این نوشته با مشارکت تیم مبلمان دانشگاه تهران و مجله رونیکس و به قلم بیتا حموله، دانشجوی کارشناسی مهندسی صنایع مبلمان دانشگاه تهران تهیه شده است.
در گذشته، انسانهای نخستین از تکهسنگها و چوبها به عنوان وسایل ابتدایی بهره میبردند. اما امروزه با پیشرفت فناوری، از ابزارهای قابل حمل استفاده میشود. منظور از ابزارهای قابل حمل، ابزارهایی است که به آسانی میتوان آنها را از جایی به جای دیگر برد. این گونه ابزارها اغلب برای استفاده در موقعیتهای گوناگون ساخته میشوند. آنها معمولاً سبک و کوچک هستند و حملشان آسان است. در بخشهای بعدی این نوشته، نقش و اهمیت ابزارهای قابل حمل در صنعت مبلمان را بررسی خواهیم کرد.
رونیکس را بخوانید.
نگاهی به تاریخچه ابزار در صنعت
با گذشت زمان و رشد جوامع، ابزارهای سادهای مانند چکش، اره و میخ ساخته شدند. این وسایل که بیشتر از جنس فلز بودند، برای کارهایی مثل درودگری و آهنگری به کار میرفتند. سپس با شروع انقلاب صنعتی و پدید آمدن ماشینها و فناوریهای نو، ابزارها نیز دگرگون شدند. به تدریج با بهتر شدن دانش الکترونیک و باتریسازی، ابزارهای برقی و قابل شارژی مانند ارهبرقی، دریل، پیچگوشتیهای شارژی و کمپرسورهای هوا وارد بازار شدند. این ابزارها به خاطر قدرت زیاد و امکان استفاده در جاهای گوناگون، بسیار پرطرفدار شدند.
در سالهای اخیر، ابزارهای قابل حمل به شدت تحت تأثیر فناوریهای روز قرار گرفتهاند. ابزارهایی با باتریهای لیتیومیونی، امکان اتصال به اینترنت و حتی قابلیتهای مبتنی بر هوش مصنوعی نیز تولید شدهاند. همچنین با پیشرفت فناوری، طراحی این ابزارها به گونهای شده که در دست راحتتر قرار میگیرند، سبکتر هستند و حمل آنها آسانتر است. در ادامه، به معرفی ابزارهای قابل حمل در صنعت مبلمان خواهیم پرداخت.

جایگاه ابزارهای پرتابل در صنعت مبلمان
ابزارهای راحت و قابل حمل در صنعت ساخت مبلمان بسیار مهم هستند و تأثیر زیادی بر مراحل طراحی، تولید و نصب مبلمان میگذارند. این ابزارها در انواع دستی، برقی و باتریخور موجودند. در زیر به چند نکته اساسی درباره نقش این ابزارها در صنعت مبلمان اشاره میکنیم:
۱- بالا بردن سرعت و بازدهی تولید: ابزارهای قابل حمل به کارگران اجازه میدهند به آسانی در کارگاه یا محل نصب جابهجا شوند و کارها را با سرعت بیشتری انجام دهند. همچنین، با کمک ابزارهای برقی و قابل حمل، مراحلی مثل برش زدن، سوراخ کردن و سرهمبندی مبلمان سریعتر پیش میرود و این موضوع باعث افزایش سرعت تولید میشود.
۲- دقت و کیفیت بهتر: ابزارهای قابل حمل معمولاً در برشکاری و اندازهگیری دقت بالایی دارند و این امکان را به سازندگان میدهند تا قطعاتی دقیق و یکدست تولید کنند. استفاده از ابزارهای دقیق و پیشرفته همچنین کیفیت نهایی محصولات مبلمان را بالا میبرد و رضایت مشتریان را جلب میکند.

