این ضرب‌المثل برای توصیف حال کسی به کار می‌رود که در وضعیت بسیار خطرناک و بحرانی قرار گرفته است. وقتی می‌گوییم “پایش لب گور است”، یعنی فرد در آستانه مرگ، ورشکستگی یا یک فاجعه بزرگ قرار دارد و دیگر راه فراری برایش باقی نمانده است.
این عبارت نشان می‌دهد که فرد به نقطه‌ای بدون بازگشت رسیده است؛ مانند کسی که یک قدم بیشتر تا سقوط در پرتگاه فاصله ندارد. این موقعیت می‌تواند مربوط به بیماری بسیار شدید، وضعیت مالی نابسامان یا هر شرایط ناامیدکننده دیگری باشد که نجات از آن تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسد.
این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که گاهی زندگی آنقدر سخت و طاقت‌فرسا می‌شود که فرد حس می‌کند دیگر هیچ راه چاره‌ای ندارد و در تاریک‌ترین لحظات خود به سر می‌برد.
در این نوشته می‌خواهیم به درک مفهوم اصلی این ضرب‌المثل کهن ایرانی بپردازیم. با ما در ندابلاگ همراه باشید.
معنی پایش لب گور است یعنی چه؟
۱. این ضرب‌المثل به کسی گفته می‌شود که سن زیادی دارد و بسیار سالخورده شده است.
۲. در حقیقت، این عبارت مانند یک هشدار به افرادی گفته می‌شود که در آخرین مرحله از زندگی خود به سر می‌برند، اما هنوز وابستگی شدیدی به دنیا دارند؛ گویی جوانی هجده‌ساله هستند که تازه می‌خواهد زندگی را تجربه کند و غرق در لذت‌های زودگذر این جهان است.
۳. اگرچه طول عمر به ارادهٔ خداوند است و ممکن است برای هر فردی، چه جوان و چه پیر، اتفاق بیفتد، اما مردم معمولاً این ضرب‌المثل را برای سالمندانی به کار می‌برند که کمتر به پایان زندگی فکر می‌کنند.
⇐ البته باید توجه داشت که این سخن دربارهٔ هر فرد سالخورده‌ای صدق نمی‌کند و در مورد همهٔ پیران استفاده نمی‌شود.
به کدام دسته از افراد پیر این ضرب المثل اطلاق می شود؟!
1- سالمندانی که با وجود سن بالا، هنوز دل رحمی ندارند و تنها به فکر ثروت و مقام هستند و به فکر جوانان نیستند.
2- سالمندانی که اطرافیان از دست و زبان آزاردهنده‌ی آنان در امان نیستند، زیرا بسیار بداخلاق و ستمگر هستند.
3- سالمندانی که سال‌های زیادی از عمرشان گذشته، اما به زندگی پس از مرگ و خداوند باوری ندارند و گمان می‌کنند مرگ فقط برای دیگران است، نه برای خودشان! شاید این نگرش آنان نتیجه‌ی زندگی اشرافی و خوشگذرانی‌هایشان باشد.
و موارد بسیار دیگری که حتماً شما هم در اطراف خود دیده‌اید. وقتی مردم با این گونه سالمندان جاه‌طلب و حتی خسیس روبرو می‌شوند، این ضرب‌المثل را به کار می‌برند. (چه به صورت آشکار و چه در دل خود می‌گویند!)
پیشنهادی: ضرب‌المثل آفتاب لب بام است
اختصاصی-ندابلاگ