همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، دانشمندان برای توصیف آن آهنگی که مدام در ذهن تکرار میشود، اصطلاحاتی مثل کرم گوش، آهنگ گیر یا سندروم موسیقی چسبنده را به کار میبرند. تقریباً همه افراد، هفتهی یک یا دو بار این حالت را احساس میکنند. این پدیده گاهی میتواند بسیار لذتبخش و آرامشدهنده باشد، اما گاهی هم به یک مشکل آزاردهنده تبدیل میشود. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، قصد داریم راههای مفید برای رهایی از کرم گوش را با شما در میان بگذاریم و ببینیم چطور میتوانیم از تکرار بیوقفهی یک آهنگ در ذهن خود جلوگیری کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.
چگونه از تکرار آهنگ در ذهنمان جلوگیری کنیم؟
از آنجا که علت اصلی این اتفاق هنوز به طور کامل مشخص نیست، راه حل قطعی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. با این حال، بر اساس برخی تحقیقات و تجربههای شخصی و گروهی، به نظر میرسد میتوان با روشهایی این تکرار آزاردهنده در ذهن را کاهش داد.
اگر آهنگی در ذهن شما گیر افتاده و مدام تکرار میشود و میخواهید از شر آن خلاص شوید، این راهنماییها را در نظر بگیرید:
آهنگ را کامل گوش کنید:
اغلب ترانههایی که در ذهن ما تکرار میشوند، در واقع فقط بخش کوچکی از یک آهنگ هستند؛ مثل یک بخش گیرا یا حتی چند سطر از آن.
اگر با پدیده زیگزاگ آشنا باشید، میدانید که ذهن ما عادت دارد مسائل را حل کند و دوست دارد کارهای ناتمام را تمام کند. بنابراین، اگر آن قطعه موسیقی را کامل به یاد آورید و در ذهن تمامش کنید، از شر تکرار بیپایان آن راحت میشوید.
در غیر این صورت، ذهن شما برای یادآوری بخش فراموششده ترانه، در یک چرخه بیپایان گیر میافتد.
جدول حل کنید:
حل کردن جدول کلمات متقاطع یا هر سرگرمی مشابهی که با کلمات سر و کار دارد، میتواند به شما کمک کند آن آهنگ تکرارشونده از ذهنتان خارج شود. وقتی به کلمات و معماها فکر میکنید، در واقع همان بخش از مغز را که درگیر ترانه شده، مشغول کار دیگری میکنید.
پس خوب است که حواستان را متمرکز کنید؛ زیرا مغز در هر لحظه فقط میتواند روی یک یا دو کار تمرکز کند. اگر این روش هم مؤثر نبود و احساس ناامیدی کردید، کمی دست بکشید؛ چون معمولاً وقتی با این آهنگ ذهنی مقابله میکنید، حالتان بدتر میشود.
آدامس بجوید:
برای خیلی از افراد، آدامس جویدن باعث میشود نتوانند آهنگی که در ذهنشان تکرار میشود را به وضوح بشنوند. این کار حتی ممکن است توجه شما را از آن آهنگی که در سر دارید کاملاً منحرف کند. پژوهشهای روانشناسان در سالهای گذشته حاکی از آن است که آدامس جویدن میتواند برای کسانی که مدام یک آهنگ در ذهنشان گیر میکند، مفید باشد.
توضیح علمی این پدیده به این شکل است که عمل جویدن آدامس، مغز را گمراه میکند. با فعال شدن فرآیندی به نام “تکانههای زیرآوایی”، مغز بین کار جویدن و عمل خواندن یا مرور ذهنی آهنگ دچار تعارض میشود و در نتیجه، چرخه تکرار آهنگ در ذهن متوقف میگردد.
تکالیف ناتمام را تکمیل کنید:
ترانههای جمعی و بخشهای همخوانی شده، بیشتر در ذهن ما میمانند. اغلب، یکی دو خط از این قسمتها را به خاطر میسپاریم، اما بیتهای بعدی را فراموش میکنیم و آهنگ را ناتمام به یاد میآوریم. افکار و خاطرات ناتمام، بیشتر تمایل دارند به ذهن ما برگردند. به همین دلیل است که این افبار بارها و بارها در ذهن تکرار میشوند.
بررسیها نشان میدهد کسانی که به اختلال وسواس فکری-عملی مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به «کرم گوش» قرار میگیرند و رنج و مشکل بیشتری تجربه میکنند. همچنین، احتمال بهبود اختلال روانی در این افراد کمتر است.
مغز خود را درگیر کنید :
راه حل دیگری که دانشمندان برای رهایی از آهنگ تکراری که در ذهن گیر میکند پیشنهاد میدهند، این است که ذهن خود را با یک چالش دیگر مشغول کنید. مثلاً میتوانید سراغ بازیهایی مانند سودوکو یا پازلهای عددی بروید که نیاز به تمرکز و فکر دارند. وقتی مغزتان کاملاً روی حل این گونه مسائل سخت متمرکز شود، دیگر فرصتی برای پرداختن به آن آهنگ تکرارشونده پیدا نخواهد کرد.
با یک فعالیت آرامشبخش شفاهی، حواستان را پرت کنید:
این تمرین آرامشبخش زمانی که به دلیل تکرار یک آهنگ در ذهنتان احساس آشفتگی یا نگرانی میکنید، میتواند بسیار مفید باشد. کارهایی که میتوانند بخشهای مربوط به شنیدن و صحبت کردن در مغز شما را فعال کنند، شامل این موارد هستند:
چیزی را از حفظ بلند بخوانید یا با صدای بلند مطالعه کنید.
با فرد دیگری گفتوگو کنید.
مراقبه انجام دهید.
دعا کنید.
کتاب بخوانید.
تلویزیون تماشا کنید.
یک بازی ویدیویی که دارای دیالوگ یا متن است، انجام دهید.
آهنگ موردنظر را با ساز بنوازید:
اگر نواختن یک ساز را بلدید، بهتر است این ملودی را خودتان امتحان کنید. درگیر شدن با قطعه و تمرین روی آن، برای بسیاری از موزیسینها این مسئله را برطرف کرده است. برای اینکه ملودی به شکل تکراری در ذهنتان نچرخد، سعی کنید آن را با حال و هوایی متفاوت اجرا کنید.
از موسیقی درمانی استفاده کنید:
یک موسیقی را انتخاب کن که از گوش دادن به آن خوشت میآید، تا جای آهنگ قبلی را در ذهنت بگیرد. بهتر است قطعهای را برگزینی که اثر آرامشبخش داشته باشد، اما خودش در فکرت تکرار نشود. هر فرد موسیقی آرامشبخش ویژه خود را دارد، هرچند برخی آهنگها هستند که مورد علاقه بیشتر مردمند.