به دنبال یک راهنمای ساده برای نحوه نصب زنجیر چرخ هستید؟ خوش آمدید. احتمالاً در منطقهای سرد و کوهستانی زندگی میکنید یا قصد دارید در فصل برف به چنین مناطقی سفر کنید. در این شرایط، یکی از ملزومات مهم خودروی شما، زنجیر چرخ است. زنجیر چرخ به شما کمک میکند در جادههای لغزنده کنترل بهتری روی ماشین داشته باشید؛ اما فقط خرید زنجیر کافی نیست. باید روش درست بستن آن را نیز بلد باشید و برخی نکات ایمنی را رعایت کنید.
اگر میخواهید به مناطق برفی و جادههای یخزده سفر کنید و هنوز با روش بستن زنجیر چرخ آشنا نیستید، این مطلب برای شماست. در این مقاله از مجله رونیکس، همه چیز را درباره زنجیر چرخ و روش نصب صحیح آن به زبان ساده توضیح میدهیم.
رونیکس را بخوانید.
چرا به زنجیر چرخ نیاز داریم؟
مردمی که در نواحی کوهستانی زندگی میکنند، برای خودروی خود لاستیک مخصوص فصل سرما نصب میکنند؛ اما هنگام یخبندان در کوهستان، این لاستیکها به تنهایی کافی نیستند و استفاده از زنجیر چرخ برای آنها یک ضرورت محسوب میشود. زنجیر چرخ با ایجاد اصطکاک بیشتر، کنترل و هدایت خودرو را برای راننده آسانتر میسازد.
بیشتر بخوانید: نکات کلیدی برای مراقبت از خودرو در فصل سرما
استفاده از زنجیر چرخ فوایدی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود:
– رانندگی با امنیت بیشتر در شرایط برف یا یخبندان
– کمک به پیشگیری از حوادث رانندگی
– ایجاد اصطکاک بیشتر برای هدایت بهتر خودرو و کاهش لغزش لاستیکها
– قابلیت استفاده برای انواع خودروها و شرایط آب و هوایی سرد
پیش از آموزش روش نصب زنجیر چرخ، لازم است ابتدا چند نکته مهم را بدانید و رعایت کنید و سپس زنجیر چرخ مناسب را برای خودروی خود انتخاب نمایید.
نکات مهم در انتخاب زنجیر چرخ
برای انتخاب زنجیر چرخ خوب باید چند نکته مهم را بررسی کنید. ممکن است قیمت، کیفیت و عملکرد زنجیر چرخ برایتان اهمیت داشته باشد؛ اما علاوه بر اینها، باید اندازه لاستیک و فضای داخلی چرخ خودرو خود را نیز در نظر بگیرید. به طور مثال، اندازه بسیاری از زنجیر چرخهای کمقیمت با فضای چرخ بیشتر خودروهای امروزی هماهنگ نیست و در نتیجه جای کمتری برای چرخش و حرکت چرخ باقی میگذارد. در ادامه، نکات ضروری برای خرید زنجیر چرخ را برایتان بیان میکنیم.
فاق چرخ
لازم است بدانید که ارتفاع دیواره لاستیک خودروی شما میتواند کوتاه یا بلند باشد. بسیاری از خودروهای امروزی (به ویژه مدلهای اسپورت) با لاستیکهایی طراحی شدهاند که دیواره کوتاهی دارند. دیواره لاستیک در واقع فاصلهای است از لبه رینگ تا سطح رویی تایر. خودروهایی که لاستیک با دیواره کوتاه دارند، معمولاً فرمانپذیری بهتری از خود نشان میدهند؛ زیرا اغلب از سیستم تعلیق پیشرفتهتر و لاستیکهای پهنتر بهره میبرند. همچنین این خودروها که معمولاً موتورهای قویتری دارند، به زنجیر چرخهای محکم و مناسبتری نیز نیاز پیدا میکنند.
