این نوشته با مشارکت تیم مبلمان دانشگاه تهران و مجله رونیکس و به قلم بیتا حموله، دانشجوی کارشناسی مهندسی صنایع مبلمان دانشگاه تهران تهیه شده است.
ارگونومی دانشی است که به بررسی و طراحی فضای کار، وسایل و چیدمانها میپردازد تا آسایش، بازدهی و ایمنی افراد را بهبود بخشد. این دانش به رابطه بین انسان و دیگر اجزای یک سیستم توجه میکند و محیطی را فراهم میآورد که افراد بتوانند با کارایی بهتر فعالیت کنند و از خطرهای احتمالی برای سلامتی خود در امان بمانند. هدف از ساخت مبلمان ارگونومیک، کم کردن مشکلات استخوانی و عضلانی، دردهای کمر و مفاصل و نیز کاهش فشار وارد بر ماهیچهها در هنگام کاربرد طولانیمدت از این وسایل است. در بخشهای بعدی این مقاله، مزایای طراحی ارگونومیک در مبلمان را مرور خواهیم کرد.
رونیکس را بخوانید.
تعریفی از ارگونومی
ارگونومی ترکیبی از دو واژه یونانی است: “ارگو” به معنی کار و “نموس” به معنی قانون و قاعده. اهمیت این علم به ویژه در دوران جنگ جهانی دوم آشکار شد، زمانی که استفاده از هواپیماها و فناوریهای پیشرفته ضروری بود، اما تأثیرات نامطلوبی بر سلامتی افراد شاغل میگذاشت. ارگونومی دانشی است که هدف آن جلوگیری از آسیبها و مشکلات مربوط به استخوانها و عضلات است. این علم به طراحی سیستمهای کاری میپردازد تا بیشترین بازدهی، کمترین اشتباه و حداقل خستگی را به همراه داشته باشد. از جمله اهداف ارگونومی میتوان به ایجاد راحتی و رضایت، افزایش بهرهوری و حفظ سلامت اشاره کرد.
ابزارهای طراحی شده با اصول ارگونومیک چه خصوصیاتی دارند؟
این ابزارها به گونهای ساخته میشوند که استفاده از آنها راحتتر باشد و فشار کمتری به بدن وارد کند. هدف اصلی این است که هنگام کار با آنها، کمتر احساس خستگی کنید و احتمال آسیبدیدگی یا درد در ماهیچهها و مفاصل کاهش پیدا کند.
معمولاً این ابزارها شکل و زاویهای دارند که با حالت طبیعی بدن هماهنگ است. دستههای آنها طوری طراحی شده که به راحتی در دست جای بگیرد و نیاز به فشار زیاد یا چرخش نامناسب مچ نداشته باشد. همچنین وزن آنها متعادل است تا باعث کشیدگی عضلات نشود.
به طور کلی، این ویژگیها کمک میکنند کار با ابزار، سادهتر، ایمنتر و با بازدهی بیشتری انجام شود.
فواید مبلمانهای ارگونومیک
مبلمانی که بر اساس اصول ارگونومیک طراحی شده باشد، مزایای زیادی دارد و میتواند کیفیت زندگی و سلامت ما را بهتر کند. در زیر به برخی از این فواید اشاره میکنیم:
**کم کردن درد و ناراحتی:** مبلمان ارگونومیک با توجه به ساختار طبیعی بدن انسان ساخته میشود و به همین دلیل میتواند دردهای عضلانی و مفصلی، مخصوصاً در ناحیه کمر، گردن و شانهها را کاهش دهد.
**بالا بردن بازدهی:** وقتی مبلمان راحتتر باشد، فرد آسایش بیشتری دارد و در نتیجه میتواند تمرکز و کارایی خود را افزایش دهد.
**اصلاح حالت بدن:** طراحی درست مبلمان به حفظ وضعیت صحیح بدن کمک میکند و از بروز مشکلات استخوانی و عضلانی پیشگیری مینماید.
**کاهش خستگی:** مبلمان ارگونومیک خستگی ناشی از ساعتها نشستن را کمتر میکند و سطح انرژی فرد را بالا میبرد.
**تناسب با شرایط افراد:** این نوع مبلمانها معمولاً قابلیت تنظیم دارند و به راحتی میتوانند با ویژگیهای فیزیکی هر فرد هماهنگ شوند.
**بهبود جریان خون:** نشستنهای طولانیمدت علاوه بر مشکلات عضلانی، ممکن است باعث اختلال در گردش خون و بروز بیماریهایی مانند واریس شود. مبلمان ارگونومیک تا حد زیادی از ایجاد این مشکلات جلوگیری میکند.
بیشتر بخوانید: چشمانداز هوشمندسازی صنعت مبلمان
نقش طراحی ارگونومیک مبلمان در محیطهای اداری و مدارس و دانشگاهها
طراحی صندلیهای مناسب و استاندارد برای دانشآموزان، دانشجویان و کارمندان بسیار مهم است. از آنجایی که این افراد ساعتهای طولانی روی صندلی مینشینند و مشغول درس خواندن یا کار هستند، بیشتر در معرض دردهای عضلانی، مشکلات استخوانی و انحراف ستون فقرات از حالت طبیعی خود قرار دارند. در ادامه به مزایای استفاده از صندلی و میز مناسب برای این گروه میپردازیم:
**حفظ حالت درست بدن:**
صندلیهای استاندارد به حفظ وضعیت صحیح بدن کمک میکنند و از قوز کردن، فشار به کمر و تغییر شکل ستون فقرات جلوگیری مینمایند.
