلیدها کار کند.
باس
در میان انواع ساز ملودیکا، ملودیکای باس عمیقترین و بمترین صدا را تولید میکند. این نوع از ملودیکا، از جمله نادرترین و پرهزینهترین مدلهای این ساز به شمار میرود.
آکوردینا
ملودیکای آکوردینا یک نوع قدیمیتر از این ساز است که معمولاً از چوب یا فلز ساخته میشود. در این مدل، به جای صفحهکلید معمولی، از دکمههایی برای نواختن نتها استفاده میشود. دکمههای این ساز اغلب فلزی هستند، اما در نمونههای ارزانقیمتتر، ممکن است از پلاستیک ساخته شده باشند.
ملودیکا
ساز ملودیکا با اسمهای مختلفی در بازار وجود دارد. برخی از این نامها عبارتند از: ملودیون، تریولا، ملودیا، پیانیکا، ملودی هورن، دیامونیکا، پیانتا و کالویتا.