این ضرب‌المثل برای کسانی به کار می‌رود که نه خودشان از چیزی استفاده می‌کنند و نه اجازه می‌دهند دیگران از آن بهره‌مند شوند. در نتیجه، آن چیز بی‌استفاده مانده و از بین می‌رود.
تصورش این است: کسی غذایی دارد که نه خودش می‌خورد و نه به کس دیگری می‌دهد. آن غذا آنقدر می‌ماند تا فاسد شود و در نهایت، یا سگ گرسنه‌ای آن را می‌خورد یا مگس‌ها روی آن می‌نشینند.
این مثل معمولاً برای افراد بخیل و انحصارطلب به کار می‌رود که با رفتارشان، فرصت‌ها و منابع را نابود می‌کنند. آنها مانع استفاده خود و دیگران می‌شوند و در پایان، همه چیز را به نابودی می‌کشانند.
در این نوشته با مفهوم و ریشه‌ی این ضرب‌المثل کهن ایرانی آشنا خواهید شد. در ادامه با ما همراه باشید.
نه خود خورد نه کس دهد، گنده کند به سگ / مگس دهد کنایه از چیست؟
1- آدم خسیس کسی است که نه تنها حاضر نیست از دارایی خود به دیگران کمک کند، بلکه حتی برای راحتی و آسایش خودش هم خرج نمی‌کند. در پایان عمر نیز با همان روحیهٔ تنگ‌نظری از دنیا می‌رود، بی‌آنکه از اموالش لذتی برده باشد.
2- چنین فردی نه برای خود خرج می‌کند و نه برای دیگران؛ در نهایت هم ثروتش از بین می‌رود و به دیگران می‌رسد. (عبارت «به سگ دهد» کنایه از هدر رفتن مال و تلف شدن بی‌فایدهٔ آن است.)
3- این ضرب‌المثل درباره کسانی به کار می‌رود که جوانی و عمر خود را صرف جمع‌آوری ثروت می‌کنند، اما به شدت به آن می‌چسبند و می‌ترسند آن را از دست بدهند. این روش را تا آخر عمر ادامه می‌دهند و در نهایت، بدون بهره‌بردن از اموالشان، از دنیا می‌روند و دارایی‌شان برای دیگران باقی می‌ماند!
همانطور که امام على عليه السلام فرمودند: بخيل، اندكى از مالِ خود را از خويش دريغ مى دارد و همه آن را سخاوتمندانه براى وارثانش وا مى گذارد! (غرر الحكم : 1884)
4- افراد بخیل و خسیس هم در این دنیا آسایش ندارند و هم در آخرت دچار مشکل می‌شوند. در دنیا به خود اجازه نمی‌دهند از نعمت‌های خدا استفاده کنند و در آخرت نیز به خاطر اینکه شکر این نعمت‌ها را به جا نیاورده‌اند، بازخواست خواهند شد.
پیشنهادی: ضرب‌المثل با سگ
اختصاصی-ندابلاگ