ویولن و ویولا هر دو از اعضای یک خانوادهی موسیقایی هستند و از نگاه اول شبیه به هم به نظر میرسند. با این حال، این دو ساز در چندین جنبهی مهم با یکدیگر تفاوت دارند. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، به مقایسهی این دو ساز میپردازیم تا شما را بیشتر با ویژگیهای هر کدام آشنا کنیم. تا پایان این مطلب همراه ما بمانید.
تفاوت ساز ویولن و ویولا
آندره آماتی (به ایتالیایی: Andrea Amati) و گاسپارو دا سالواس (ایتالیایی: Gasparo da Salò) از نخستین و مشهورترین سازندگان ویولن و ویولا در آغاز سده شانزدهم میلادی به شمار میروند. نام برند ویولن آماتی نیز برای پاسداشت و یادبود این استاد سازنده انتخاب شده است.
معرفی ساز ویولن
ویولن یک ساز موسیقی است که با کشیدن آرشه روی سیمهایش به صدا درمیآید. این ساز، کوچکترین عضو در گروه سازهای زهیای است که با آرشه نواخته میشوند.
نحوه نواختن ویولن به این صورت است که معمولاً روی شانه چپ نوازنده قرار میگیرد و آرشه با دست راست به حرکت درمیآید. این ساز چهار سیم دارد که نتهای آن از پایین به بالا به ترتیب عبارتاند از: می (سیم اول)، لا (سیم دوم)، ر (سیم سوم) و سل (سیم چهارم). فاصله بین هر سیم با سیم بعدی، یک فاصله پنجم است.
ویولن دامنه صدای گستردهای دارد و میتواند تمام نیمپردهها و فواصل کوچکتر را نیز اجرا کند. این ساز، بخش مهم و جدا نشدنیای در سبکهای مختلف موسیقی مانند پاپ، کلاسیک، جاز و موسیقی ایرانی است.
معرفی ساز ویولا
ویولا یک ساز موسیقی است که سیمهایی دارد و با کمانی به نام آرشه نواخته میشود. نام این ساز در زبان آلمانی و همچنین در فرانسوی و ایتالیایی، ویولا است. این ساز در دستهبندی صوتی آلتو قرار میگیرد و عضوی از خانواده ویولن به شمار میآید که شامل ویولن، ویولنسل و کنترباس نیز میشود.
جنس مواد به کار رفته در ساخت ویولا مشابه ویولن است و تنها تفاوت اصلی، اندازه بزرگتر ویولا نسبت به ویولن میباشد. رنگ صدای آن غنی و پُرجزئیت است و با صدای ویولن تفاوت چشمگیری دارد؛ به همین دلیل ویولا صدایی میانی در میان اعضای خانواده ویولن تولید میکند. آرشه ویولا نیز کمی سنگینتر از آرشه ویولن است و نوار موی اسب به کار رفته در آن پهنتر میباشد.
تفاوت سایز ویولن و ویولا
یکی از واضحترین تفاوتهای ویولن و ویولا، اندازه آنهاست. ویولن کوچکتر از ویولا است. به طور دقیقتر، یک ویولن استاندارد بزرگسال (سایز ۴/۴) حدود ۳۶ سانتیمتر درازا دارد. اما طول یک ویولا برای بزرگسالان معمولاً بین ۳۸ تا ۴۱ سانتیمتر است. بنابراین، اگر این دو ساز را کنار هم ببینید، به سادگی میتوانید از روی ظاهر و اندازه، آنها را از هم تشخیص دهید.
تفاوت نت های ویولن و ویولا
شاید برایتان جالب باشد که نوازندگان ویولن و ویولا از یک نوع نتنویسی استفاده نمیکنند. اگر به صفحه نت ویولن دقت کنید، در سمت چپ آن علامتی به نام «کلید سل» را مشاهده میکنید. اما در نتهای ویولا این علامت فرق دارد و به جای آن از علامتی به نام «کلید دو» استفاده میشود. به همین دلیل، جای نتها روی خطوط حامل برای این دو ساز با هم تفاوت دارد.
در نتیجه این تفاوت، نتی که روی خط وسط حامل نوشته میشود، در ویولن نت «سی» نامیده میشود، اما در ویولا همان خط نشاندهنده نت «دو» است. به همین ترتیب، بقیه نتها نیز بین ویولن و ویولا با یکدیگر متفاوت هستند.
تفاوت آرشه ویولن و ویولا
وقتی به انتهای آرشه ویولن یا ویولا نگاه کنید، متوجه تفاوتهایی میشوید. اول اینکه قسمت پایینی آرشه ویولا معمولاً کمی سنگینتر از آرشه ویولن است. علاوه بر این، برخی از آرشههای ویولا را طوری میسازند که بخش انتهایی آنها، یعنی همان پاشنه آرشه، شکل خمیده و منحنیای داشته باشد.
تفاوت سیم های ویولن و ویولا
سیمهای ویولن و ویولا هر کدام روی نتهای متفاوتی تنظیم میشوند. در ویولن معمولی، سیمها برای نتهای می، لا، ر و سل کوک میشوند. اما در ویولا، سیمها روی نتهای لا، ر، سل و دو تنظیم میگردند. به همین دلیل، پایینترین و بمترین صدای ویولا از بمترین صدای ویولن نیز کلفتتر و عمیقتر است.