ساز فیدل از خانواده سازهای زهی است که با آرشه نواخته میشود و ظاهری بسیار شبیه به ویولن دارد. با این حال، این دو ساز از نظر سبک موسیقی، روش نواختن و نحوه کوک کردن با هم تفاوتهایی دارند. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، همراه ما باشید تا به بررسی تفاوتهای ساز فیدل و ویولن بپردازیم.
تفاوت ساز فیدل و ویولن
سبک
ساز فیدل معمولاً در سبکهای موسیقی محلی و فولکور به کار میرود؛ مانند موسیقی سلتیک، کانتری، بلوگرس و کوجون. اما ویولن بیشتر در قالبهای موسیقی کلاسیک غربی مانند سمفونیها، گروههای زهی و همچنین در موسیقی جاز نواخته میشود.
بداههنوازی
نوازندگان ویولن ایرانی (فیدل) اغلب هنگام اجرا، فضای آزادتری برای خود قائل هستند. آنها گاهی حتی نتهای موسیقی را هم کمی دگرگون میکنند؛ در حالی که چنین رویکردی میان نوازندگان ویولن کلاسیک معمول نیست. نوازندگان ویولن کلاسیک بسیار به تکنیکهای مشخص و نتهای دقیق اثر پایبند میمانند و همان را اجرا میکنند.
تمپو
ساختار ویولن از نظر فنی، پیچیدهتر از فیدل است. با این حال، نوازندگان فیدل معمولاً با سرعت بسیار زیادی ساز میزنند و برای این کار، باید تسلط زیادی بر ریتم و نگهداشتن ضرب داشته باشند.
پوزیسیون
نوازندگان ویولن معمولاً در حالت اول دست چپ خود قرار میگیرند و به ندرت این حالت را تغییر میدهند. در مقابل، نوازندگان ویولن میتوانند از تمام حالتهای مختلف دست چپ روی دستهٔ ساز استفاده کنند.
جنس سیم
نوازندگان ویولن در موسیقی کلاسیک، بیشتر اوقات سیمهایی از جنس روده گوسفند را به کار میبرند. اما کسانی که ویولن محلی مینوازند، معمولاً سیمهای فلزی را بیشتر میپسندند.
خرک
برخی از نوازندگان ویولن، بخشی از قسمت خمیدهی «پل» یا «خرک» ساز خود را میبرند تا آن را صافتر کنند. دلیل این کار، نواختن راحتترِ همزمانِ دو یا سه سیم است. از آنجایی که نوازندگان ویولن اغلب از تکنیکهای دابلاستاپ و تریپلاستاپ (یعنی به صدا درآوردن دو یا سه سیم کنار هم در یک زمان) استفاده میکنند، این تغییر در خرک، کار آنها را سادهتر میکند.
کوک
ساز فیدل برای هر چهار سیم خود، کوکهای بسیار دقیق و ظریفی در نظر گرفته شده است. اما در مورد ویولن، فقط سیم «می» با دقت کوک میشود و برای سیمهای دیگر چنین تنظیم دقیقی وجود ندارد.