کانُن در زبان لاتین به معنای قانون و قاعده است. در موسیقی نیز کانُن یک سبک آهنگسازی است که بر اساس تکرار دقیق یک ملودی پایه شکل میگیرد. در این روش، یک ملودی اولیه در فاصلههای مشخص، توسط یک یا چند بخش دیگر تکرار میشود. این تکرارها ممکن است دقیقاً شبیه به نسخه اصلی باشند یا با تغییراتی در ارتفاع صدا (مثلاً در اکتاو بالاتر یا پایینتر) اجرا شوند. در ادامه این مطلب از وبلاگ ندابلاگ، بیشتر با مفهوم کانُن در موسیقی آشنا خواهید شد.
آشنایی با اصطلاح کانن در موسیقی
کانُن در موسیقی، قالبی است که در آن یک ملودی اصلی به صورت دقیق و پشت سر هم توسط بخشهای مختلف تکرار میشود. به این صورت که یک خط ملودیک ابتدایی، پس از مدت زمان مشخصی، توسط یک یا چند ساز دیگر عیناً تقلید میشود. این تکرار میتواند در قالب یک آواز یا در بسترهای دیگر موسیقایی رخ دهد.
این تقلید میتواند به چند شکل انجام شود: گاهی دقیقاً با همان ارزشهای زمانی نتها، گاهی با کششهای کوتاهتر یا بلندتر، و گاهی نیز با فاصلهی مشخصی از نظر زیر و بمی.
به بیان سادهتر، کانُن قطعهای است که برای دو یا چند ساز نوشته میشود و نوازندگان آن را نه با هم، بلکه پشت سر هم و با فاصلهی چند میزان اجرا میکنند.
از جنبهی ملودیک نیز ممکن است جهت حرکت ملودی در بخش تقلیدشده معکوس شود؛ یعنی ملودی از انتها به ابتدا نواخته شود. همچنین ممکن است فواصل بین نتها بدون تغییر باقی بمانند، اما در جهت مخالف حرکت کنند یا حتی هر دو حالت با هم رخ دهند.
یک فرم ساده و اولیه از کانن، که مانند یک امضای شخصی برای آهنگسازان بود، از حدود سال ۱۶۰۰ پدید آمد. ویژگی اصلی آن این است که ملودیهای یکسانی توسط نوازندگان در گامهای مختلف و از زوایای گوناگون نواخته میشود. نمونهای از این کار، “کانن معکوس از سه بخش” (۱۹۲۵-۱۹۲۶) اثر آرنولد شونبرگ است که به جورج برنارد شاو تقدیم شده است.
در این سبک، دو کانن دو بخشی میتوانند همزمان ولی با سرعتهای متفاوت اجرا شوند. همچنین، در یک قطعه چهار بخشی، ممکن است یک کانن تنها بین دو صدا برقرار باشد و دو صدای دیگر مستقل عمل کنند. یا امکان دارد سه صدا در قالب یک کانن به هم پیوند بخورند و فقط یک بخش چهارم آزادانه حرکت کند.