در درس «طرح پرسش پژوهشی» از کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم، دانش‌آموزان یاد می‌گیرند که چگونه یک سوال خوب و مناسب برای تحقیق و پژوهش انتخاب کنند.
یک سوال پژوهشی مناسب باید چند ویژگی داشته باشد:
– پاسخ آن از قبل مشخص نباشد.
– با مطالعه و تحقیق بتوان به آن پاسخ داد.
– واضح و مشخص باشد و به موضوع خاصی مربوط شود.
– در حد و سطح اطلاعات دانش‌آموز باشد.
در این درس، تمرین‌هایی طراحی شده تا دانش‌آموزان بتوانند سوالات مختلف را بررسی کنند و بفهمند کدام یک برای پژوهش مناسب است.
مثلاً بعضی سوالات خیلی کلی هستند یا جوابشان فقط یک کلمه است؛ چنین سوالاتی برای تحقیق مناسب نیستند.
برعکس، سوالاتی که باعث کنجکاوی می‌شوند و برای پاسخ به آنها باید منابع مختلفی مانند کتاب، اینترنت یا پرسش از دیگران را به کار برد، سوالات خوبی برای پژوهش هستند.
هدف این درس این است که هر دانش‌آموز در پایان بتواند یک سوال پژوهشی دقیق و کاربردی برای خودش انتخاب کند و با روش درست به جست‌وجوی پاسخ آن بپردازد.
در این درس، با مراحل انجام یک پژوهش آشنا می‌شویم. پژوهش، مانند یک سفر هیجان‌انگیز برای پیدا کردن پاسخ سوال‌هایمان است.
**گام اول: انتخاب یک سوال خوب**
اولین و مهم‌ترین قدم، انتخاب یک سوال مناسب است. سوال شما باید به چیزهایی مربوط باشد که به آنها علاقه دارید و دوست دارید بیشتر بدانید. مثلاً “چرا برگ درختان در پاییز زرد می‌شوند؟” یا “حشرات چگونه نفس می‌کشند؟”. یک سوال خوب، سوالی است که بتوان با مطالعه، مشاهده یا انجام یک آزمایش ساده به آن پاسخ داد.
**گام دوم: پیدا کردن اطلاعات**
بعد از انتخاب سوال، نوبت به جمع‌آوری اطلاعات می‌رسد. شما می‌توانید از کتاب‌های درسی، کتاب‌های غیردرسی، مجلات یا منابع معتبر اینترنتی استفاده کنید. همچنین می‌توانید از بزرگترها یا معلم خود سوال بپرسید. یادتان باشد اطلاعات را از منابع قابل اعتماد جمع‌آوری کنید.
**گام سوم: سازماندهی اطلاعات**
وقتی اطلاعات کافی جمع کردید، باید آنها را منظم کنید. می‌توانید یک گزارش ساده بنویسید یا از نمودار و تصویر استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند بهتر مطالب را بفهمید و به دیگران هم نشان دهید.
**گام چهارم: ارائه نتیجه**
در پایان، نتیجه پژوهش خود را به کلاس ارائه می‌دهید. شما می‌توانید یک پوستر درست کنید، یک روزنامه دیواری طراحی کنید یا به صورت شفاهی برای دوستانتان توضیح دهید. هدف این است که آنچه یاد گرفته‌اید را با دیگران به اشتراک بگذارید.
به یاد داشته باشید که در هر مرحله، معلم شما راهنماییتان خواهد کرد تا بتوانید بهترین پژوهش را انجام دهید.
جواب سوالات طرح پرسش پژوهشی تفکر ششم
انتخاب سریع صفحه:
پاسخ سوالات بخش «طرح پرسش پژوهشی» کتاب تفکر و پژوهش ششم
* پاسخ فعالیت «مشاهده کنید» صفحه ۴۲
* پاسخ فعالیت «گفت‌وگو کنید» صفحات ۴۳ و ۴۴
* پاسخ فعالیت «پرسش طرح کنید» صفحه ۴۶
مطالب مربوط به بخش طرح پرسش پژوهشی (صفحات ۴۲، ۴۳، ۴۴، ۴۵ و ۴۶) – کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم
جواب مشاهده کنید صفحه 42 تفکر و پژوهش ششم
**سوال‌هایی با «آیا»:**
– آیا شهر یزد هوای گرمی دارد؟
– آیا تهران، پایتخت کشور ایران است؟
– آیا ویروس کرونا در آینده کاملاً ناپدید می‌شود؟
**سوال‌هایی با «چرا»:**
– چرا سیاره زمین به شکل گرد است؟
– چرا رنگ آسمان در روز آبی دیده می‌شود؟
– چرا خورشید این‌قدر بزرگ و پرحرارت است؟
جواب گفت و گو کنید صفحه 43 و 44 تفکر و پژوهش ششم
سوالاتی که با کلمه “چرا” شروع می‌شوند، چه ویژگی مشترکی دارند؟
پاسخ:
1. جواب همه این سوالات را می‌توان با خواندن و بررسی کتاب پیدا کرد.
2. همه آنها درباره آفرینش و چگونگی به وجود آمدن چیزها می‌پرسند.
3. این سوالات به دنبال دلیل رخ دادن رویدادها هستند.
4. می‌توان با مطالعه کتاب و فهمیدن دلیل آفرینش، به آنها پاسخ داد.
1_ سوالاتی که با کلمه “آیا” شروع می‌شوند، چه نقطه اشتراکی دارند؟
پاسخ: همه آنها فقط نیاز به یک پاسخ “بله” یا “خیر” دارند.
2_ به سوالاتی فکر کنید که با “چگونه” یا “چطور” آغاز می‌شوند. دو مثال از این سوالات را بیان کنید.
پاسخ: چگونه می‌توانیم قدرت دفاعی بدن خود را افزایش دهیم؟
چطور می‌توانیم فرزندان خود را به خوبی تربیت کنیم؟
جواب پرسش طرح کنید صفحه 46 تفکر و پژوهش ششم
سوال خود را در قسمت زیر بنویسید. سپس آن را با معیارهای یک سوال تحقیقی مناسب مقایسه کنید و نتیجه را در جدول مشخص کنید.
سوال من:
چرا آفریدگار ما را آفریده است؟
پاسخ‌های جدول: همه (بله)
اگر سوال شما برخی از این ویژگی‌ها را ندارد، آن را تغییر دهید یا سوال جدیدی که تمام این ویژگی‌ها را دارد، مطرح کنید.
سوال اصلاح شده:
چرا خداوند توانا ما را خلق کرده است؟