وقتی نیاز دارید روی یک سطح سوراخی کاملاً گرد ایجاد کنید، میتوانید از متههای گردبر استفاده کنید. این متهها شبیه یک لوله توخالی با لبههای تیز و دندانهدار هستند که به شما کمک میکنند برش دقیق و تمیزی به شکل دایره روی انواع مواد انجام دهید. متههای گردبر در اندازهها، شکلها و جنسهای گوناگونی ساخته میشوند و هر کدام برای کار خاصی مناسب هستند. در این نوشته، انواع مختلف مته گردبر و کاربردهای آنها را به شما معرفی میکنیم.
مته گردبر چیست؟
برای ایجاد سوراخهای بزرگ و دایرهای روی چوب، فلز، سرامیک و مواد مشابه، باید از متههای گردبر کمک بگیرید. این متهها شکل یک استوانه فلزی با لبههای تیز و دندانهدار دارند که روی دریل بسته میشوند و به راحتی سوراخهای پهنی در سطوح گوناگون ایجاد میکنند.
کار اصلی متههای گردبر، برش دایرهای قطعات است. اگر برای این کار از متههای معمولی استفاده کنید، مجبورید اول یک سوراخ کوچک مرکزی ایجاد کرده و سپس مرحله به مرحله آن را گشاد کنید. این روش علاوه بر زمانبر بودن، نتیجه چندان دقیق و تمیزی هم ندارد. اما با به کارگیری متههای گردبر، میتوانید سوراخهایی با اندازهها و عمقهای مختلف را به سرعت و با دقت بالا ایجاد کنید. آسانی کار، قابلیت استفاده روی مواد مختلف، دقت بالا و صرفهجویی در زمان از مهمترین مزایای این نوع متهها به شمار میروند.
برای آشنایی بیشتر با متههای گردبر و روش استفاده از آنها، پیشنهاد میکنیم مقاله «مته گردبر چیست؟» را مطالعه کنید.
مته گردبر
برای ایجاد سوراخ در مواد گوناگون، باید از وسیلهای استفاده کنید که مخصوص همان جنس ساخته شده باشد. به طور نمونه، اگر از یک مته گردبر مخصوص فلز استفاده کنید تا روی سرامیک یا شیشه کار کنید، نتیجه خوبی نخواهید گرفت؛ زیرا طراحی و جنس تیغه آن باعث میشود که این سطوح شکسته و خرد شوند. بنابراین، انتخاب نوع صحیح مته بسیار مهم است.
متههای گردبر را میتوان بر پایه شکل تیغه و مادهای که از آن ساخته شدهاند، گروهبندی کرد. روش دیگر برای دستهبندی آنها، توجه به نوع کاربردی است که دارند. در بخش بعدی، کاربردهای هر گونه از این متهها را مرور میکنیم.
دستهبندی متههای گردبر بر اساس جنس تیغه
اولین نکتهای که هنگام انتخاب متههای گردبر باید به آن توجه کنید، جنس تیغه است. در واقع، نوع کاربری این متهها با توجه به جنسی که تیغه آن از آن ساخته شده، تعیین میشود.
1.تیغههای فولاد کربن
اگر برای کارهای معمولی در خانه یا پروژههای ساده به یک مته گردبر نیاز دارید، میتوانید از متههایی با تیغهی فولاد کربنی استفاده کنید. این نوع تیغهها برای ایجاد سوراخ در مواد نرم و کمتراکم مناسب هستند. به عنوان مثال، با این متهها میتوانید چوب، پلاستیک، امدیاف و گچ را به راحتی سوراخ کنید. متههای گردبر فولاد کربنی قیمت کمتری دارند و در اندازههای مختلفی نیز در بازار موجود هستند.
یک نکتهی مهم دیگر این است که میزان کربن موجود در این متهها، استحکام آنها را بیشتر میکند. به همین دلیل، حتی برای سوراخ کردن ورقهای نازک فلزی هم میتوان از تیغههای فولاد کربنی با درصد کربن ۵۰ یا بالاتر استفاده کرد.