بیشتر بخوانید: لاستیک زاپاس خودرو و نکاتی که باید بدانید
نکته مهم در انتخاب زنجیر چرخ مناسب با توجه به ارتفاع دیواره لاستیک این است: معمولاً حلقهها و قطعات یخشکن زنجیر چرخها ضخامت قابل توجهی دارند و برای خودروهایی با دیواره لاستیک کوتاه، گزینه ایدهآلی محسوب نمیشوند. بنابراین اگر خودروی شما لاستیک با دیواره کوتاه دارد، باید زنجیر چرخی انتخاب کنید که حلقههای بسیار باریک و ظریفی دارد یا به گونهای نصب شود که حلقهها و بخشهای یخشکن آن با بدنه لاستیک تماس پیدا نکنند. با این کار، هم از آسیب دیدن لاستیک خودرو جلوگیری میکنید و هم با خیال راحت و ایمنی کامل میتوانید در جادههای برفی و یخی رانندگی کنید.
سایز تایرها
قبل از اینکه زنجیر چرخ بخرید، باید اندازه لاستیک خودروی خود را دقیقاً بدانید. هر زنجیر چرخی برای هر سایز لاستیکی مناسب نیست. برای اینکه زنجیر چرخ به خوبی کار کند و ایمنی لازم را داشته باشد، باید کاملاً اندازه لاستیک باشد و روی آن را به درستی بپوشاند. در غیر این صورت، ممکن است به خودرو آسیب برساند. معمولاً روی دیواره لاستیک، سه عدد پشت سر هم نوشته شده که از چپ به راست نشاندهنده این موارد هستند:
پهنا یا عرض لاستیک: این عدد بر حسب میلیمتر است.
نسبت ارتفاع به پهنا: این عدد که به صورت درصد نوشته میشود، نشان میدهد ارتفاع دیواره لاستیک چند درصد از پهنای آن است. مثلاً عدد ۵۰ یعنی ارتفاع، نصف پهناست.
قطر رینگ: آخرین عدد سمت راست، اندازه ریم یا قطر داخلی لاستیک را نشان میدهد که واحد آن اینچ است.
بیشتر بخوانید: اقدامات ضروری برای آمادهسازی خودرو قبل از سفر.
انتخاب زنجیر چرخ مناسب
حالا که اندازه لاستیک ماشین خود را میدانید، میتوانید زنجیر چرخ مناسب آن را بخرید. در بازار چند نوع مختلف زنجیر چرخ پیدا میشود که ما آنها را بر اساس روش نصب دستهبندی کردهایم. نوع کلاسیک و سنتی زنجیر چرخ، پرکاربردترین مدل است. زنجیر چرخ کمربندی، یک مدل جدیدتر است و به دلیل اینکه بستن و باز کردن آن آسان است، خیلی طرفدار دارد. نوع دیگر، زنجیر چرخ پارچهای یا همان جوراب چرخ است که کارایی آن کمتر است. هر کدام از این زنجیر چرخها خوبیها و کاستیهایی دارند که در ادامه درباره آنها صحبت میکنیم.
انواع زنجیر چرخ
زنجیر چرخ معمولی: نکته منفی این مدل این است که پیش از استفاده، باید چند بار روش بستن آن روی چرخ را تمرین کنید. هنگام نصب نیز لازم است خودرو را کمی حرکت دهید تا زنجیر در جای خود قرار گیرد و بتوانید آن را سفت کنید. مشکل دیگر این است که پس از طی کردن بیست تا پنجاه متر، باید دوباره زنجیرها را روی لاستیک محکم کنید. با این حال، قیمت کم این نوع زنجیر چرخ، یکی از مزایای آن به شمار میرود. جنس این زنجیرها معمولاً فلزی است که باعث میشود بادوام و با دوام باشند. اما در صورت آسیب دیدن، ممکن است به لاستیک و سیستم ترمز خودرو صدمه وارد کنند.
زنجیر چرخ از نوع تسمهای یا کمربندی، نصب بسیار راحتتری نسبت به مدلهای قدیمی دارد. روش بستن آن تنها یک مرحله است و لازم نیست خودرو را جابهجا کنید. همچنین در زمانی کمتر از یک دقیقه میتوانید آن را باز کنید. نقطه ضعف این نوع زنجیر چرخ، هزینه بیشتر آن است.
