احمد پژمان از آهنگسازان و موسیقیدانان سرشناس ایران در دوران معاصر است. او در قالبهای گوناگون موسیقی کلاسیک غربی مانند سمفونی، باله، اپرا و رپسودی آهنگ ساخته است. ویژگی بارز سبک او، درآمیختن نغمههای موسیقی فولکلور ایران با شیوههای آهنگسازی غربی مانند ارکستراسیون است. این آهنگساز تا به حال برای ۲۷ فیلم و ۳۰ قطعه پاپ، موسیقی خلق کرده و ۱۵ آلبوم در زمینههای موسیقی ارکسترال، آوازی و موسیقی متن فیلم ارائه داده است.
دستاوردهای هنری احمد پژمان بسیار چشمگیر است. شمار زیادی از ساختههای او توسط ارکستر سمفونیک تهران و نیز ارکسترهای مشهور کشورهای دیگر از جمله آلمان، انگلستان، لهستان و بلژیک اجرا شدهاند. همچنین، او در ایران موفق به دریافت دو سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر و چهار تندیس زرین از جشن بزرگ سینمای ایران شده است. اگر میخواهید بیشتر با این هنرمند برجسته آشنا شوید، در ادامه این نوشته در وبلاگ ندابلاگ با ما همراه باشید.
تولد و کودکی احمد پژمان
احمد پژمان در سال ۱۳۱۴ در شهر لار، واقع در استان فارس، چشم به جهان گشود. او تنها فرزند خانواده بود. خواندن و نوشتن را در مکتبخانهی زادگاهش فرا گرفت. به دلیل شغل پدر، خانوادهشان پیادهرو بود و مدام از جایی به جای دیگر میرفتند. تا کلاس دوم ابتدایی را در شهر میناب گذراند. نخستین برخورد او با موسیقی نیز در همین شهر اتفاق افتاد؛ روزی از میان نیزارهای کنار مدرسه، یک نی چید و با ایجاد سوراخهایی روی آن، یک ساز ساده برای خود درست کرد.
در هشت سالگی ابتدا به سیرجان و پس از آن به تهران رفت. دوره ابتدایی را در مدرسهای به نام اسلامی به پایان رساند، سپس برای دبیرستان به مدرسه محمد قزوینی رفت و بعد از آن در دبیرستان ادیب به تحصیل ادامه داد. در این سالها بود که ابتدا نواختن نی فلزی را آغاز کرد و پس از آن به سراغ ساز دهنی رفت و آن را نیز آموخت.
پدر و مادرش بر این باور بودند که اگر پسرشان زبان انگلیسی یاد بگیرد، آینده شغلی بهتری خواهد داشت. به همین خاطر مبلغ چهل تومان به او دادند تا در کلاس زبان ثبتنام کند. اما احمد که عاشق موسیقی بود، روزی از مقابل مغازهی یک ارمنی به نام وارطان گذشت و او را در حال تعمیر یک ویولن رنگ بنفش دید. همانجا تصمیم گرفت به جای ثبتنام در کلاس زبان، پولش را خرج خرید آن ویولن کند. پس از این ماجرا، نواختن ویولن را شروع کرد و اولین معلم او در این راه، منوچهر عارفی نام داشت.
شروع مسیر موسیقی و دوران دانشجویی
همه چیز با تماشای یک فیلم آغاز شد! احمد پژمان بعد از دیدن فیلم «چشمان سیاه»، که داستان زندگی یک نوازنده ویولن آلمانی عاشق پیشه را روایت میکرد، مصمم شد تا موسیقی کلاسیک را فرا بگیرد. اولین معلم او در این زمینه، عیسی رضایی بود. پس از مدتی، رضایی، پژمان را تشویق کرد تا برای یادگیری ویولن نزد استاد خودش، حشمت سنجری، برود.
احمد پژمان در کنار آموختن ویولن، در رشته زبان انگلیسی در دانشسرای عالی نیز تحصیل میکرد. در همین دوران، به کمک حشمت سنجری توانست به ارکستر هنرستان موسیقی راه پیدا کند.
در زمان دانشجویی، احمد پژمان تصمیم گرفت تا آهنگسازی را نیز یاد بگیرد. به پیشنهاد دوستش، امیرتیمور پورتراب، ابتدا نزد پرویز منصوری رفت و سپس با راهنمایی منصوری، در کلاسهای حسین ناصحی حاضر شد. او برای تأمین هزینههای زندگی و شهریه کلاسها، در مهدکودکها آکوردئون آموزش میداد.
