ساز سنتور یکی از سازهای سنتی ایران است که شکلی مانند ذوزنقه دارد. این ساز دارای سیمهای فراوانی است و با دو مضراب چوبی نواخته میشود. معمولترین گونه سنتور که ۹ خرک دارد، ۷۲ سیم دارد. این سیمها در گروههای چهارتایی چیده شده و در مجموع ۱۸ گروه سیم روی ساز قرار میگیرد. بدنه سنتور جعبهای ذوزنقهای است که نقش تقویت صدا را دارد و اضلاع آن با هم موازی و دو ساق آن با هم برابر است. در ادامه این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، نکات کلیدی درباره مضراب سنتور را بیشتر بخوانید.
نکات مهم در مورد مضراب سنتور
از آنجا که مضراب بخش کلیدی در نواختن ساز است، انتخاب یک مضراب خوب و مناسب بسیار مهم میباشد. مضرابها در نهایت کنترل و دقت اجرای نتها روی سنتور را تعیین میکنند و اگر به درستی انتخاب نشوند، به طور مستقیم روی کیفیت صدا تأثیر میگذارند.
پس از خرید سنتور، اولین چیزی که در انتخاب مضراب باید به آن توجه کنید، جنس چوب آن است. مضرابها قطعاتی حساس هستند و باید از چوب درختانی ساخته شوند که محکم باشند و رطوبت هوا را به خود جذب نکنند، زیرا جذب رطوبت باعث کج شدن و تغییر شکل مضراب میشود.
معمولاً برای ساخت مضراب از چوبهایی مانند گردو، عناب و انواع مرکبات استفاده میشود که از بهترین گزینهها هستند. دلیل این انتخاب به ساختار چوب مربوط است؛ هرچه بافت چوب فشردهتر و متراکمتر باشد، مضراب ساخته شده از آن بادوامتر و ظریفتر خواهد بود.
مشخصات مضراب سنتور
مضرابهای سنتور دو چوب باریک هستند که برای نواختن این ساز از آنها استفاده میشود. سنتور با این دو مضراب که طول آنها حدود ۲۲ سانتیمتر است، به صدا درمیآید. هر مضراب از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
۱ – حلقه مضراب: این بخش شکل نیمدایره دارد و در انتهای آن یک برآمدگی کوچک دیده میشود. نوازنده حلقه را با انگشتهای شست، سبابه و میانی در دست میگیرد.
۲ – ساقه مضراب: این قسمت، میلهای باریک است که بین حلقه و سر مضراب قرار دارد.
۳ – سر مضراب: سر مضراب کمی پهنتر ساخته میشود و قسمتی است که به سیمهای ساز برخورد میکند. از چند دهه قبل معمول شده که روی سر مضراب را با پارچهای ضخیم (که معمولاً به آن نمد میگویند) میپوشانند تا صدای ساز گرمتر و نرمتر شود. چوبهای گردو، شمشاد و آزاد بهترین گزینهها برای ساخت مضراب سنتور هستند.
مضراب سنتور باید چه حالتی داشته باشد؟
یک مضراب خوب باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:
۱ – کمی خمیدگی مناسب داشته باشد.
۲ – وقتی به آن نگاه میکنید، صاف و بدون انحراف به نظر برسد.
۳ – وزن آن متعادل باشد؛ نه خیلی سبک و نه خیلی سنگین.
۴ – طول دستهی آن مناسب باشد؛ نه خیلی کوتاه و نه خیلی بلند.
۵ – حلقهی آن طوری باشد که انگشت اشاره به راحتی داخل آن حرکت کند.