۳- طراحی و مواد سازگار: ابزارهای قابل حمل به طراحان کمک میکنند تا ایدههای نوآورانه خود را به سادگی اجرا کنند و طرحهای دشوار را بدون مشکل تولید نمایند. با این ابزارها میتوان به آسانی از جنسهای گوناگون مانند چوب، فلز و پلاستیک برای ساختن مبلمان استفاده کرد.
۴- صرفهجویی در هزینه: بهرهگیری از این ابزارها، نیاز به کارگران زیاد را کمتر میکند. همچنین دقت بالای ابزارها باعث میشود مواد اولیه کمتری هدر برود و ضایعات کاهش یابد.
۵- ایمنی و آسایش در کار: بسیاری از ابزارهای قابل حمل با شکل و ساختاری راحت طراحی میشوند که خستگی و آسیبهای ناشی از کار طولانی در کارخانهها و کارگاههای تولید مبلمان را کم میکنند. افزون بر این، ابزارهای امروزی معمولاً دارای قابلیتها و سیستمهای ایمنی هستند که خطرات احتمالی هنگام کار را کاهش میدهند.
| بیشتر بخوانید: فواید طراحی ارگونومیک مبلمان |
انواع ابزارهای پرتابل در صنعت مبلمان
ابزارهاي اندازه گيري و خط كشي
وسایل اندازهگیری و ترسیم، گونههای گوناگونی دارند و برای سنجش طول، بلندی، زاویه و دیگر ویژگیهای فیزیکی به کار میروند. هنگامی که این ابزارها دقیق باشند، کیفیت کار بهتر شده و اشتباه در اندازهگیری کمتر میشود.
دستگاه متر ليزري
متر لیزری یک وسیله الکترونیکی است که با تاباندن پرتو لیزر، فاصله میان دو نقطه را محاسبه میکند. این دستگاه از دقت بسیار خوبی برخوردار است و میتواند فاصلههای زیاد را در زمان کوتاهی اندازه بگیرد. بعضی از انواع آن حتی میتوانند مساحت و حجم یک فضا را نیز محاسبه کنند. متر لیزری ۳۰ متری رونیکس مدل RH-9139، سبک وزن، کوچک و مقاوم در برابر آب است و تا محدوده ۳۰ متر را اندازهگیری میکند. صفحه نمایش این متر لیزری روشن و دارای پسزمینه رنگی است که خواندن اعداد روی آن را آسان میکند.

دستگاه تراز ليزري
تراز لیزری یک وسیله کاربردی است که با کمک نور لیزر، خطهای کاملاً صاف و دقیق را روی سطوح نشان میدهد. از این ابزار اغلب برای تشخیص تراز بودن یا عمود بودن یک سطح استفاده میشود. دستگاه با فرستادن پرتو لیزر، یک خط نورانی واضح ایجاد میکند که کار را برای اندازهگیری و علامتگذاری آسان میکند. بیشتر ترازهای لیزری قابلیت تنظیم زاویه و انتخاب میزان دقت مورد نظر را نیز دارند.

ابزارهاي برش كاري
ابزارهای برش برای بریدن چوب و مواد گوناگون دیگر استفاده میشوند. این ابزارها در شکلها و مدلهای مختلفی ساخته شدهاند که هر کدام کاربرد و مشخصات مخصوص به خود را دارند.
اره چكشي پرتابل
اره چکشی یا اره عمودبر، یک ابزار برش است که تیغهای به شکل عمودی دارد. این وسیله به خاطر توانایی انجام برشهای دقیق و منحنی شکل، در کارهای تزیینی و هنری بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. اره چکشی میتواند در زاویههای گوناگون برش بزند و برای شکلهای منحنی و طرحهای پیچیده ایدهآل است. همچنین میتوان از آن برای برش مواد مختلفی مثل چوب و پلاستیک استفاده کرد.

اره گرد بر پرتابل
اره گرد یا اره دیسکی، ابزاری است با یک تیغهی گرد و دایرهای شکل. از این وسیله برای بریدن چوب بهصورت مستقیم و سریع استفاده میشود. این اره سرعت عمل زیادی دارد و در برشهای راست و صاف، دقت خوبی از خود نشان میدهد. برای کار روی تختههای پهن و صفحههای چوبی بزرگ گزینه مناسبی است. همچنین میتوان عمق برش آن را تنظیم کرد.
اره گردبر نجاری رونیکس مدل 4318 با قطر 180 میلیمتر و توان 1350 وات، موتور قدرتمندی دارد و میتواند با سرعت 6000 دور در دقیقه بچرخد. طراحی راحت و وزن سبک این اره باعث میشود کاربر در طول کار کمتر خسته شود.

