این نوشته با الهام از یک مقاله در وبسایت موسسه مهاجرتی گوتوتی آر تهیه شده است.
هوش مصنوعی کلمهای است که برای بسیاری از ما، تصویر رباتهای ساخته دست بشر را زنده میکند؛ موجوداتی که برای یاری کردن ما طراحی شدهاند و شاید روزی جای انسانها را بگیرند. شاید این تصور، تحت تأثیر فیلمهای علمی-تخیلی شکل گرفته باشد، اما این ایده کاملاً غیرممکن نیست. در واقع، این موضوع به یکی از نگرانیهای اصلی دانشمندان بزرگی مانند استیون هاوکینگ و ایلان ماسک تبدیل شده است.
آیا هوش مصنوعی در آینده به دشمن اصلی انسان تبدیل خواهد شد؟ آیا آینده نسل بشر در خطر است؟ آیا همانطور که هاوکینگ هشدار داده، تکامل کامل هوش مصنوعی میتواند به معنای پایان نژاد بشر باشد؟ در این مقاله قصد داریم به این پرسشها پاسخ دهیم.
در واقع، هوش مصنوعی تقلیدی از هوش انسان برای کامپیوترهاست. مقصود از هوش مصنوعی، ماشینی است که طوری برنامهریزی شده که مانند یک انسان بیندیشد و قادر به تقلید از رفتارهای انسان باشد.
با وجود تمام هشدارهایی که درباره آینده هوش مصنوعی وجود دارد، این فناوری نوین به یکی از موضوعات داغ دنیای ما تبدیل شده و الگوریتمهایش بسیاری از فعالیتهای انسانی را در بر میگیرد. کاربردهای گوناگون هوش مصنوعی، ابعاد مختلف زندگی ما از آموزش و پزشکی تا بانکداری، امنیت، فناوری مالی و حتی عرصههای هنری مانند ساختن آهنگ و طراحی لوگو را شامل میشود. همچنین حوزههای کسبوکار، از تولید محتوا تا بازاریابی دیجیتال و غیره، تحت تأثیر آن قرار گرفتهاند.
علاوه بر اینها، هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین، دو عرصه نوآورانه هستند که همکاری بین آنها میتواند توانایی زیادی برای حل بسیاری از چالشهای پیش روی انسان ایجاد کند. همچنین، APIهای هوش مصنوعی این امکان را فراهم کردهاند که افراد بدون نیاز به داشتن دانش فنی عمیق در مورد الگوریتمهای پیچیده، از قابلیتهای این پدیده استفاده کنند. افزون بر این، بسیاری از ابزارهای هوش مصنوعی به صورت رایگان در دسترس کاربران قرار دارند؛ مانند ابزارهای هوش مصنوعی گوگل یا نرمافزارهای تولید تصویر.
آنچه در ادامه میخوانید:
* زمینههای مختلف هوش مصنوعی
* آینده هوش مصنوعی و تحولات آن
* یک انقلاب در هوش مصنوعی؛ ربات سوفیا
* نمایش تراشه خوانش مغز توسط ایلان ماسک
* تراشهای به اندازه یک سکه که در مغز یک خوک کار گذاشته شد
* روش کارگذاری تراشه در مغز
* آیا هوش مصنوعی بشریت را از بین خواهد برد؟
* تهدید اول
* تهدید دوم
* سریالهای پرحاشیه با موضوع هوش مصنوعی
* هوش مصنوعی؛ افق تازهای پیش روی ملتها
شاخه های هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یک زمینه بسیار بزرگ و متنوع است که شامل بخشهای مختلفی میشود. برخی از مهمترین شاخههای آن عبارتاند از:
**یادگیری ماشینی**: در این شاخه، کامپیوترها یاد میگیرند که چگونه دادهها را بررسی و تحلیل کنند تا بتوانند مسائل واقعی زندگی را حل کنند.
**یادگیری عمیق**: این روش، نوع پیشرفتهتری از یادگیری ماشینی است که برای کار با دادههای بسیار زیاد و پیچیده استفاده میشود.
