در این درس، ما با داستان شجاعت و ایمان حضرت علی (ع) در جنگ خیبر آشنا می‌شویم. این روایت یکی از حماسه‌های بزرگ تاریخ اسلام است.
در این نبرد، دژ بسیار مستحکم و غیرقابل نفوذی به نام خیبر وجود داشت که دشمنان در آن پناه گرفته بودند. مسلمانان مدتی بود که تلاش می‌کردند این دژ را فتح کنند، اما موفق نمی‌شدند. در این شرایط سخت، پیامبر اسلام (ص) فرمودند:
**«فردا پرچم را به دست کسی می‌دهم که خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسول نیز او را دوست دارند. او جنگجری است که هرگز از میدان جنگ فرار نمی‌کند.»**
روز بعد، همه منتظر بودند تا ببینند این افتخار به چه کسی می‌رسد. پیامبر، حضرت علی (ع) را که بیمار بودند، صدا زدند. ایشان با مهربانی چشم حضرت علی را شستشو دادند و برای سلامتی ایشان دعا کردند. در این لحظه، درد و بیماری حضرت علی به طور معجزه‌آسایی ناپدید شد.
سپس پیامبر پرچم را به دست ایشان دادند. حضرت علی (ع) با شجاعت بسیار به سمت دژ حرکت کردند. یک سرباز دشمن به نام “مرحب” که جنگجوی بسیار قوی و معروفی بود، از دژ بیرون آمد. او با غرور و فخر، خودش و شمشیرش را معرفی کرد. اما حضرت علی (ع) در پاسخ فرمودند:
**«من کسی هستم که مادرم مرا علی نامیده است. من مانند یک شیر قوی و نترس در میدان نبرد عمل می‌کنم.»**
نبرد سختی بین آن دو درگرفت و در پایان، حضرت علی (ع) با قدرت و لطف خداوند، “مرحب” را شکست دادند. سپس درِ بسیار سنگین و عظیم دژ خیبر را از جا کندند و از آن به عنوان سپر استفاده کردند. با این کار قهرمانانه، راه برای پیروزی مسلمانان باز شد و آنان توانستند دژ خیبر را فتح کنند.
این داستان به ما می‌آموزد که ایمان واقعی و توکل بر خداوند، چه نیروی عظیمی به انسان می‌بخشد و چگونه می‌تواند بر سخت‌ترین مشکلات غلبه کند.
درس: شیر خدا
موضوع: مفهوم واژه‌ها و درک شعر
در این درس، با معنای کلمات و مفهوم شعر آشنا می‌شویم. می‌آموزیم که چگونه کلمات را بهتر بفهمیم و منظور شاعر را از شعر درک کنیم. این کار به ما کمک می‌کند تا با ادبیات و زیبایی‌های آن بیشتر ارتباط برقرار کنیم.
معنی درس شیر خدا
بخوان و به خاطر بسپار شیر خداوند را
علی آن شیر نیرومند خدا و سرور عرب ها بود *** که با تنهایی و تاریکی شب دوستی و انس داشت
یعنی: حضرت علی کسی بود که با شجاعت بسیار، مانند شیری در راه خدا می جنگید و بهترین فرد در میان عرب ها به شمار می رفت. او با سکوت و تاریکی شب مانوس بود.
شب از اسرار علی باخبر است *** دل شب، از رازهای خدا آگاه است
یعنی: شب رازهای پنهان حضرت علی را می داند. تاریکی شب، رازدار اسرار پروردگار است، زیرا او شب ها با معبود خود به راز و نیاز می پرداخت.
شب، نجواها و دعاهای علی را شنیده است *** و فوران عشق جاودانه در وجودش را دیده است
یعنی: شب، صدای مناجات حضرت علی و عشقی را که مانند چشمه ای همیشگی در دل او جاری بود، شنیده است.
سخنانش مانند مرواریدهای درخشان است *** و مسجد کوفه هنوز تحت تأثیر آن کلام های ارزشمند است
یعنی: گفتار و دعاهای گرانبهای حضرت علی، چنان اثرگذار بوده که مسجد کوفه هنوز هم مدهوش و شیفته ی آن سخنان است.
وقتی سپیده دم، سینه ی آسمان را شکافت *** چشمان بیدار علی را در خواب نیافت
یعنی: با طلوع خورشید و روشنایی صبح، همه بیدار شدند، اما علی هنوز در حال عبادت و بیدار بود.
او در پوشش ناشناس و در دل تاریکی شب *** غذا را برای یتیمان عرب می برد
یعنی: حضرت علی ناشناس و در تاریکی شب، برای کودکان یتیم و نیازمند، غذا و کمک می برد.
آن عاشق بی پروا که همواره در آغوش خطر بود *** در بستر پیامبر خوابید
یعنی: آن شخصیت فداکار و عاشق، با پذیرش خطر جانی، به جای پیامبر در بستر او خوابید و جان او را نجات داد. این اشاره به واقعه ی لیلةالمبیت دارد.
در آن صبحی که نشان از قیامت داشت *** حلقه ی در، دامن او را گرفت
یعنی: در آن صبحگاه پرحادثه — که مانند روز قیامت بود — وقتی حضرت علی قصد خروج از خانه داشت، حلقه ی در به لباس او گیر کرد.
در، دامن مولا را گرفت و از او خواهش کرد *** که: علی، دست نگهدار و از کنار من مگذر
یعنی: در، با گرفتن دامن علی، از او درخواست کرد که از حرکت بازایستد و از آن جا نرود.
ای علی، آن بزرگوارِ مست از عشق و معرفت *** جان همه ی جهان فدای تو باد، ای علی
معنی کلمات شیر خدا صفحه 88 فارسی ششم
در این بخش، معنی واژه‌های درس به ترتیب آورده شده است:
الفت: به معنای دوستی، انس و خوگیری است.
آویزه: یعنی گوشواره.
اسرار: جمع کلمه “سر” است و به معنی رازها و پنهانی‌ها می‌باشد.
مدهوش: یعنی بیهوش یا شگفت‌زده و حیران.
محرم: به کسی گفته می‌شود که رازدار و مورد اعتماد باشد.
فجر: نور صبحگاهی و هنگام سپیده‌دم است.
سرّ الله: به معنای راز الهی و اسرار خداوند است.
آفاق: جمع افق است و به کرانه‌های آسمان و دوردست‌ها اشاره دارد.
شنفته: یعنی شنیده.
خفته: یعنی خوابیده.
جوشش: به معنی جوشیدن، شوق و هیجان درونی است.
شبروان: به کسانی گفته می‌شود که شب را برای عبادت بیدار می‌مانند؛ مانند عابدان و عارفان.
ازلی: یعنی همیشگی، بی‌آغاز و همیشگی.
ولا: به معنای محبت و دوستی است.
در: به معنی مروارید است.