پیچهای آلن و ستارهای به خاطر شکل و کاربری مخصوصی که دارند، با پیچهای معمولی مثل پیچهای سرصاف یا چهارسو فرق میکنند. برای کار با این پیچها هم باید از آچار مخصوص خودشان، یعنی آچار آلن یا آچار ستارهای، استفاده کرد. اما این دو آچار چه تفاوتی با هم دارند؟ در این نوشته از مجله رونیکس، به بررسی تفاوتهای آچار آلن و ستارهای میپردازیم. رونیکس را بخوانید.
پیچ آلن و پیچ ستارهای، از تاریخچه تا کاربرد
پیش از آنکه تفاوت آچار آلن و ستارهای را بررسی کنیم، بهتر است ابتدا با ویژگیهای پیچ آلن و پیچ ستارهای آشنا شویم. شاید برایتان جالب باشد که پیچ آلن نخستین بار در سال ۱۹۳۶ در آلمان ساخته شد؛ اما در آن زمان هنوز استانداردهای مشخصی برای اندازههای سرپیچ، طول رزوه و بخش بدون رزوه آن وجود نداشت. پس از سالها مطالعه و آزمایش، سرانجام در سال ۱۹۶۰ این پیچ مطابق با استانداردهای جهانی تولید شد. شکل ششضلعی سر این پیچ باعث میشود نیروی پیچش بهطور یکنواخت پخش شود و در نتیجه اتصال بین پیچ و قطعه محکمتر و بادوامتر شود. امروزه به دلیل استحکام و مقاومت بسیار بالا، از انواع پیچ آلن در زمینههایی مانند ساختمانسازی، راهسازی، صنعت خودرو، اتصال قطعات فلزی و موارد مشابه استفاده میشود.
شرکت تکسترون که با نام برند کمکار نیز شناخته میشود، در سال ۱۹۶۷ نخستین سری از پیچهای ستارهای را به بازار عرضه کرد. طراحی این پیچ در واقع تکاملیافته پیچ آلن بود که شکل سر آن به یک ستاره تغییر کرد. امروزه از این نوع پیچ در زمینههای بسیار متنوعی استفاده میشود. از وسایل الکترونیکی و بخشهای داخلی کامپیوتر و لپتاپ گرفته تا موتورسیکلت و دوچرخه، برای محکم کردن قطعات مختلف، از پیچ ستارهای کمک گرفته میشود.
آلن ست 9 عددی از نوع ستارهای و چندرنگ با کد RH 2043 است. این محصول، آلن ششگوش برند رونیکس میباشد.
انواع و کاربردهای آچار آلن
آچار آلن (که به آن Allen wrench یا Hex key هم میگویند) در شکلها و مدلهای گوناگونی ساخته میشود. رایجترین نوع آن، آچار آلن به شکل حرف L است. قسمت کوتاهتر این آچار برای اعمال نیروی بیشتر و سفت کردن بهتر به کار میرود و قسمت بلندتر آن برای مواقعی مناسب است که دسترسی به پیچ سخت است و برای باز و بسته کردن راحتتر استفاده میشود.
آچار آلن یا آچار ششگوش در شکلهای مختلفی ساخته میشود. از جمله این مدلها میتوان به آچار آلن سهطرفه، آچار آلن با دسته T شکل، آچار آلن با دسته P شکل، آچار آلنی که سری گرد دارد، نوع مغناطیسی آن و همچنین آچار آلن چاقویی اشاره کرد. این آچارها در اندازههای گوناگون و با تعداد اضلاع مختلف در قسمت سری نیز موجود هستند.
آچارهای آلن رونیکس در کیفیت بالا و مدلهای گوناگون تولید میشوند. این آچارها در اندازههای مختلف، هم به صورت تک و هم به شکل ست، در دسترس هستند و با رعایت معتبرترین استانداردهای جهانی ساخته شدهاند تا نیازهای مختلف مشتریان را برطرف کنند. آچارهای آلن در زمینههای متعددی استفاده میشوند. از جمله کاربردهای آنها میتوان به صنایع چوب و ساخت مبلمان، خودروسازی، صنعت هوافضا، تعمیر دوچرخه و موتورسیکلت و همچنین تعمیرات ظریف و حساس لوازم الکترونیکی اشاره کرد.
انواع و کاربردهای آچار ستارهای
آچار ستارهای با الهام از آچار آلن ساخته شد. این آچار به جای داشتن شش ضلع، شش لبه یا پره دارد. برخی شرکتها نیز آچارهای ستارهای با ۱۰ یا ۱۲ پره تولید میکنند؛ اما طراحی اصلی آچار ستارهای یا TORX با شش پره به ثبت رسیده است. در طول زمان، شکل این آچار بهبود یافته و پرههای آن تغییر کردهاند. برای نمونه، در ابتدا نوک پرهها تیز بود، ولی بعداً برای چسبندگی بهتر، لبهها به شکل پخ درآمدند.
آچار ستارهای سوراخدار، یک ابزار ویژه است که برای باز و بسته کردن پیچهای ستارهای که وسط آنها یک پین کوچک قرار دارد، ساخته شده است. این آچارها را با نام آچار ستارهای امنیتی نیز میشناسند؛ زیرا معمولاً در کارهای روزمره و معمولی از آنها استفاده نمیشود.
آچارهای ستارهای در دو گونه اصلی T و E موجود هستند. به طور کلی، آچارهای نوع T شبیه پیچگوشتی هستند و نوک آنها داخل سر پیچهای ستارهای فرو میرود. نوع E که به آن بکس ستارهای هم گفته میشود، برای کار با مهرههای ستارهای یا ششپر طراحی شده و کاربرد تخصصیتری دارد.