**پردازش زبان طبیعی**: در این بخش، کامپیوترها میآموزند زبان انسانها را بفهمند و از آن برای اهداف مختلف استفاده کنند. برای مثال، توئیتر با این فناوری، محتوای مرتبط با تروریسم را از پلتفرم خود حذف میکند. آمازون نیز از پردازش زبان طبیعی برای تحلیل نظرات کاربران و بهبود خدمات خود بهره میبرد.
**رباتیک**: رباتهایی که از هوش مصنوعی بهره میبرند، میتوانند در محیطهای مختلف کارهای معناداری انجام دهند. یک نمونه معروف از این رباتها، سوفیا است که شبیه انسان است و توانایی انجام کارهای گوناگون را دارد.
**سیستمهای متخصص**: این سیستمها مانند یک متخصص در زمینههای خاص عمل میکنند و در حوزههایی مانند پزشکی، مدیریت اطلاعات، بررسی وام، شناسایی ویروس و موارد مشابه به کار میروند.
**منطق فازی**: این نوع منطق در موقعیتهایی که نیاز به تصمیمگیری دقیق وجود دارد، استفاده میشود. برای مثال، در تجهیزات پزشکی یا در سیستم دندههای خودکار و کمک راننده برای پارک خودرو از منطق فازی کمک گرفته میشود.
آینده هوش مصنوعی و پیشرفتهای آن
جهان امروز شاهد این است که شرکتهای نوپا در حوزه هوش مصنوعی، از ایدههای این فناوری برای ساخت رباتهایی استفاده میکنند که میتوانند به صورت خودکار کار کنند و محیط اطراف خود را درک کرده و در آن حرکت کنند. این موضوع نشان میدهد که رباتیک و هوش مصنوعی به طور طبیعی با هم ارتباط دارند. هوش مصنوعی یکی از چندین فناوری است که در ساخت رباتها به کار میرود. همچنین، پیشرفت هوش مصنوعی باعث شده رباتها در زمینههای جدیدی مانند خودروهای بدون راننده، رباتهای پیک و رباتهای معلم نیز ظاهر شوند.
انقلابی در هوش مصنوعی؛ ربات سوفیا
شرکت هنسون رباتیکس تحول بزرگی در زمینه هوش مصنوعی ایجاد کرده و یک ربات به نام سوفیا ساخته که قابلیتهای فوقالعادهای دارد. این ربات میتواند بسیاری از کارها را مانند انسان انجام دهد و به همین دلیل به عنوان نخستین رباتی که شهروند یک کشور شناخته شده، معروف است. سوفیا فیلم تماشا میکند، میخندد، به محل کار میرود و یک زندگی اجتماعی مستقل برای خودش دارد.
مطالب پیشنهادی: هوش مصنوعی چه شغلهایی را جایگزین خواهد کرد؟
رونمایی ایلان ماسک از تراشه خوانش مغز
چند وقت پیش، ایلان ماسک، رئیس شرکت تسلا، از یک فناوری جدید به نام «نورالینک» پردهبرداری کرد. این فناوری در واقع یک رابط بین مغز و کامپیوتر است.
این دستگاه که اندازهای تقریباً به کوچکی یک سکه دارد، در مغز یک خوک کار گذاشته شد و آزمایشهای مربوطه روی آن انجام گرفت.
به گفته او، این تراشه نشاندهنده یک گام بزرگ و پیشرفت مهم در استفاده از فناوریهای رایانهای برای درمان و بهبود بیماریهای مرتبط با مغز و اعصاب در انسان است.
تراشه کارگذاشتهشده در مغز خوک که به اندازه یک سکه است
این خوک که اسمش گرترود است، یک تراشه بسیار کوچک به اندازه یک سکه در مغزش دارد. این تراشه سیگنالهای بیسیم ارسال میکند که فعالیت سلولهای عصبی در بینی او را هنگام جستوجوی غذا نشان میدهد. آقای ماسک توضیح داد که این تراشه قابل خارج شدن از مغز است. او سپس خوک دیگری به نام «دوروتی» را معرفی کرد و گفت که قبلاً تراشهای در مغز او کار گذاشته شده بود، اما بعداً آن را بیرون آوردهاند.