از دیگر کارهای مهم او در دوران دانشجویی میتوان به نواختن ویولن در ارکستر صبا و دهلوی و همراهی با احمد فروتن راد، همکاری با ارکستر واروژان و پیوستن به ارکستر سمفونیک تهران اشاره کرد. در نهایت، دوران تحصیل این هنرمند در ایران در سال ۱۳۴۲ به پایان رسید و او در سال ۱۳۴۳ با دریافت یک بورس تحصیلی به اتریش و آکادمی موسیقی وین رفت.
احمد پژمان و اولین اپرای ایرانی که روی صحنه رفت
در سال ۱۳۴۴، احمد پژمان یک قطعه رپسودی برای ارکستر رادیو وین نوشت و آن را در گزارش تحصیلی خود به ایران ارسال کرد. پس از ارسال این گزارش، از او خواسته شد تا یک اپرا خلق کند. پژمان با وجود این که علاقهای به اپرا و موسیقی آوازی نداشت، به دلیل نیاز مالی و عشق به زبان فارسی، این پیشنهاد را پذیرفت. او اولین اپرای خود با نام «جشن دهقان» را در سال ۱۳۴۶ ساخت که پس از اجرا، با استقبال فراوانی مواجه شد. این موفقیت باعث شد تا او تصمیم بگیرد اپراهای بیشتری تولید کند.
دومین اپرای او با عنوان «دلاور سهند» در سال ۱۳۴۷ به سفارش مهرداد پهلبد، وزیر فرهنگ و هنر ایران، ساخته شد. سپس در سال ۱۳۴۹، سومین اپرایش به نام «سمندر» را با همکاری محمدرضا اصلانی که متن آن را نوشته بود، آهنگسازی کرد. هر سه این اپراها در تالار وحدت به روی صحنه رفتند و احمد پژمان به عنوان اولین آهنگساز ایرانی شناخته شد که اپرای او اجرا شده است.
فعالیتهای هنری احمد پژمان قبل از انقلاب
ساخت سه اپرا به نامهای «جشن دهقان»، «دلاور سهند» و «سمندر»
کار به عنوان آهنگساز در تالار رودکی و تدریس در دانشگاه تهران
اولین باری که برای یک سریال تلویزیونی موسیقی نوشت، برای سریال «دلیران تنگستان» بود.
همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
مدیریت بخش موسیقی تهران را بر عهده گرفت و پس از یک سال از این سمت کنار رفت.
برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای آهنگسازی به دانشگاه کلمبیا رفت و در زمینه موسیقی الکترونیک تحصیل کرد.
قطعه موسیقی «حماسه» را ساخت و آن را با ارکستر فیلارمونیک لندن به اجرا درآورد.
مجموعهای به نام «عیاران» را خلق کرد که با ارکستر سازهای ملی اجرا شد.
فعالیتهای پس از انقلاب
یک آهنگساز که برای برخی خوانندگان پاپ خارج از ایران نیز موسیقی ساخته و تنظیم کرده است.
از سال ۱۳۷۰، به عنوان عضو هیئت علمی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران مشغول به کار شده است.
اولین تجربه ساخت موسیقی فیلمش پس از انقلاب، برای فیلم “هنرپیشه” بود.
در دهه ۱۳۷۰، قطعات معروفی مانند “خرمشهر”، “تکسوار عشق” و “هفتخان رستم” را خلق کرد.
در ابتدای دهه ۱۳۸۰، آلبوم “سراب” را منتشر کرد.
آلبوم “خاطرات فردا” نیز در سال ۱۳۸۱ روانه بازار موسیقی شد.
قطعه “ناگهان رستخیز” را ساخت که با ارکستر سمفونیک روسیه و گروه کر مسکو به اجرا درآمد.
در سال ۱۳۸۹، آلبوم “سایههای خورشید” را عرضه کرد.
در شروع دهه ۱۳۹۰، سمفونی “نوروز” را تصنیف نمود.
در سال ۱۳۹۵، پوئم سمفونی “سرزمین دلاوران” را با اجرای ارکستر سمفونیک تهران و رهبری شهرداد روحانی خلق کرد.