اره افقي بر (همه كاره) پرتابل
اره افقی که با نام اره ساب هم آن را میشناسند، دارای یک تیغه متحرک است. این تیغه به صورت خوابیده روی چوب یا سایر مواد قرار میگیرد و آن را میبُرد. این نوع اره برای بریدن سریع و همچنین در جاهایی که کار کردن سخت است، بسیار مناسب به حساب میآید. اره افقی میتواند مواد مختلفی را ببرد، وزن کمی دارد و به راحتی جابهجا میشود.

اره زنجيري پرتابل
اره موتوری که با نام اره زنجیری هم معروف است، یک وسیله کاربردی برای برش چوبهای قطور است. از این ابزار بیشتر برای قطع درختان یا شاخههای بزرگ و نیز خرد کردن تنهها و قطعات چوب به تکههای کوچکتر استفاده میشود. عملکرد آن به این صورت است که یک زنجیر تیز و دندانهدار، روی یک قطعه فلزی به نام ساطور میچرخد و عمل برش را انجام میدهد. اره موتوری در مدلهای بنزینی، برقی و باتریدار (شارژی) تولید میشود.

ابزارهاي ابزارزني
ابزارزنی یک وسیله است که برای شکل دادن، تزئین کردن و برش دقیق چوب به کار میرود. این دستگاه معمولاً تیغههایی دارد که میتوان آنها را عوض کرد تا طرحها و فرمهای گوناگونی روی چوب ایجاد کند. این وسیله برای کار روی سطوح منحنی و گوشهدار بسیار مناسب است و در کارهای تزئینی و ساختن وسایل چوبی مانند میز و صندلی کاربرد دارد. همچنین میتوان سرعت آن را بسته به جنس چوب یا مادهای که با آن کار میکنید، تنظیم کرد.
| بیشتر بخوانید: رعایت استاندارد در ساخت مبلمان |
دستگاه فرزهاي پرتابل
دستگاه فرز وسیلهای است که برای برش دادن، تراشیدن، شکل دادن و کندهکاری روی مواد گوناگون مانند چوب به کار میرود. این دستگاه دارای تیغههای دایرهای در اندازههای مختلف است که با سرعت بسیار زیاد میچرخند و سطح کار را میتراشند یا میبرند. انواع مختلفی از فرزها مانند فرز انگشتی، مینی فرز، فرزهای کوچک، اور فرز و اور فرز دستی در بازار موجود است. مینی فرز بیسیم ۱۱۵ میلیمتری رونیکس مدل ۸۹۰۱ با توان ۲۰ ولت، دارای موتور قدرتمندی است که تا ۸۵۰۰ دور در دقیقه سرعت میگیرد. این مینی فرز به دلیل طراحی راحت و وزن کم، و همچنین دسته جانبی ضد ارتعاش، باعث میشود کاربر در حین کار خسته نشود.

دستگاه چوبسابي پرتابل
ساب چوب یک وسیله کاربردی است که برای هموار و صاف کردن سطح چوب به کار میرود. با این ابزار میتوان ضخامت چوب را به طور یکسان کم کرد و آن را برای کارهای بعدی مثل رنگکاری یا پوشش دادن آماده ساخت. این دستگاه میتواند چوبهای ناصاف را به خوبی صاف و یکدست کند.
ابزار سوراخ كاري
ابزارهای سوراخکاری برای ایجاد حفرههای دقیق در انواع مواد مانند چوب، فلز و پلاستیک به کار میروند. این ابزارها در انواع مختلفی وجود دارند که برخی با دست کار میکنند و برخی دیگر نیروی خود را از برق یا باتری میگیرند.
دريل پرتابل
دریل قابل حمل یکی از پراستفادهترین ابزارها برای ایجاد سوراخ و بستن پیچ روی چوب، فلز و دیگر مواد است. در بازار، گونههای مختلفی از دریلها مانند دریلهای شارژی، دستی، برقی، ستونی و چکشی وجود دارد که هر یک کاربردهای ویژه خود را در صنعت دارند.