این دستگاه با ۱۰۲۴ الکترود نازک که درون مغز قرار گرفتهاند در ارتباط است و اطلاعات را از طریق بلوتوث به یک کامپیوتر خارجی میفرستد. در مراسم رونمایی، عملکرد این تراشه روی خوک آزمایش شد و فعالیت مغز آن به کامپیوتر انتقال داده شد. ایلان ماسک گفته است که در مرحله اول، از این فناوری برای اهداف پزشکی و کمک به بیماران مبتلا به آسیبهای نخاعی یا بیماریهای ارثی مغزی استفاده خواهد شد.
نحوه کارگذاری تراشه در مغز
در این پروژه تحقیقاتی، تراشه طراحی شده از طریق فناوری بلوتوث به یک شبکه کامپیوتری خارجی متصل میشود و در طول شب نیز شارژ میگردد. ابعاد این تراشه ۲۳ میلیمتر قطر و ۸ میلیمتر ضخامت است. به گفته محققان، تراشه گرد ساخت شرکت نورولینک را میتوان طی یک عمل جراحی ساده در مغز قرار داد، بدون اینکه هیچ اثری از آن روی سر باقی بماند.
آیا هوش مصنوعی بشر را نابود می کند؟
این روزها بسیاری از کارشناسان، دانشمندان و فعالان حوزه فناوری نگران پیشرفت هوش مصنوعی هستند. این موضوع حتی در سالهای اخیر به سوژه اصلی فیلمهای زیادی تبدیل شده است. فیلمهایی مانند ترمیناتور، ماتریکس و بلید رانر که در آنها انسانهایی ضعیف در مقابل دشمنی قدرتمند و مصنوعی قرار میگیرند. به طور کلی، هوش مصنوعی میتواند در دو زمینه اصلی برای ما خطرناک باشد:
خطر اول
در مواقعی که از فناوری هوش مصنوعی برای انجام کارهای خطرناک و مخرب استفاده میشود، یکی از نگرانیها ساخت سلاحهای خودکار است. این سلاحها به گونهای طراحی میشوند که بدون نیاز به انسان، بتوانند به تنهایی عمل کنند و حتی باعث کشته شدن افراد شوند. مشکل اینجاست که خاموش کردن چنین سیستمهایی به راحتی فشردن یک کلید نخواهد بود، زیرا سازندگان این سلاحها—چه دولتها و چه شرکتهای خصوصی—معمولاً تمایلی ندارند که محصولاتشان به سادگی از کار بیفتد.
به تازگی، متخصصان فعال در حوزه آیندهپژوهی هوش مصنوعی هشدار دادهاند که ممکن است در ۵۰ تا ۱۰۰ سال آینده، یک سیستم هوش مصنوعی ظرفیت ذخیره اطلاعاتی بیشتر از کل دانش بشری پیدا کند.
هوش مصنوعی در ذات خود نه نسبت به انسانها کینه دارد و نه علاقه؛ از نگاه آن، انسانها هم از ذرات ماده ساخته شدهاند و هوش مصنوعی ممکن است از همین ذرات برای هدفهای کاملاً متفاوتی استفاده کند.
خطر دوم
یک سیستم هوش مصنوعی برای انجام یک کار مفید برنامهریزی میشود، اما در مسیر انجام آن کار، عملی مخرب و آسیبزا انجام میدهد.
اگر روزی ماشینها از هوش انسان پیشی بگیرند، چه خواهد شد؟ آیا این موجودات مصنوعی سعی در نابودی ما خواهند داشت یا به یاری بشر خواهند آمد؟
هوش مصنوعی روزبهروز باهوشتر میشود. پژوهشها نشان میدهد که احتمالاً تا پایان این قرن، هوش کامپیوترها به سطح هوش انسان خواهد رسید و سپس از آن فراتر خواهد رفت. به نظر میرسد که هوش مصنوعی باید آخرین اختراع مهمی باشد که انسان آن را میسازد. من به عنوان یک فیلمسوف و کارشناس فناوری از شما دعوت میکنم که درباره دنیایی که در حال ساختن آن هستیم، کمی عمیقتر فکر کنید. باید در مسیر توسعه ماشینهای هوشمند و متفکر، بسیار محتاط و هوشیار باشیم.
