همانطور که می‌دانید، ضرب‌المثل‌ها بخش مهمی از فرهنگ و زبان ما هستند و هر کدام داستان و مفهومی پشت خود دارند. یکی از این ضرب‌المثل‌ها، “خر مقدس بودن” است. شاید با شنیدن این عبارت، اولین سوالی که به ذهن برسد این باشد که چرا کسی را به “خر مقدس” تشبیه می‌کنند و اصلاً معنای آن چیست.
در واقع، وقتی به کسی می‌گویند “خر مقدس”، منظور این نیست که آن شخص واقعاً مقدس است. برعکس، این عبارت برای اشاره به افرادی به کار می‌رود که ظاهری آرام و بی‌آزار دارند، اما در باطن ممکن است کارهای نادرست انجام دهند یا نیت خوبی نداشته باشند. مثل کسی که خود را به شکل یک فرد متدین و پاک نشان می‌دهد، اما در عمل، رفتارهایش با آن ظاهر سازگار نیست.
این ضرب‌المثل به ما یادآوری می‌کند که نباید تنها به ظاهر افراد توجه کنیم. گاهی کسی که ادعای بزرگی دارد یا خود را بسیار خوب نشان می‌دهد، در واقعیت آن گونه که می‌نماید نیست. در زندگی روزمره، ممکن است با افرادی روبرو شویم که با سخنان زیبا یا تظاهر به خوبی، سعی در فریب دیگران دارند. در چنین مواقعی، این ضرب‌المثل به کار می‌آید تا به ما هشدار دهد که هوشیار باشیم و فقط به حرف‌ها و ظاهر افراد اکتفا نکنیم.
به طور خلاصه، “خر مقدس بودن” کنایه از افرادی است که پشت نقاب ساده‌دلی و تقدس، کارهای ناشایست انجام می‌دهند. این عبارت به زبانی ساده به ما می‌گوید: “هر که را ظاهر نیست بس، باطن بنگر تا کیست.”
در این بخش، به بررسی معنی و مفهوم این ضرب‌المثل ایرانی می‌پردازیم. امیدواریم مطالب برایتان مفید و جذاب باشد.
خر مقدس بودن کنایه از چیست؟
1- این جمله اشاره به کسانی دارد که بدون آگاهی واقعی، خود را دیندار نشان می‌دهند. آنها درکی درست و کامل از دین ندارند.
2- به این معناست که چنین افرادی کارهای نابخردانه خود را با نام دین انجام می‌دهند، در حالی که افراد خردمند به خوبی اشتباهات آنها را درک می‌کنند. این افراد معمولاً بسیار متعصب بوده و حاضر به پذیرش حقیقت نیستند.
3- امام علی علیه السلام در حدیثی می‌فرمایند:
لا تَرَى الجاهِلَ إلاّ مُفْرِطا أو مُفَرِّطا؛
نادان را نبينى، مگر افراطگر يا تفريطگر.
نمونه آشکار این نادانان متظاهر به دینداری، گروه خوارج هستند. آنها در دوران حکومت امام علی علیه السلام ظهور کردند و جنگ نهروان را به راه انداختند. این گروه باورهای بی‌اساس و افراطی داشتند؛ برخی از آنها ساعات طولانی به عبادت مشغول بودند، اما کمترین درکی نداشتند تا از امام خود اطاعت کنند یا دست کم علیه او سلاح نگیرند.
4- فردی که دین خدا را به شکلی درست و کامل به کار می‌بندد، باعث می‌شود دیگران نگاه خوبی به آن دین پیدا کنند. اما کسانی که دین بی‌عیب را با روش‌های نادرست اجرا می‌کنند، باعث می‌شوند تازه‌واردان تصویر نادرستی از دین در ذهن خود بسازند.
در همین جاست که دین اسلام، بیش از هر چیز، انسان را به اندیشیدن و دوری از نادانی فرا می‌خواند. همین ناآگاهی برخی افراد سبب می‌شود تنها نامی از دین را یدک بکشند، اما در عمل آن را با باورهای نادرست و خرافات آلوده کنند.
اختصاصی-ندابلاگ
بیشتر بخوانید: ضرب المثل کنایه دار با معنی