گیتار و سهتار هر دو از سازهای پرطرفدار برای نواختن هستند و به همین خاطر، خیلی از هنرجویان در انتخاب بین این دو ساز دچار تردید میشوند. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، با ما همراه باشید تا ویژگیها و تفاوتهای گیتار و سهتار را برایتان بیان کنیم و راهنماییتان کنیم تا انتخاب بهتری داشته باشید.
گیتار یا سه تار؟
برای اینکه بتوانید ساز دلخواهتان را بین گیتار و سهتار پیدا کنید، خوب است اول با ویژگیها و پیشینه هر کدام آشنا شوید.
گیتار
گیتار یک ساز محبوب و بینالمللی است که شش سیم دارد. نوازندگان با استفاده از انگشتان یا پیک (مضراب) آن را به صدا درمیآورند. این ساز در مدلهای مختلفی ساخته میشود؛ مانند گیتار آکوستیک، کلاسیک، فلامنکو، الکتریک، نیمهآکوستیک و بیس. در مورد خاستگاه و تاریخچه گیتار نظریههای گوناگونی وجود دارد. بعضی از پژوهشگران معتقدند که ریشههای این ساز به ایران بازمیگردد. برخی دیگر میگویند که رومیها آن را به اسپانیا بردند و گروهی نیز منشأ آن را کشور مصر میدانند.
سه تار
سهتار یک ساز سنتی و اصیل ایرانی است که با زخمه زدن به سیمهایش نواخته میشود. این ساز چهار سیم دارد که جنس آنها از فولاد و برنز است. نوازنده معمولاً با ناخن انگشتهای اشاره، وسط، انگشتری و گاهی انگشت کوچک دست چپ، روی سیمها ضربه میزند و صدای ساز را ایجاد میکند.
سهتار از نظر ساختار و پردهبندی به سازهای دیگری مانند تار و تنبور شباهت دارد و در گروه سازهای زهی ایرانی جای میگیرد. دربارهٔ پیشینه و تاریخچهٔ این ساز، دیدگاههای گوناگونی وجود دارد. برخی معتقدند سهتار ریشه در سازهای باستانی مانند بربط و تنبور دارد. برخی دیگر آن را شکل تکاملیافتهٔ ساز ششتار در دورهٔ صفویه میدانند.
اما یکی از روایتهای معتبر به مشتاقعلیشاه کرمانی، عارف و درویش دورهٔ زندیه مربوط میشود. او که خود سهتار مینواخت، سیم چهارمی به این ساز افزود. به پاس این نوآوری، نام این سیم را «سیم مشتاق» گذاشتند.
تفاوت گیتار و سه تار
سبک
سهتار یک ساز قدیمی و اصیل ایران زمین است. این ساز بیشتر مناسب افرادی است که به موسیقی سنتی ایرانی یا موسیقی پاپ ایرانی علاقه دارند.
در مقابل، گیتار یک ساز جهانی و شناختهشده در سراسر جهان است. از گیتار در سبکهای مختلفی مانند پاپ ایرانی، موسیقی غربی، کلاسیک، جز، بلوز و فلامنکو استفاده میشود. به همین دلیل، اگر به موسیقی بینالمللی و سبکهای متنوع علاقه دارید، گیتار میتواند گزینه مناسبتری برای شما باشد.
صدا
برای اینکه بتوانید بین گیتار و سهتار یکی را انتخاب کنید، باید به تفاوت صدای آنها خوب دقت کنید. صدای گیتار معمولاً قوی و شفاف است و به خوبی به گوش میرسد. در مقابل، سهتار صدایی پایینتر، نرمتر و آرامتری دارد.
فرکانس کوک
صدای سهتار در مقایسه با گیتار، زیر و بلند نیست. به همین خاطر، صدای آن پایینتر و آرامتر است.
یادگیری کدام سختتر است؟
خیلی از هنرجوها وقتی میخواهند بین گیتار و سهتار یکی را انتخاب کنند، میپرسند کدام یک سختتر است. باید بگوییم که معمولاً جواب قطعی برای این سوال وجود ندارد؛ چون سرعت و روش یادگیری هر فرد، بستگی به میزان تمرین و آموزش او دارد. اما به طور کلی، گیتار تکنیکهای متنوعتری دارد و در سبکهای مختلفی نواخته میشود. به همین دلیل، بسیاری فکر میکنند یادگیری گیتار از سهتار چالشبرانگیزتر است. با این حال، هر دو ساز با آموزش درست و تمرین کافی، به راحتی قابل یادگیری هستند.