سریالهای جنجالی ساختهشده با موضوع هوش مصنوعی
مجموعههای تلویزیونی درباره هوش مصنوعی
وستورلد (Westworld) – ساخت آمریکا (۲۰۱۶ تاکنون) – امتیاز: ۸.۷
بلک میرور (Black Mirror) – ساخت آمریکا (۲۰۱۱ تاکنون) – امتیاز: ۸.۸
آقای ربات (Mr. Robot) – ساخت آمریکا (۲۰۱۵-۲۰۱۹) – امتیاز: ۸.۶
هیومنز (Humans) – ساخت آمریکا (۲۰۱۵-۲۰۱۸) – امتیاز: ۸
در پایان فصل اول سریال وستورلد، وقتی دلورس معمای هزارتو را درمییابد و از برنارد در این باره میپرسد، برنارد به او پاسخ میدهد: «تو یک ربات نیستی، تو انسانی.» مقصود برنارد این بود که دلورس موجودی بیجان و فاقد احساس نیست، بلکه از آگاهی برخوردار است.
بدون شک درباره آینده، دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. اما اگر از هوش مصنوعی به درستی استفاده شود، نه تنها تهدیدی به شمار نمیرود، بلکه میتواند کمک بزرگی برای انسانها باشد. با این حال، افراد سرشناسی مانند استیون هاوکینگ، استیو وازنیاک و بسیاری از پژوهشگران علوم رایانه همچنان بر این باورند که باید از هوش مصنوعی ترسید، چون میتواند برای بشریت بسیار خطرناک باشد. نظر شما در این باره چیست؟ آن را با ما در میان بگذارید.
یکی از هیجانانگیزترین و در عین حال نگرانکنندهترین کاربردهای هوش مصنوعی، ظهور «عاملهوشهای مصنوعی» است. این عاملهای هوشمند میتوانند با بررسی دادهها، یادگیری پیوسته و انجام خودکار کارها، انقلابی در صنایع گوناگون پدید آورند. از مدیریت چتباتهای پیشرفته گرفته تا بهبود فرایندهای تجاری، عاملهوشهای مصنوعی روزبهروز باهوشتر میشوند. البته همانطور که پیشتر اشاره شد، این فناوری نیازمند نظارت و رعایت اصول اخلاقی است. اگر میخواهید با کاربردهای دقیقتر عاملهوشهای مصنوعی آشنا شوید، مقاله «۰ تا ۱۰۰ عاملهوش مصنوعی» را مطالعه کنید.
هوش مصنوعی؛ افق جدید پیش روی کشورها
هوش مصنوعی یک تغییر بزرگ در دنیای فناوریهای جدید به شمار میرود و آیندهای تازه را در برابر زندگی انسانها گشوده است. این پیشرفت، رقابتی سخت و گسترده میان کشورهای گوناگون جهان مانند آلمان، کانادا و کشورهای خاورمیانه به وجود آورده است. در آینده، جابجایی نیروی کار به این کشورها نیز تغییرات مهمی را تجربه خواهد کرد.
کشورهای صنعتی و قدرتمندی مانند آمریکا، آلمان، انگلیس، چین و ژاپن نقش فعالی در این زمینه ایفا میکنند. چین ادعا کرده که تا سال ۲۰۳۰ میلادی، پیشروی جهانی در حوزه هوش مصنوعی خواهد شد. این ادعا از سوی دیگر کشورهای صنعتی جدی گرفته شده و آنان میکوشند که در این رقابت عقب نمانند.
در همین حال، دیگر کشورهای خاورمیانه نیز تلاش دارند از این رقابت جا نمانند و برای خود جایگاهی در این عرصه پیدا کنند.
مطالب پیشنهادی: اپلیکیشنهای هوش مصنوعی، چگونه از هوش مصنوعی استفاده کنیم
