همانطور که میدانید، ملودی در موسیقی یعنی پشت سر هم نواخته شدن چند نت. اما نوعی از ملودی وجود دارد که مخصوص خواندن با صدای انسان است و برای ساز نوشته نمیشود. به این نوع، ملودی آوازی یا وکال میگویند. در ادامه این نوشته در وبلاگ ندابلاگ، بیشتر با این سبک ملودی آشنا خواهید شد.
ملودی چیست؟
آهنگ یا ملودی در موسیقی، یعنی وقتی چند نت پشت سر هم نواخته میشوند و ما آنها را به صورت یک چیز کامل و به هم پیوسته میشنویم. به زبان ساده، آهنگ یعنی این حس که این رشته از نتها یک شروع و یک پایان دارند و با هم یک کلِ زیبا را میسازند.
ساده ترین تعریفی که می توان از ملودی ارائه کرد این است:
در حقیقت، ملودی کلمه همان چیزی است که ما به آن لحن یا آهنگ کلام میگوییم.
اگر بخواهیم این موضوع را کمی بیشتر باز کنیم، میتوان گفت:
ملودی وقتی شکل میگیرد که شما برای ساختن یک قسمت از آهنگ یا قطعۀ خواندنی، ریتم و ارتفاع نتهای صدا را در کنار هم قرار دهید.
یک ترانهسرا و آهنگساز، شعرها، چینش آکوردها، الگوهای ریتم و ملودیهای سازی را خلق میکند، اما شاید برجستهترین و ماندگارترین بخش کار او، ساختن همان ملودیِ بخش آوازی آهنگ باشد.
ساختار ملودی
ملودی یا نغمه در مقابل هارمونی قرار میگیرد. هارمونی به زیبایی و هماهنگیِ نواختنِ همزمانِ نتهای مختلف میپردازد، نه پشت سر هم. یک ملودی معمولاً از یک یا چند بخش کوتاه موسیقایی تشکیل شده که این بخشها در جایهای مختلف قطعه و به شکلهای گوناگون تکرار میشوند. در واقع، جوهره و هستهٔ اصلی هر اثر موسیقی، ملودی آن است.
همهٔ بخشهای هارمونی نیز در خدمت ساختن یک ملودی زیبا هستند و هدف نهاییشان خلق یک نغمهٔ تازه و دلنشین است. اینکه بخواهیم بگوییم ملودی مهمتر است یا هارمونی، پرسش درستی نیست، زیرا این دو مانند دو رفیق هستند که در یک مسیر و به سوی یک هدف مشترک پیش میروند.
وکال یا ملودی آوازی چیست؟
محدوده صوتی یا گستره آوازی، به مجموعه نتهایی گفته میشود که یک فرد میتواند با صدای خود بخواند یا تولید کند.
این اصطلاح بیشتر در زمینه خوانندگی کاربرد دارد و معمولاً از آن برای دستهبندی انواع صداهای خوانندگان استفاده میشود.
ملودی آوازی، به دنبالهای از نواها گفته میشود که مخصوص خواندن با صدای انسان نوشته شده است. در بیشتر سبکهای موسیقی مانند پاپ، راک، جاز، هیپهاپ، کانتری، R&B و اپرا، بخش آوازی نقطه اصلی و مرکزی آهنگ است.
خیلی از ملودیهای زیبا به قسمتهای مختلفی تقسیم میشوند که یا به صورت هماهنگ و چندصدایی اجرا میشوند یا بین چند خواننده تقسیم میگردند.
ملودی آوازی یا بخش خواندنی یک قطعه موسیقی، همان خط اصلی و آوازی است که خواننده آن را اجرا میکند. این بخش معمولاً برجستهترین قسمت موسیقی است که شنونده آن را به خاطر میسپارد و با آن ارتباط برقرار میکند. در واقع، ملودی آوازی همان قسمتی است که متن ترانه روی آن خوانده میشود و احساس و مفهوم اصلی آهنگ را به مخاطب منتقل میکند. این بخش با سازهای همراهیکننده مانند گیتار، پیانو یا درامز احاطه میشود، اما خودش در مرکز توجه قرار دارد.
تفاوت ملودی آوازی و سازی
اولین و مهمترین نکته برای ساختن ملودی، چه برای خواننده و چه برای سازهای مختلف، این است که با مفهوم گام در موسیقی آشنا باشیم، بدانیم هر گام چه آکوردهایی دارد و این آکوردها چگونه به هم مرتبط میشوند. این موضوع آنقدر پایهای و مهم است که میتوان آن را یک راز اساسی دانست.
وقتی نحوه ساخت گامهای موسیقی، آکوردهای هر گام و جایگاه آنها را بدانیم، میتوانیم دنبالههای آکوردی زیبا بسازیم و بر اساس آنها، ملودی خلق کنیم. ملودیای که برای خواننده ساخته میشود با ملودیای که برای سازها نوشته میشود، کاربرد متفاوتی دارد. معمولاً در موسیقی، ملودی سازها پیرو ملودی اصلی آواز هستند.
بیشتر آهنگسازان، ملودی اصلی و برجسته را به خواننده میدهند و از ملودی سازها برای همراهی، ایجاد هارمونی و پر کردن فضای آهنگ استفاده میکنند. اگرچه تمرکز بسیاری از آهنگها روی خط آوازی است، اما بعضی آهنگسازان ملودی سازها را پررنگتر و برجستهتر از ملودی خواننده میسازند.