دستگاه منگنه كوب پرتابل
این وسیله برای به هم پیوستن تکههای چوب، انواع دیگر مواد، یا نصب روکش و پارچه با کمک منگنههای فلزی یا پلاستیکی ساخته شده است. معمولاً از آن در کارهای تزئینی، ساخت مبلمان و پوششهای داخلی استفاده میشود. منگنهکوبها در دو گونه اصلی موجودند: نوع دستی و شارژی که برای پروژههای سبک و کوچک مناسبند، و نوع برقی و بادی که برای کارهای سنگینتر و صنعتی به کار میروند.

دستگاه ميخ كوب پرتابل
این وسیله برای وصل کردن تکههای چوب و صفحات چوبی دیوار به کار میرود و با میخهای ویژهای که دارد این کار را انجام میدهد. ابزار مورد نظر میتواند میخها را به سرعت و با دقت زیاد داخل چوب بکوبد. انواع مختلفی از آن وجود دارد: نوع دستی آن برای کارهای سبک و کوچک مناسب است و نوع برقی یا پنوماتیکی (هوایی) آن برای پروژههای صنعتی و سنگین طراحی شده که با سرعت و دقت بالاتری کار میکند.
ابزار رندهكاري
صاف و هموار کردن چوب، مرحلهای کلیدی در کار با چوب است که به آن رندهکاری میگویند. این کار برای ایجاد سطحی یکدست و صاف روی چوب انجام میشود. برای این منظور، ابزارهای گوناگونی ساخته شدهاند که هر کدام برای کار خاصی مناسب هستند. هم ابزارهای دستی و هم ابزارهای برقی برای رندهکاری در بازار موجود میباشند.
دستگاه رنده برقي پرتابل
رنده برقی یک وسیله الکتریکی است که به صورت خودکار و با سرعت زیاد، رویه چوب را هموار و صاف میکند. معمولاً از این دستگاه برای کارهای بزرگتر و در مواقعی که سرعت و بازدهی بالاتری نیاز است، استفاده میشود. رندههای برقی کوچک و قابل حمل برای پروژههای سبکتر کاربرد دارند، در حالی که انواع ثابت و کارگاهی آن برای صافکردن تختههای پهن و کلفت مناسب هستند. همچنین رندههای مدور یا گرد برای ایجاد نقشها و فرمهای ویژه روی چوب به کار میروند. به طور کلی، رندهها هم برای یکدست کردن سطح چوب و هم برای تنظیم دقیق ضخامت آن مورد استفاده قرار میگیرند.

ابزار سنباده زني
سنباده زن یک وسیله ضروری در کار با چوب است. از این ابزار برای هموار کردن و آمادهسازی سطح چوب، پاک کردن رنگهای قدیمی و برطرف کردن ناصافیهای کوچک چوب استفاده میشود تا در نهایت سطحی یکدست و صاف به دست آید. سنبادهزنها در مدلهای گوناگونی ساخته میشوند که هر نوع آن برای کار مشخصی مناسب است.
سنباده لرزان پرتابل
این سنباده با حرکت چرخشی خود کار میکند و بیشتر برای صاف کردن سطوح بزرگ و هموار به کار میرود. به خاطر حرکت دورانی آن، احتمال ایجاد خط و خراش روی کار کمتر میشود. میتوان انواع کاغذهای سنباده با درجههای زبری متفاوت را روی آن سوار کرد و برای کارهای دقیق مناسب است. سنباده لرزان رونیکس مدل 6402 با توان ۲۲۰ وات، موتور قدرتمندی دارد که با سرعت بالا میچرخد. این دستگاه لرزش کمی دارد و نرم کار میکند، همچنین اندازه کوچک و وزن کم آن از ویژگیهای خوب این محصول است.

