این ضرب‌المثل برای زمانی به کار می‌رود که یک کار یا موضوع، تقریباً تمام شده است و فقط بخش کوچکی از آن باقی مانده است. مثل این است که یک تکه گوشت بزرگ را در نظر بگیرید که بیشتر آن خورده شده و فقط قسمت کوچکی از آن، یعنی همان “دو قورت و نیم”، باقی مانده است.
این عبارت نشان می‌دهد که پایان کار نزدیک است و دیگر جای نگرانی وجود ندارد. در موقعیت‌های مختلف، از این ضرب‌المثل استفاده می‌شود تا به دیگران بفهمانند که کار تقریباً تمام است و فقط نیاز به یک تلاش کوچک نهایی دارد.
در این نوشته می‌خواهیم به درک مفهوم اصلی این ضرب‌المثل کهن ایرانی بپردازیم. با ما در ندابلاگ همراه باشید.
معنی دو قورت و نیمش باقی است یعنی چه؟
به فردی گفته می‌شود که بیشتر از سهم خود دریافت کرده، اما همچنان طمعکار است و خواهان بیشتر است.
گاهی نیز این عبارت در مورد کسی به کار می‌رود که در برابر مهربانی‌ها و محبت‌های دیگران، کوچک‌ترین قدردانی نمی‌کند، بلکه این کمک‌ها و زحمات را وظیفهٔ آنان می‌داند و حتی توقع بیشتری نیز دارد.
چنین افرادی وقتی احساس می‌کنند کمک دیگران ـ با اینکه هیچ وظیفه‌ای نداشته‌اند ـ کاهش یافته، شروع به شکایت و ناله می‌کنند و قهر می‌کنند.
ریشه ضرب المثل:
داستان این ضرب‌المثل به ماجرای حضرت سلیمان و مهمانی بزرگ او برای همه جانداران برمی‌گردد. وقتی نوبت به یکی از ماهیان بزرگ رسید، او تمام خوراکی‌های مهمانی را یک‌تنه خورد و باز هم درخواست غذا کرد.
حضرت سلیمان از این رفتار ماهی شگفت‌زده شد. ماهی در پاسخ گفت: «خداوند هر روز سه وعده غذا به من می‌دهد و در هر وعده سه لقمه بزرگ غذا می‌خورم. این مقدار غذایی که در مهمانی خوردم، فقط به اندازه نیم لقمه بود! پس هنوز دو لقمه و نیم از غذای روزانه‌ام باقی مانده است!»
از آن زمان به بعد، این ضرب‌المثل برای افرادی به کار می‌رود که می‌خواهند همه چیز را با هم داشته باشند و به آنچه دارند قانع نیستند.
هم خدا را می‌خواهد هم خرما را.