آچارهای ستارهای در دو نوع اصلی T و E ساخته میشوند. نوع T در اندازههای T1 تا T100 و نوع E در اندازههای E2 تا E24 موجود است. این دو نوع آچار معمولاً با یکدیگر برابر و قابل جایگزینی نیستند. به عنوان نمونه، آچار ستارهای E2 از نظر اندازه، فاصله بین دو لبه و بیشترین گشتاوری که میتواند تحمل کند، مشابه آچار ستارهای T5 است. جزئیات و مشخصات هر یک از این آچارها در جدول زیر آورده شده است.
| E~T | فاصله لبه تا لبه | محدوده گشتاور | سایز | ||
| اینچ (in) | میلیمتر (mm) | پوندفوت (lb·ft) | نیوتنمتر (N.m) | ||
| 0,035 | 0,90 | 0,015-0,022 | 0,02-0,03 | T1 | |
| 0,039 | 1,00 | 0,052-0,066 | 0,07-0,09 | T2 | |
| 0,047 | 1,20 | 0,10-0,13 | 0,14-0,18 | T3 | |
| 0,053 | 1,35 | 0,16-0,21 | 0,22-0,28 | T4 | |
| E2 | 0,059 | 1,50 | 0,32-0,38 | 0,43-0,51 | T5 |
| 0,069 | 1,75 | 0,55-0,66 | 0,55-0,66 | T6 | |
| 0,083 | 2,10 | 1,0-1,3 | 1,0-1,3 | T7 | |
| 0,094 | 2,40 | 1,6-1,9 | 1,6-1,9 | T8 | |
| 0,102 | 2,60 | 2,1-2,5 | 2,8-3,4 | T9 | |
| 0,110 | 2,80 | 2,7-3,3 | 3,7-4,5 | T10 | |
| 0,132 | 3,35 | 4,7-5,7 | 6,4-7,7 | T15 | |
| E4 | 0,156 | 3,95 | 7,7-9,4 | 10,5-12,7 | T20 |
| E5 | 0,177 | 4,50 | 11,7-14,0 | 15,9-19 | T25 |
| 0,201 | 5,10 | 16,6-19,8 | 22,5-26,9 | T27 | |
| E6 | 0,220 | 5,60 | 22,9-27,6 | 31,1-37,4 | T30 |
| E7 | 0,232 | 5,90 | T35 | ||
| E8 | 0,266 | 6,75 | 39,9-48,0 | 54,1-65,1 | T40 |
| 0,312 | 7,93 | 63,4-76,1 | 86-103,2 | T45 | |
| E10 | 0,352 | 8,95 | 97-117 | 132-158 | T50 |
| E12 | 0,447 | 11,35 | 161-189 | 218-256 | T55 |
| E16 | 0,530 | 13,45 | 280-328 | 379-445 | T60 |
| E18 | 0,618 | 15,70 | 460-520 | 630-700 | T70 |
| E20 | 0,699 | 17,75 | 696-773 | 943-1048 | T80 |
| 0,795 | 20,20 | 984-1094 | 1334-1483 | T90 | |
| E24 | 0,882 | 22,40 | 1359-1511 | 1843-2048 | T100 |
مقایسه آچار آلن و ستاره ای
حالا میرسیم به فرق بین آچار آلن و آچار ستارهای. اولین فرق، شکل ظاهری این دو ابزار است. قسمت سر آچار ستارهای، به جای آن که ششضلعی باشد، به شکل یک ستاره با شش شاخه است. این شکل متفاوت باعث میشود آچار محکمتر درگیر پیچ شود و با قدرت چرخش بیشتری، پیچ را راحتتر باز یا بسته کند.
آچار ستارهای به خاطر طراحی خاصی که دارد، بیشتر در وسایل الکترونیکی حساس و برای بستن قطعات ریز و دقیق به کار میرود.
همچنین، نوعی آچار ستارهای وجود دارد که وسط آن سوراخ است. این نوع مخصوص پیچهای ستارهایِ میخدار است و کاربردهای کمتری دارد. مثلاً برای باز کردن پیچ شیر گاز در پکیجهای دیواری معمولاً از همین آچار استفاده میکنند.
در نهایت میتوان گفت وقتی میخواهید این دو آچار را با هم مقایسه کنید، در نگاه اول و از روی شکل ظاهریشان به راحتی میتوانید آنها را از هم تشخیص دهید.
سخن آخر
در این نوشته از مجله رونیکس، به سراغ دو ابزار پرکاربرد یعنی آچار آلن و آچار ستارهای رفتهایم. ویژگیها و موارد استفاده هر یک را مرور کرده و سپس آنها را با هم سنجیدهایم. به نظر شما اصلیترین فرق بین آچار آلن و آچار ستارهای در چه چیزی است؟ میتوانید دیدگاه خود را با ما در بخش نظرات همین صفحه در میان بگذارید.
سوالات متداول
مهمترین فرق بین آچار آلن و آچار ستارهای (آچار خورشیدی) در شکل سر آنهاست. سر آچار آلن به شکل ششضلعی است، در حالی که سر آچار ستارهای شکلی شبیه یک ستاره با چندین پَر دارد.
آچار ستارهای با سایز T30 معمولاً برای چه کاری استفاده میشود؟
این آچار در صنایع سنگین مانند تعمیرات جرثقیل، قطارها، اسکلتهای فلزی و کارهای مشابه کاربرد دارد.
چطور میتوانم انواع آچار آلن و آچار ستارهای برند رونیکس را بخرم؟
شما میتوانید با رفتن به فروشگاههای معتبر ابزار در هر شهر، این آچارها و دیگر محصولات رونیکس را تهیه کنید.