سنباده ديسكي پرتابل
این دستگاه دارای یک صفحه گرد است که با سرعت بسیار زیادی میچرخد. از این نوع سنباده معمولاً برای صاف کردن و پرداخت سطوح بزرگ و قطعات ضخیم استفاده میشود. این ابزار قدرت و سرعت عملیاتی بالایی دارد.
سنباده غلطكي پرتابل
سنباده غلطکی یا تانکی، ابزاری است که یک نوار ساینده به دور یک استوانه میچرخد. این دستگاه برای کار روی سطوح وسیع و سفت بسیار ایدهآل است. قدرت و سرعت عمل بالایی دارد و میتواند لایههای ضخیم رنگ یا ناهمواریهای چوب را به خوبی برطرف کند. به خاطر قدرت و سرعت زیاد آن، هنگام کار با این سنباده باید دقت بیشتری به خرج داد و کنترل بهتری روی ابزار داشت تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
ابزار پاشش رنگ
این ابزارها دقیقاً برای آن ساخته شدهاند که بتوان به کمک آنها سطوح گوناگون را به سرعت، با کیفیتی یکدست، رنگ آمیزی و پوشش داد.
دستگاه پيستوله پرتابل
پیستوله رنگ، وسیلهای است که برای پاشیدن رنگ روی سطوح مختلف به کار میرود. این دستگاه معمولاً از یک بخش اصلی به نام بدنه، یک مخزن برای نگهداری رنگ و یک نازل (سری) تشکیل شده است. رنگ داخل مخزن ریخته میشود و با فشار از طریق نازل به صورت پودر یا ذرات ریز روی کار پاشیده میشود.
پیستولهها در دو نوع اصلی وجود دارند: نوعی که با هوای فشرده کار میکند و نوعی که بدون نیاز به هوا، رنگ را پاشش میکند. در پیستولههای هوای فشرده، هوای پر فشار رنگ را به ذرات بسیار کوچک تبدیل کرده و روی سطح میپاشد. این روش معمولاً برای رنگآمیزی سطوح وسیع و صاف مانند دیوارها مناسب است.
نوع دیگر، پیستولههای بدون هوا هستند که در آنها یک پمپ قوی و سیستم هیدرولیکی، رنگ را با فشار زیاد از نازل خارج میکند. این مدل به هوای فشرده نیاز ندارد و بیشتر برای پروژههای بزرگ صنعتی استفاده میشود. این روش میتواند پوششی یکدست و با ضخامت مناسب ایجاد کند.
همچنین پیستولههای برقی معمولاً برای کارهای کوچک و خانگی طراحی شدهاند، در حالی که پیستولههای صنعتی یا بادی با مخزن بزرگ و قدرت بالا، برای کارهای سنگین و محیطهای صنعتی مناسب هستند.

ابزارهای پرتابل از چه موادی و چگونه ساخته میشوند؟
این ابزارها اغلب از فلزات محکمی مثل فولاد، آلومینیوم و برنج ساخته میشوند. برای بخشهایی که نیاز به حرکت مکانیکی ندارند، از پلاستیکهای سبک و بادوامی مانند ABS و پلیکربنات استفاده میکنند. گاهی هم در ساخت آنها از سرامیکهای ویژه و بسیار مقاوم بهره میبرند. کامپوزیتها نیز از دیگر موادی هستند که در تولید این ابزار کاربرد دارند. کامپوزیتها در واقع ترکیبی از چند ماده مختلفند و میتوانند ویژگیهای خوبی مانند سبکی و استحکام بالا را با هم داشته باشند.
| بیشتر بخوانید: جایگاه فناوری در مبلمانچندمنظوره |
فرآیندهای تولید ابزارهای پرتابل
برای ساخت قطعات فلزی از روش ریختهگری بهره میبرند. پس از شکلگیری اولیه، قطعات با دقت برش و پرداخت میشوند تا اندازههای دقیق و سطحی هموار پیدا کنند. سپس قطعات گوناگون در کنار هم قرار گرفته و به یکدیگر وصل میشوند. در این مرحله، موتور، باتری و دیگر بخشهای الکتریکی نیز نصب میگردد. پس از سرهمبندی، ابزارها از نظر کیفیت بررسی و آزمایش میشوند تا مطمئن شوند همه استانداردهای لازم را دارند. برای محافظت در برابر زنگزدگی و افزایش عمر، برخی از ابزارها با پوششهای ضدزنگ یا رنگ پوشانده میشوند. در پایان، ابزارها بستهبندی شده و برای ارسال به دست مشتری آماده میگردند.