**کاهش آسیبهای ناشی از نشستن:**
مبلمان و صندلیهای مناسب، خطر بروز مشکلات حرکتی در اثر نشستنهای غلط را کم میکنند. برخی از این مشکلات شامل سندروم تونل کارپ (بیماریای که میتواند در اثر فشردگی عصب ایجاد شود) و دردهای طولانیمدت هستند.
تنظیم پذیری: اغلب صندلیهای استاندارد و مناسب بدن، این امکان را به شما میدهند که ارتفاع، پشتی و دستههای آن را به دلخواه تغییر دهید. بنابراین هر فرد میتواند صندلی را با توجه به شرایط و ترجیحات خود شخصیسازی کند.
افزایش رضایت در کار و درس: وقتی از صندلیهای مناسب استفاده میکنید، احساس راحتی و سلامتی بیشتری خواهید داشت. این موضوع رضایت شما از محیط کار یا تحصیل را بالا میبرد، کمک میکند بهتر تمرکز کنید و در نهایت از تعداد روزهای غیبت یا تمایل به ترک محیط میکاهد.
تاثیر بر بهداشت روان: یک محیط راحت و سالم میتواند به سلامت ذهن و روان شما نیز کمک کند. صندلی و میزهای استاندارد که به درستی طراحی شدهاند، آسایش بیشتری برای شما فراهم میکنند و در نتیجه از میزان استرس و نگرانیهای روزمره میکاهند.
تشویق به نشستن صحیح: صندلیهای مناسب و سازگار با بدن، افراد را به درست نشستن عادت میدهند و این موضوع در بلندمدت به حفظ سلامت آنها کمک میکند.
کاهش هزینههای درمانی: بسیاری از مشکلات استخوانی و عضلانی به دلیل استفاده از صندلیها و مبلمان نامناسب ایجاد میشوند. با انتخاب صندلیهای ارگونومیک و مناسب، میتوان از بروز این آسیبها جلوگیری کرد و در نتیجه هزینههای درمانی مرتبط با آنها را کاهش داد.
در ادامه میتوانید مطالب بیشتری درباره اهمیت پیروی از اصول و ضوابط مشخص در تولید و ساخت لوازم خانگی مانند مبلمان مطالعه کنید. رعایت این استانداردها باعث میشود محصولات تولیدی از کیفیت، ایمنی و دوام مناسبی برخوردار باشند و نیازهای مصرفکنندگان به خوبی تأمین شود.
مبلمان ارگونومیک هوشمند
مبلمانهای هوشمند و سازگار با بدن باید طوری ساخته شوند که هنگام استفاده، کمترین ضرر را به سلامتی افراد برسانند. این نوع مبلمانهای هوشمند نه تنها برای بدن مضر نیستند، بلکه از هوشمندی آنها میتوان برای راحتی بیشتر، افزایش بازدهی و بهبود توانایی افراد در کار و زندگی روزمره استفاده کرد.
این مبلمانها میتوانند به صورت خودکار ارتفاع را تنظیم کنند و حالت درست بدن را تشخیص دهند تا فشار و آسیب به حداقل برسد. همچنین میتوان به آنها برنامهای داد که به کارمندان زمان استراحت را یادآوری کند و از آسیبهای عضلانی و مشکلات گردش خون پیشگیری نماید. حتی میتوان این صندلیها و مبلمانها را طوری برنامهریزی کرد که اگر کاربر درست ننشسته باشد، به او هشدار دهند و او را به اصلاح وضعیت بدنش راهنمایی کنند.
نقش ابزارآلات رونیکس در طراحی ارگونومیک مبلمان
ساخت و تولید صندلیها و مبلمان راحت و سالم، نیازمند به کارگیری ابزارهای مناسب و استاندارد است. ابزارهای رونیکس با پیروی کامل از معیارهای شناختهشده جهانی، کمک بزرگی به طراحی و ساخت اینگونه محصولات میکنند. به کار بردن ابزار استاندارد، تضمینکننده کیفیت و راحتی نهایی کالاهای تولیدی است.
بیشتر بخوانید: جایگاه فناوری در مبلمان چندمنظوره
سخن آخر
در دنیای امروز که فناوری پیشرفت زیادی کرده، کارمندان، دانشآموزان و دانشجویان ساعتهای طولانی پشت میز و صندلی کامپیوتر مینشینند. به همین دلیل، لازم است طراحان، میز و صندلیهایی بسازند که با اصول ارگونومی هماهنگ باشد. این کار از آسیب دیدن بدن جلوگیری میکند و به افراد کمک میکند در شرایط راحتتری کار یا درس بخوانند. رعایت ارگونومی باعث میشود کیفیت زندگی بهتر شود، افراد از کار یا تحصیل خود راضیتر باشند و هزینههای مربوط به بیماریها و مشکلات استخوانی و عضلانی کاهش پیدا کند.
مبلمان ارگونومیک در واقع همان میز و صندلیهای معمولی هستند که با تغییراتی در ساختارشان، وضعیت درست نشستن را برای ما آسان میکنند. این نوع مبلمان فشار روی استخوانها و مفاصل را هنگام نشستنهای طولانی کم میکنند. همچنین، اگر در طراحی میز و صندلی اصول ارگونومی رعایت شود، میتوان از صدمههایی که ممکن است به ستون فقرات وارد شود – به ویژه در مورد دانشآموزان – پیشگیری کرد.
در این مطلب از مجله رونیکس، به فواید طراحی ارگونومیک مبلمان و تأثیر آن بر سلامت بدن و شیوه زندگی پرداختیم. امیدواریم این مقاله برای شما سودمند بوده باشد. اگر خودتان از مبلمان ارگونومیک استفاده کردهاید، خوشحال میشویم تجربهتان را با ما در میان بگذارید.