2.تیغههای بایمتال (Bimetal) یا دوفلزی
اگر میخواهید سطوح سخت و فشرده را سوراخ کنید، بهتر است از مته گردبر بایمتال یا دوفلزی استفاده کنید. این نوع متهها میتوانند موادی مانند فلزات نرم، پلاستیکهای محکم، گچ، چوب، تختههای لایهای، امدیاف و موارد مشابه را به راحتی سوراخ کنند. متههای بایمتال مقاومت بیشتری دارند و هنگام کار با مواد سنگین، ایمنی بیشتری برای شما فراهم میکنند. یکی از برتریهای این متهها در مقایسه با نوع کربنی، دوام و طول عمر بالاتر آنهاست. با استفاده از مته گردبر دوفلزی میتوانید سوراخهایی با اندازههای مختلف و تا عمق ۴۲.۵ میلیمتر ایجاد کنید.
برای گسترش دانش خود، مقاله چطور ماساژور به کاهش استرس و بهتر شدن حال روان کمک میکند؟ را مطالعه کنید.
3.تیغههای کاربید تنگستن
اگر به دنبال یک مته گردبر هستید که بتوانید مدتها از آن استفاده کنید و زیاد کار بکشید، پیشنهاد میکنیم نوعی را انتخاب کنید که تیغه آن از جنس کاربید تنگستن باشد. این تیغهها مقاومت خیلی خوبی در برابر فشار و سایش دارند و حتی برای ایجاد سوراخ روی فلزات و مواد سفت دیگر هم مناسب هستند. البته قیمت متههای گردبر با تیغه کاربید تنگستن بیشتر است و به همین دلیل معمولاً برای کارهای سنگین و در محیطهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند.
4.تیغههای سر الماس
برخی از متههای گردبر، لبههایی دارند که با پوششی از ذرات الماس تقویت شدهاند. این پوشش الماس، باعث میشود تیغه در برابر سایش ناشی از اصطکاک و حرارت بالا، مقاومت و استحکام بسیار بیشتری پیدا کند. این نوع متهها عمدتاً برای ایجاد سوراخ روی کاشی و سرامیک طراحی شدهاند. علاوه بر این، برای سوراخ کردن شیشه نیز میتوان از متههای گردبر الماسدار استفاده نمود. با وجودی که این تیغهها تحمل بالایی در مقابل گرما و اصطکاک دارند، بهتر است در حین کار، با استفاده از آب آنها را خنک نگه دارید. خنککاری با آب، طول عمر تیغههای الماسدار را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد.
دستهبندی متههای گردبر بر اساس محور
محور، جزو اصلی تیغههای مته گردبر محسوب نمیشود؛ اما وظیفه مهمی در وصل کردن این متهها به دستگاه دریل بر عهده دارد. به همین دلیل، وقتی قصد خرید مته گردبر را دارید، باید به این بخش نیز توجه کنید. بیشتر متههای گردبر به تنهایی محور اتصال ندارند و روی محورهای جداگانه و قابل تنظیم نصب میشوند. با این حال، بعضی از مدلها به صورت یکپiece ساخته شدهاند و تیغه و محور آنها از هم جدا نمیشود.
برای خرید انواع متههای گردبر میتوانید به وبسایت رونیکس سر بزنید.
1.متههای گردبر با محور ثابت
مته گردبر با محور ثابت زمانی به کار میآید که شما نیاز به یک تیغه با اندازه دقیق و ثابت دارید و میخواهید چندین سوراخ یکسان روی قطعه کار ایجاد کنید. در این شرایط، انتخاب این نوع مته، سرعت کار شما را افزایش میدهد؛ چرا که دیگر لازم نیست برای هر سوراخ، تنظیمات جداگانهای انجام دهید. از این متهها معمولاً در پروژههای صنعتی و برای ایجاد سوراخ در صفحات سقفهای کاذب، تختههای لایهای، انواع فلزات و همچنین ورقهای پیویسی استفاده میشود.