راهنمای کامل: نحوه پنچرگیری ماشین با ابزارهای مکانیکی رونیکس
زنجیر چرخ پارچهای: در واقع این وسیله به طور معمول در گروه زنجیرهای چرخ قرار نمیگیرد. بر اساس مقررات، خودروهایی که لاستیک مخصوص زمستان ندارند، در شرایط یخبندان و برفی فقط مجاز به استفاده از زنجیر چرخ هستند. جوراب لاستیک در حقیقت یک پوشش پارچهای است که روی تایر کشیده میشود و باعث افزایش اصطکاک میشود. زنجیر چرخ پارچهای قیمت کمتری دارد، نصب آن آسان است و به قسمتهای مختلف خودرو نیز آسیب نمیرساند.
آشنایی با ابزارهای ضروری برای بستن زنجیر چرخ
برای بستن درست و راحت زنجیر چرخ، لازم است ابزارهای مناسب و مفیدی همراه داشته باشید. در زیر فهرستی از وسایل مهم که این کار را برای شما آسانتر میکنند، آمده است:
**زنجیر چرخ مناسب:** مهمترین وسیله، خود زنجیر چرخ است که باید با نوع و سایز لاستیک خودروی شما همخوانی داشته باشد. زنجیرها در گونههای مختلفی مانند فلزی، پارچهای و ژلهای موجود هستند.
**دستکش محکم:** دستکش خوب از دستهای شما در برابر سرمای زیاد و لبههای تیز زنجیر مراقبت میکند.
**آچار ویژه یا انبردست:** برای سفت کردن یا تنظیم قفلهای زنجیر، به آچار یا انبردست نیاز دارید.
**دفترچه راهنمای زنجیر چرخ:** اگر نخستین بار است که زنجیر نصب میکنید، خواندن راهنمای داخل بستهبندی زنجیر میتواند کمک بزرگی باشد.
**چراغ قوه یا چراغ پیشانی:** در تاریکی یا هوای برفی، چراغ قوه باعث میشود مرحلههای کار را به خوبی ببینید.
**زیرانداز یا پادری پلاستیکی:** همراه داشتن یک زیرانداز کمک میکند هنگام کار روی برف یا گل، لباسهایتان تمیز بماند.
**کیف ابزار کوچک:** همه لوازم لازم را در یک کیف جمع کنید تا در زمان نیاز، به سرعت در دسترس شما باشند.
این ابزارها باعث میشوند بستن زنجیر چرخ کاری سریعتر، آسانتر و بیخطرتر شود. همیشه پیش از سفر در آبوهوای برفی، از آماده بودن این وسایل اطمینان پیدا کنید.
مراحل گام به گام بستن زنجیر چرخ در کمترین زمان
اگر روش درست بستن زنجیر چرخ را بلد باشید و یک بار آن را روی لاستیک نصب کنید، بعد از این کار، بستن و باز کردن زنجیر چرخ برای شما آسان خواهد شد. خوشبختانه، نصب زنجیر چرخ در چند مرحله انجام میشود. اما باید توجه داشته باشید که همهی زنجیر چرخها به یک شکل نصب یا باز نمیشوند. به عنوان مثال، برخی از آنها قابلیت خودتنظیمی دارند که کار نصب را راحتتر میکند.
در ادامه، شیوهی نصب زنجیر چرخ معمولی و نوع کمربندی آن را مرحله به مرحله توضیح میدهیم.
روش بستن زنجیر چرخ کلاسیک
اولین گام: وقتی در جاده یا خیابان هستید، خودرو را در یک جای امن، هموار و بدون رفتوآمد متوقف کنید. خودرو را خاموش کرده و دنده را در حالت قرار دهید. سپس گرهها و پیچهای زنجیر چرخ را باز کرده و آن را کاملاً صاف روی زمین پهن کنید. دقت کنید که قسمت آجدار و دندانههای زنجیر (یخشکنها) باید رو به بالا باشد؛ زیرا هنگام نصب زنجیر روی لاستیک، این دندانهها نباید به سمت تایر باشند. اگر برعکس نصب شود، در حین رانندگی، آجهای زنجیر به دیواره لاستیک ساییده شده و به آن آسیب میرسانند.
مرحله دوم: زنجیر چرخ را به طور یکنواخت و بدون پیچوخم روی لاستیک پهن کنید. مطمئن شوید قسمتهای دندانهدار زنجیر (آجهای یخشکن) به سمت خود لاستیک نچرخیده باشند. سعی کنید زنجیر را طوری تنظیم کنید که سطح رویی لاستیک را به خوبی بپوشاند.
