دف و دایره هر دو از سازهای کوبهای و دایرهشکل هستند و به همین خاطر، خیلی از افراد در تشخیص آنها از هم دچار سردرگمی میشوند. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، به تفاوتهای بین دف و دایره میپردازیم تا بتوانید به سادگی این دو ساز را از یکدیگر تشخیص دهید. اگر به یادگیری بیشتر در زمینه موسیقی علاقه دارید، پیشنهاد میکنیم سری هم به دیگر مطالب آموزشی وبلاگ ما بزنید.
آشنایی با ساز دایره و دف
برای این که بتوانید تفاوت بین سازهای دف و دایره را به خوبی درک کنید، بهتر است ابتدا با شکل و نحوهٔ ساخت هر کدام آشنا شوید.
ساز دف یک حلقهٔ چوبی دارد که به شکل استوانه است. روی یک سمت این حلقه، یک لایهٔ نازک از جنس پوست حیوان یا مواد پلاستیکی کشیده شده است. همچنین در قسمت داخلی حلقهٔ دف، میخهای کوچکی نصب میشود و از هر کدام چند حلقهٔ فلزی آویزان میکنند تا با تکان دادن ساز، صدا ایجاد کنند.
ساز دایره نیز از یک قاب چوبی و یک صفحهٔ نازک ساخته میشود. این صفحه ممکن است از پوست حیوانات مثل پوست بز، پوست ماهی یا حتی نوعی پلاستیک به نام طلق باشد. دایرههایی که با طلق ساخته میشوند، معمولاً بادوامتر و مقاومتر از آنهایی هستند که از پوست طبیعی درست شدهاند.
۳ تفاوت ساز دف و دایره
ابعاد
مهمترین فرق بین ساز دف و دایره در اندازهی آنهاست. دف معمولاً بزرگتر از دایره است. چارچوب چوبی دف حدود ۵ تا ۷ سانتیمتر پهنا و ۵۰ تا ۵۵ سانتیمتر قطر دارد. در حالی که دایره قطر کوچکتری دارد، معمولاً بین ۴۰ تا ۴۵ سانتیمتر، و پهنای آن هم تقریباً ۵ تا ۷ سانتیمتر است. این اندازهها معمول و رایج هستند، اما گاهی ممکن است هر دو ساز در سایزهای دیگری هم ساخته شوند.
زنجیرها
حلقههای کوچکی به ساز دف وصل میشوند که با تکان خوردن، صدایی شبیه به زنگ تولید میکنند. این حلقهها معمولاً سه یا چهار تا هستند و در هیچ ساز مشابه دیگری چنین ویژگیای دیده نمیشود.
تاریخچه
سابقه ساز دف به ایران باستان برمیگردد. حدود قرنهای هفتم و هشتم قبل از میلاد، در تمدن ایلام از نوعی دف به شکل چهارگوش استفاده میشده است.
نقش و نشان دف در ایران را همچنین میتوان در نقاشیهای کوچک دوره صفوی و گورکانی و نیز آثار نقاشی عصر صفوی دید.
اما تاریخچه دایره تنها به ایران محدود نمیشود. این ساز در کشورهایی مانند افغانستان، ازبکستان، آذربایجان و تاجیکستان نیز رواج داشته و هنوز هم مورد استفاده قرار میگیرد.