2متههای گردبر با محور جداشونده
وقتی نیاز دارید از تیغههای مختلفی برای برش استفاده کنید و لازم است مته گردبر را پشت سر هم عوض کنید، بهتر است متههایی را انتخاب کنید که محور ثابت ندارند. این متهها مانند یک لوله توخالی هستند و روی محورهای گوناگون قابل نصب میباشند.
مزیت محورهای قابل جداسازی این است که میتوان آنها را با انواع متههای گردبر تنظیم کرد. به این ترتیب، با یک محور واحد میتوانید متههایی با اندازههای مختلف را به کار بگیرید.
محورهای قابل جداسازی در دو نوع کوچک و بزرگ ساخته میشوند. مشخصات آنها به شرح زیر است:
محور بزرگ: طول میله آن ۱۱٫۱ میلیمتر است و برای متههایی با قطر ۳۲ تا ۲۱۰ میلیمتر مناسب میباشد.
محور کوچک: طول میله آن ۸٫۷ میلیمتر است و برای متههایی با قطر ۱۴ تا ۳۰ میلیمتر قابل استفاده است.
دستهبندی متههای گردبر بر اساس کاربرد
یک روش رایج دیگر برای دستهبندی متههای گردبر، توجه به نوع استفاده از آنهاست. بسیاری از افرادی که به این متهها نیاز پیدا میکنند، ممکن است آشنایی چندانی با انواع و مشخصات فنی آنها نداشته باشند و صرفاً بر اساس کاری که میخواهند انجام دهند، خرید خود را انجام میدهند. به همین دلیل، فروشندگان نیز لازم است با کاربردهای هر نوع مته گردبر آشنا باشند. پیش از آنکه به معرفی انواع مته گردبر بر اساس کاربرد آنها بپردازیم، پیشنهاد میکنیم مقاله «سوراخکاری چیست» را نیز مطالعه کنید.
1.مته گردبر آهن
ورقهای آهنی محکم و فشرده هستند. برای ایجاد سوراخ در آنها باید از متههای گردبری استفاده کنید که از فولاد پرکربن ساخته شدهاند یا نوک آنها از جنس کاربید تنگستن باشد. اگر برای این کار از متههای نامرغوب و کماستحکام استفاده کنید، تیغه مته خواهد شکست. موضوع مهم دیگر این است که هنگام سوراخ کردن ورق آهن، باید از روغن مخصوص به عنوان روانکننده برای خنک نگه داشتن مته کمک بگیرید. علاوه بر این، بهتر است در حین کار، سرعت دریل و همچنین دور موتور آن را روی عدد پایین تنظیم کنید.
2.مته گردبر فلزات غیرآهنی
برای سوراخ کردن فلزهای نرم و آلیاژی، پیشنهاد میکنیم از متههای دارای لبه الماس استفاده کنید. به این نوع متهها، مته گردبر مخصوص استیل نیز گفته میشود. هنگام کار با این متهها، اگر فلز شما نرم است، بهتر است سرعت دریل را افزایش دهید. اما اگر قصد سوراخ کردن فلز سخت را دارید، کاهش سرعت دریل به شما کمک میکند تا نتیجه بهتری بگیرید.
3.مته گردبر امدیاف و چوب
متههای گردبری که برای بریدن صفحات امدیاف و چوب به کار میروند، باید لبههای تیز و دندانهدار داشته باشند. این طراحی باعث میشود تیغه مته راحتتر داخل سطح مورد نظر فرو رود. جنس این نوع متهها معمولاً از آلیاژ بیمتال یا فولاد کربنی است.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین برند مته برای انواع کارهاچگونه با دریل سرامیک را سوراخ کنیم؟
4.مته گردبر سرامیک و شیشه
سرامیک و شیشه در برابر ضربه و فشار، مواد ترد و شکنندهای هستند. به همین دلیل برای ایجاد سوراخ در آنها باید از متههای مخصوصی که نوک آنها الماسکاری شده است، استفاده کرد. یک ویژگی خوب این متههای الماسه، مقاومت آنها در برابر حرارت زیاد است که در هنگام کار روی سرامیک بسیار مهم میباشد. با این حال، بهتر است در حین سوراخ کردن سرامیک، برای خنک نگه داشتن مته از آب نیز کمک بگیرید.