اگر زنجیر چرخها وزن زیادی دارند و گذاشتن آنها روی تایر برایتان سخت است، یا اگر زیرپایی ضدآب ندارید و نمیخواهید روی زمین بنشینید، میتوانید زنجیرها را روی زمین پهن کنید و سپس ماشین را به آرامی جلو ببرید تا چرخها دقیقاً روی آنها قرار گیرند.
مرحله سوم: حالا نوبت به قلابی میرسد که در انتهای زنجیر و پشت چرخ قرار دارد. این قلاب را به قسمت نگهدارندهاش متصل کنید. زنجیر را روی چرخ محکم کنید، اما نه آنقدر سفت که نتوانید قسمت جلویی آن را روی لاستیک ببندید. نگران نباشید؛ اگر زنجیر در این مرحله کمی شل باشد، بعداً هم امکان تنظیم دوباره آن وجود دارد.
سپس، قلاب جلویی زنجیر را به بست مخصوص خودش در قسمت جلوی تایر وصل کنید. حالا با استفاده از آچار مخصوص زنجیر، هر دو قلاب را خوب سفت کنید. این کار را الآن با دقت انجام دهید، زیرا بعد از حرکت کردن خودرو، سفت کردن دوباره زنجیر تأثیر چندانی نخواهد داشت.
مرحله چهارم: با استفاده از آچار خاصی که داخل جعبه زنجیر چرخ است، قلابهای باز را داخل حلقههای زنجیر قرار دهید و آن را کاملاً سفت کنید. دقت کنید که قلابها رو به سمت لاستیک نباشند تا با آن تماس پیدا نکنند. در این بخش سعی کنید با آچار، قلابها را تا جای ممکن محکم کنید.
برخی از زنجیرها دارای قطعات کمکی هستند که زنجیر چرخ را روی لاستیک کاملاً ثابت و محکم نگه میدارند؛ مانند فنر سفتکننده. شما میتوانید برای ثابت ماندن زنجیر چرخ در جای خود، از این فنرها کمک بگیرید. برای این کار، قلابهای فنر را به قلابهای آزاد زنجیر متصل کنید تا زنجیر چرخ کاملاً در جای خود ثابت شود. با این روش، قلابها به سمت لاستیک برنمیگردند.
راهنمای استفاده درست از بخاری خودرو در روزهای سرد
وقتی هوا سرد میشود، بخاری ماشین به یک وسیله ضروری تبدیل میشود. اما برای اینکه هم گرم شوید و هم سوخت کمتری مصرف کنید، بهتر است چند نکته ساده را رعایت کنید.
در ابتدای کار، بلافاصله پس از روشن کردن ماشین، بخاری را با حداکثر قدرت روشن نکنید. بهتر است حدود پنج دقیقه صبر کنید تا موتور کمی گرم شود. سپس بخاری را روشن کرده و ابتدا آن را روی گردش هوای داخل کابین تنظیم کنید. این کار کمک میکند فضای داخل سریعتر گرم شود.
برای گرم کردن شیشهها، گزینه گرمکن شیشهها (دفیستر) را انتخاب کنید. وقتی هوای داخل خودرو گرم و مطبوع شد، میتوانید سیستم را روی گردش هوای بیرون قرار دهید تا هوای تازه وارد کابین شود و شیشهها بخار نگیرند.
به خاطر داشته باشید که تنظیم درجه بخاری روی دمای متوسط (مثلاً ۲۲ درجه سانتیگراد) نهتنها از گرم شدن بیش از حد فضای خودرو جلوگیری میکند، بلکه در مصرف سوخت نیز صرفهجویی خواهد کرد. با رعایت این نکات ساده، میتوانید سفر راحتتر و کمهزینهتری در فصل سرما داشته باشید.
نحوه بستن زنجیر چرخ کمربندی
این مدل از زنجیر چرخ به دلیل آسانی در نصب و جداسازی، مورد استقبال قرار گرفته است. زنجیرهای چرخ از نوع تسمهای معمولاً در دو مدل سهتکه یا ششتکه تولید میشوند و مشابه یک بست کمربندی به دور تایر محکم میگردند. این نوع زنجیر چرخ در بازار با جنسهای مختلفی مانند پلیمری، ژلهای و یا ترکیبی با فلز عرضه میشود.