اجزای ابزارهای پرتابل
در این قسمت، اجزای مختلف ابزارهای دستی و قابل حمل را مرور کرده و ویژگیهای هر بخش را شرح میدهیم.
**پوسته اصلی:** این بخش، اسکلت و محافظ ابزار است که تمام قطعات را در خود جای داده و استحکام لازم را فراهم میکند. طراحی پوسته باید به گونهای باشد که در دست گرفتن و کار با ابزار راحت و بدون زحمت باشد.
**دسته:** دسته ابزار باید به شکل مناسبی طراحی شود تا کاربر بتواند آن را به آسانی در دست بگیرد و کنترل کند. در برخی ابزارها، پوششهای مخصوصی روی دسته قرار دارد که از لیز خوردن دست در حین کار جلوگیری میکند.
**منبع انرژی یا موتور:** نیروی مورد نیاز ابزار معمولاً از باتریهای قابل شارژ یا اتصال به برق تأمین میشود. در ابزارهای برقی، موتور وظیفه انجام کارهایی مانند برش، سوراخکاری و موارد مشابه را بر عهده دارد.
**قطعات عملیاتی:** این بخش خود شامل اجزای مختلفی است که در ادامه توضیح داده میشود.
**تیغهها یا نوکهای قابل تعویض:** بسته به نوع کار، ابزار ممکن است دارای تیغههای برش، مته یا سریهای پیچگوشتی مختلف باشد.
**سیستمهای انتقال حرکت:** مانند چرخدندهها، یاتاقانها و دیگر مکانیسمهایی که حرکت روان ابزار را ممکن میسازند.
**کنترلها و صفحه نمایش:** شامل دکمههای روشن/خاموش و تنظیم سرعت یا قدرت است. همچنین ممکن است یک صفحه نمایش کوچک (الایدی یا السیدی) وجود داشته باشد که اطلاعاتی مانند میزان باتری یا سرعت کار را نشان میدهد.
**تجهیزات ایمنی:** مانند قفل ایمنی برای جلوگیری از روشن شدن ناخواسته و محافظهای مختلف که برای حفظ ایمنی کاربر روی ابزار نصب میشوند.
**جعبه و لوازم همراه:** بسیاری از ابزارهای قابل حمل، همراه با یک کیف یا جعبه مخصوص برای نگهداری و حمل ارائه میشوند. گاهی باتری اضافی، سریهای مختلف و دیگر لوازم کمکی نیز در کنار ابزار قرار داده میشوند.
**جمعبندی**
ابزارهای قابل حمل نه تنها کارایی و دقت را در صنعت مبلمان بالا میبرند، بلکه انعطاف و سهولت بیشتری نیز برای طراحان و سازندگان به ارمغان میآورند. این ابزارها امروزه بخشی ضروری از فرآیند تولید و نصب مبلمان به شمار میروند. طراحی چنین ابزارهایی چند مرحلهای است و به دقت زیاد، توجه به خواست کاربران و بهرهگیری از فناوریهای نو نیاز دارد. این فرآیند مستلزم طراحی دقیق، انتخاب مواد باکیفیت و استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته است. از این ابزارها در زمینههای گوناگونی مانند نجاری، کارگاههای مبلمانسازی و کابینتسازی، تعمیرات و پروژههای ساختمانی به طور گسترده استفاده میشود. صنعتگران باید با در نظر گرفتن نیازهای خود، از ابزار مناسب بهره ببرند تا محصولی دقیق و با کیفیت تولید کرده و رضایت مشتریان را جلب نمایند. رونیکس، با تفکری جهانی و پایبندی به استانداردهای بینالمللی در تولید همه محصولات خود، ابزارهایی با کیفیت برتر به بازار عرضه کرده است. این برند همواره همراه تولیدکنندگان در صنایع مختلف بوده و با ارائه ابزارهای تخصصی، به پیشرفت و موفقیت آنها کمک میکند.