5.مته گردبر بتن
برای ایجاد سوراخ در سطوح بتنی و سیمانی، باید از تیغههایی استفاده کنید که مقاومت زیادی دارند. در میان متههای گردبر مختلف، گزینههای مناسب برای این کار، انواع ساخته شده از جنس کاربید تنگستن یا فولاد پرکربن هستند.
6.مته گردبر سنگ و گرانیت
سنگ و گرانیت نیز مانند کاشی و سرامیک، بافت محکم و فشردهای دارند. برای ایجاد سوراخ در این جنس از سطوح، باید از متههای مخصوص با پوشش الماسه استفاده کنید. علاوه بر این، نوع دریل نیز در این کار بسیار مهم است. برای اینکه کار سوراخکاری با سهولت بیشتری انجام شود، پیشنهاد میکنیم از دریلهای گیربکسی بهره ببرید و آن را روی حالت چکشزنی قرار دهید.
7.مته گردبر پلاستیک و مواد پلیمری
ایجاد سوراخ در مواد پلیمری و پلاستیکی دشواری کمتری نسبت به سطوح دیگر دارد. به همین دلیل برای این کار میتوان از متههای گردبر مختلف بهره برد. در این شرایط، مناسبترین گزینه استفاده از متههای گردبر ساخته شده از فولاد کربن معمولی است.
.h_iframe-aparat_embed_frame{position:relative;}.h_iframe-aparat_embed_frame .ratio{display:block;width:100%;height:auto;}.h_iframe-aparat_embed_frame iframe{position:absolute;top:0;left:0;width:100%;height:100%;}
سخن آخر
با کمک متههای گردبر میتوانید سوراخهای کاملاً گرد و دقیق روی چوب، فلز یا دیگر مواد ایجاد کنید. برای نتیجهای خوب، انتخاب نوع مناسب مته گردبر بسیار مهم است. در این نوشته، انواع مختلف این متهها و شیوههای استفاده از آنها را بررسی کردیم. چنانچه پرسشی دربارهی کارکرد هر نوع مته گردبر دارید، در بخش نظرات آمادهی پاسخگویی به شما هستیم.
سوالات متداول
مته گردبر قابل تنظیم چیست و چه کاری انجام میدهد؟
مته گردبر قابل تنظیم که به آن پرگاری هم میگویند، نوع دیگری از متههای گردبر است. از این ابزار بیشتر برای برش دایرهای روی چوب، گچ و صفحات امدیاف استفاده میشود. این گردبرها دو تیغه پرگاری دارند که میتوان اندازه آنها را به راحتی تغییر داد. ممکن است این نوع گردبر را با نام گردبر درجهبندی شده نیز بشناسید.
مته مرکزگیر چیست و چه کاربردی دارد؟
مته مرکزگیر هنگام برش دایرهها، نقش ثابتکننده را بازی میکند. این مته در وسط گردبر قرار میگیرد و نقطه مرکز دایره را مشخص میکند. به این ترتیب، وقتی از مته گردبر استفاده میکنید، مته مرکزگیر در وسط کار فرو میرود و کمک میکند تا برش با دقت بیشتر و سرعت بالاتری انجام شود. خیلی از متههای گردبر، خودشان این مته مرکزگیر را دارند.
مته گردبر نمونهبردار چیست؟
در بعضی کارهای ویژه، لازم است از مواد مختلف نمونهگیری کنیم. این کار با متههای نمونهبردار انجام میشود. برای نمونه، در پروژههای ساختمانی ممکن است برای آزمایش نوع خاک یا اندازهگیری استحکام مصالح، از این روش نمونهبرداری استفاده شود.