برای بستن درست و ایمن زنجیر چرخ، باید چند نکته مهم را در نظر بگیرید. در ادامه به این نکات کلیدی میپردازیم.
ترفندهای حرفهای برای بستن آسان زنجیر چرخ
قبل از اینکه در جاده یخزده و برفی قرار بگیرید، بهتر است نصب زنجیر چرخ را در یک محل امن مثل پارکینگ یا فضای گرم تمرین کنید. این کار باعث میشود اولین باری که مجبورید زنجیر را ببندید، در شرایط سخت آبوهوایی و استرس نباشید.
همیشه وسایل لازم برای بستن زنجیر چرخ را داخل ماشین داشته باشید. این وسایل شامل دستکش، یک زیرانداز ضد آب و یک چراغ قوه است.
هنگام خرید زنجیر چرخ، مطمئن شوید که جعبه آن شامل زیرانداز ضد آب و چراغ قوه باشد. اگر این لوازم همراه زنجیر نیست، حتماً آنها را جداگانه در صندوق عقب ماشین بگذارید.
حتماً راهنمای نصب زنجیر چرخ را که از فروشنده دریافت میکنید، پیش از استفاده با دقت مطالعه کنید.
برای رعایت ایمنی، تا حد امکان در شانه امن جاده توقف کنید. چراغهای خطر ماشین را روشن کنید. لباس مناسب مثل بارانی و کلاه بپوشید. از چراغ قوه و دستکشی که در جعبه زنجیر وجود دارد، حتماً استفاده کنید.
برای نصب درست زنجیر چرخ، باید آن را روی چرخهایی ببندید که نیروی موتور به آنها میرسد. بیشتر خودروهای موجود در ایران دیفرانسیل جلو هستند؛ بنابراین در این مدل ماشینها، زنجیر چرخ را روی چرخهای جلو نصب کنید. اگر خودروی شما هم دیفرانسیل جلو و هم عقب دارد، لازم است هر چهار چرخ را مجهز به زنجیر کنید.
وقتی میخواهید زنجیر چرخ را برای لاستیک سمت چپ نصب کنید، فرمان را به سمت راست بچرخانید تا دسترسی به پشت چرخ راحتتر شود.
یک زنجیر چرخ مناسب باید حدود سهچهارم از سطح لاستیک را بپوشاند. همچنین توجه داشته باشید که زنجیر نباید بیش از حد سفت یا بیش از حد شل بسته شود.
پس از بستن زنجیر، دست خود را از فاصله بین لاستیک و بدنه عبور دهید و مطمئن شوید که فاصله کافی وجود دارد. با این کار، فرمانپذیری خودرو دچار مشکل نمیشود.
اشتباهات رایج هنگام بستن زنجیر چرخ و راههای پیشگیری
استفاده از زنجیر چرخ در روزهای برفی و یخبندان ضروری است، اما اگر به شکل نادرست انجام شود، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. یکی از خطاهای معمول، انتخاب زنجیری است که با سایز لاستیک خودرو همخوانی ندارد. اگر زنجیر با اندازه تایر هماهنگ نباشد، احتمال دارد به لاستیک یا قسمتهایی از خودرو صدمه وارد کند. همچنین بعضی افراد زنجیر را روی چرخهایی میبندند که نیرو به آنها منتقل نمیشود و این کار هیچ تأثیری ندارد. زنجیر حتماً باید روی چرخهای محرک خودرو نصب شود.
گاهی ممکن است زنجیر چرخ به خوبی محکم نشود و در طول مسیر از جای خود جدا شود. بهتر است پس از نصب، یکبار آن را کنترل کنید و در راه نیز از محکم بودن آن اطمینان پیدا کنید. بستن زنجیر در هوای سرد و تاریک، بدون دستکش یا چراغ قوه، کاری دشوار و گاهی پرخطر است.
