برای ما ایرانیها، پخش یک قطعه موسیقی خاص در لحظه تحویل سال، نشانهی آغاز نوروز و آمدن بهاری تازه است. هر سال، خانوادههای ایرانی دور سفره هفتسین مینشینند و با شنیدن همان ملودی آشنا، سال نو را جشن میگیرند. اما این آهنگ ویژه و بهیادماندنی را چه کسی ساخته است؟ در ادامه این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، با علیاکبر مهدیپور دهکردی، آهنگساز این قطعه ماندگار نوروزی، آشنا میشویم.
علیاکبر مهدیپور دهکردی، خالق موسیقی تحویل سال
موسیقی ویژه آغاز سال نو در دستگاه «چهارگاه» و با الهام از نواهای مقامی و بومی استان چهارمحال و بختیاری، به اجرای علی اکبر مهدی پور دهکردی درآمده است.
او متولد سال ۱۳۱۴ در چهارمحال و بختیاری است. از سن هفده سالگی، نواختن سازهای محلی این منطقه مانند سرنا، کرنا و کمانچه را شروع کرد.
این هنرمند در کشورهای مختلفی از جمله آلمان، کانادا، فرانسه، قرقیزستان، ترکمنستان، مغولستان، دبی، ژاپن، ترکیه، کویت و هنگکنگ به اجرای موسیقی فولکلوریک پرداخته و در شمار زیادی از جشنوارههای موسیقی داخلی و جهانی حضور یافته است.
آفرینندهی ترانهی نوروزی
هر سال با نزدیک شدن بهار، آهنگ زیبایی پخش میشود که نوید آمدن سال جدید را میدهد. این ملودی شاد و به یاد ماندنی، ساختهی هنرمند خلاقی است که با نواهایش شور و هیجان نو شدن طبیعت را در دلهای ما زنده میکند.
این موسیقی، بخشی جداییناپذیر از جشنهای نوروزی ماست. همانطور که سفره هفت سین میچینیم و به دیدار بزرگان خانواده میرویم، شنیدن این آهنگ خاطرهانگیز نیز حال و هوای ویژهای به آغاز سال نو میبخشد.
خالق این اثر هنری، با ترکیب سازهای اصیل ایرانی و نواهای نشاطآور، توانسته اثری خلق کند که برای همهی سنین آشنا و دوستداشتنی است. این قطعهی موسیقی، مانند پلی است که گذشته و حال را به هم پیوند میزند و یادآور شادیهای مشترک ما در طول سالهای مختلف است.
هر بار که این آهنگ را میشنویم، گویی بوی سبزه و شکوفه به مشام میرسد و گرمی و محبت در جمع خانوادگی را احساس میکنیم. بدون شک، این نوا یکی از زیباترین هدایای هنری به فرهنگ کهن ایرانی است که هر ساله زندهتر از قبل تکرار میشود.
تاریخچه موسیقی تحویل سال
نوروزنامه که با نام موسیقی لحظه تحویل سال نو نیز شناخته میشود، هر سال بر سر سفرههای هفتسین ایرانیان طنینانداز میشود. این قطعه از ساختههای ماندگار استاد علی اکبر مهدیپور دهکردی است که در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسیده و ریشه در نواهای اصیل موسیقی بختیاری دارد.
این آهنگ ویژه که همزمان با آغاز سال نو پخش میگردد، در سال ۱۳۶۵ در یکی از استودیوهای صدا و سیما در تهران ضبط شد و از آن زمان تاکنون، هر سال نویدبخش آمدن بهار بوده است.
پیش از آنکه نوروزنامه ثبت شود، معمولاً صدای نقارههای باب تهران و باب امام رضا علیه السلام به عنوان نشانه تحویل سال نو در کشور شنیده میشد.
موسیقی نوروز در گذشته با شلیک قومپوز (قمپز) که تنها صدای بلندی ایجاد میکرد، همراه بود. بعدها نوای سرنا و کرنای استاد “علی اکبر مهدی پور دهکردی” به عنوان نوروزنامه در رادیو ضبط گردید و به نماد رسمی موسیقی سال نو تبدیل شد.
این قطعه در دستگاه چهارگاه اجرا شده که در آن “علی حیدری” با نواختن دهل، استاد را همراهی میکرد.
بسیاری از مردم، استاد “علی اکبر مهدیپور” را با موسیقی تیتراژ سریال “روزی روزگاری” و همچنین با آهنگ شاخص آغاز سال نو میشناسند.
استاد دهکردی، هنرمند نوازنده در زمینه موسیقی مقامی و سنتی بختیاری، با حضور در جشنوارههای گوناگون موسیقی در داخل و خارج از ایران، به چهرهای شناخته شده در عرصه جشنوارهها تبدیل شد. در جشنواره موسیقی فجر سال ۱۳۶۸، به عنوان چهره ممتاز برگزیده شد و جایزه خود را از سید محمد خاتمی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت دریافت کرد.
وفات
سرانجام، خالق آن موسیقی ماندگار عید نوروز، در سن هفتاد و چهار سالگی و در سال ۱۳۸۸ خورشیدی چشم از جهان فروبست. پیکر او در قطعهٔ هنرمندان شهرکرد به خاک سپرده شد. روحش شاد و یادش گرامی.