برای جلوگیری از این مشکلات، همیشه پیش از حرکت زنجیر را بررسی کنید، در جای مناسبی آن را نصب نمایید و وسایل لازم مانند دستکش و چراغ قوه را همراه خود داشته باشید. با رعایت این نکات، بستن زنجیر چرخ آسانتر و ایمنتر خواهد شد.
پس از نصب زنجیر چرخ، مطمئن شوید که کاملاً سفت و محکم بسته شده تا در حین حرکت شل نشود. با سرعت کم (ترجیحاً زیر ۵۰ کیلومتر در ساعت) برانید تا به زنجیر فشار نیاید. هر چند کیلومتر یکبار وضعیت زنجیر را چک کنید و اگر از مسیر برفی خارج شدید، زنجیر را باز نمایید. همچنین هنگام نصب یا تنظیم زنجیر در هوای سرد، از دستکش مناسب استفاده کنید تا دستهایتان اذیت نشود.
سخن آخر
رانندگی در جادههای برفی و یخی بدون استفاده از زنجیر چرخ، عملاً غیرممکن است. در اکثر کشورها، اگر خودروی شما در مسیرهای کوهستانی حرکت کند و زنجیر چرخ نداشته باشد، مشمول جریمه خواهد شد. نصب زنجیر چرخ هم قواعد خاص خود را دارد که رعایت آنها ضروری است. در این مطلب از مجله رونیکس، انواع زنجیر چرخ را مرور میکنیم، نکات کلیدی برای انتخاب زنجیر مناسب را بیان میکنیم و روش صحیح بستن آن را آموزش میدهیم تا سفری امن در جادههای یخزده و برفی داشته باشید.
سؤالات متداول
حداکثر سرعت هنگام استفاده از زنجیر چرخ چقدر است؟
در شرایط برف و یخ، به ویژه وقتی زنجیر چرخ نصب کردهاید، نباید با سرعت بیش از ۵۰ کیلومتر در ساعت رانندگی کنید. سرعت بالا و ترمزهای ناگهانی فشار زیادی به زنجیر وارد میکنند و ممکن است باعث پاره شدن آن شوند.
زنجیر چرخ را روی چه چرخهایی نصب کنیم؟
اگر خودروی شما دیفرانسیل جلو است، زنجیر را روی دو چرخ جلو ببندید. اگر خودرو دیفرانسیل عقب است، زنجیر را روی دو چرخ عقب نصب کنید. نیازی نیست هر چهار چرخ مجهز به زنجیر باشند.
چه موقع باید زنجیر چرخ ببندیم؟
وقتی جاده برفی، یخزده یا لغزنده است، استفاده از زنجیر چرخ ضروری میشود. معمولاً در مناطق پربارش و یخبسته، بهتر است قبل از شروع سفر یا با مشاهده تغییر شرایط جاده، زنجیر را نصب کنید.
چه زمانی باید زنجیر چرخ را باز کنیم؟
به محض خروج از مسیرهای برفی و یخی و ورود به جادههای خشک یا آسفالت، زنجیر چرخ را درآورید تا هم از آسیب دیدن لاستیکها جلوگیری شود و هم خود زنجیر فرسوده نشود.
اگر زنجیر چرخ شل شد چه کار کنیم؟
در صورت شل شدن زنجیر، در اولین فرصت ایمن توقف کنید و آن را مجدداً محکم ببندید تا از ایجاد خسارت به خودرو یا زنجیر جلوگیری شود.
کدام نوع زنجیر چرخ بهتر است؟
زنجیر چرخ در انواع فلزی، پارچهای و ژلهای موجود است. نوع فلزی برای برف و یخ سنگین مناسبتر است، در حالی که انواع پارچهای و ژلهای معمولاً برای شرایط ملایمتر یا استفادههای کوتاهمدت طراحی شدهاند.
چگونه از زنجیر چرخ نگهداری کنیم؟
پس از هر بار استفاده، زنجیر را تمیز کرده و در یک جای خشک و محفوظ (مانند جعبه یا کیسه مخصوص) قرار دهید تا برای دفعات بعد سالم بماند.
آیا زنجیر چرخ برای همه خودروها قابل استفاده است؟
خیر. زنجیر چرخ باید متناسب با سایز و نوع لاستیک خودروی شما انتخاب شود. قبل از خرید، حتماً مشخصات تایر خودرویتان را بررسی کنید.