جاز یکی از سبکهای مشهور موسیقی در جهان است. در این سبک، از سازهای گوناگونی برای اجرای قطعات استفاده میشود. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، فهرستی از سازهای رایج در موسیقی جاز را به شما معرفی میکنیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد.
چه سازهایی در موسیقی جاز نواخته میشوند؟
جَز (به انگلیسی Jazz) یک سبک موسیقی است که در اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم میلادی توسط سیاهپوستان آمریکا پدید آمد. از مشخصههای اصلی این موسیقی، استفاده از نُتهای غمگین است که در زبان تخصصی موسیقی به آنها Blue Notes میگویند. همچنین ریتمهای سنکپ شده، ضربهای بلند و کوتاه متناوب (سوینگ)، تغییرات زیاد در شدت صدا، گفتگوی بین سازها، چندریتمی و به ویژه بداههنوازی از ویژگیهای بارز جَز به شمار میروند. این سبک را نخستین شکل هنری میدانند که در ایالات متحده آمریکا شکل گرفته است.
سازهای بادی مانند ترومپت و ساکسیفون نقش اصلی را در موسیقی جَز ایفا میکنند و در روزهای آغازین این سبک، اغلب فقط از این سازها استفاده میشد. با گذشت زمان، سازهای دیگری نیز به گروههای موسیقی جَز اضافه شدند و امروزه در کنار سازهای بادی، سازهایی مانند پیانو و گیتار نیز در اجراهای جَز دیده میشوند.
ترومپت
ترومپت بیش از هر ساز دیگری با موسیقی جاز عجین شده است. از همان روزهای آغازین پیدایش سبک جاز تا به حال، این ساز همواره نقش محوری و اساسی در این موسیقی داشته است. ترومپت در دسته سازهای بادیِ ساخته شده از برنج قرار میگیرد.
کرنت
کرنت خیلی شبیه به ساز ترومپت است، ولی صدای نرمتر و ملایمتری دارد. در واقع کرنت یک ساز بادی برنجی است و اگر کسی به خوبی آن را بنوازد، میتواند صدایی شبیه به خواندن از آن تولید کند.
ساکسوفون
ساکسوفون یکی از پرحرارتترین سازها در موسیقی جاز به شمار میرود. به دلیل صدای نرم و قابل تغییرش، از همان روزهای آغازین شکلگیری جاز تا به امروز، نقش مهمی در این سبک موسیقی ایفا کرده است. این ساز از نوع تکصدا است، یعنی در هر لحظه تنها یک نت میتواند از آن شنیده شود. معمولاً برای نواختن ملودی یا بخش اصلی قطعه از آن استفاده میشود و بهصورت تکنوازی نیز اجرا دارد.
ترومبون
ترومبون یکی از سازهای بادی است که جنس آن از برنج میباشد، درست مانند ترومپت. این ساز از اولین روزهای شکلگیری موسیقی جاز در آن حضور داشته است. در سبک سویینگ، ترومبون نقشی کلیدی و ضروری ایفا میکرد، اما با پیدایش سبک بیباپ، کمکم استفاده از آن کاهش یافت.
در گروههای موسیقی جاز، معمولاً سازهایی مانند ترومپت، ساکسوفون، ترومبون و کلارینت نقش اصلی را در نواختن ملودی دارند. از طرف دیگر، سازهایی مثل پیانو، گیتار و درامز بیشتر به همراهی و نگهداری ریغم موسیقی میپردازند.
پیانو در جاز
پیانو در بخش ریتم موسیقی جاز، سازی بسیار پرکاربرد است. از آنجا که هم میتوان ملودیهای زیبا با آن نواخت و هم هارمونیهای غنی ایجاد کرد، از اولین روزهای پیدایش سبک جاز، یکی از سازهای اصلی این موسیقی به شمار میرود. پیانو معمولاً در کنار گیتار، وظیفه همراهی و پشتیبانی از گروههای جاز را بر عهده دارد.
هماهنگی بین گیتار و پیانو در موسیقی جاز بسیار مهم است. یک نوازنده برای اینکه حس و حال واقعی جاز را به شنونده منتقل کند، باید راههای هماهنگ کردن این دو ساز را به خوبی بلد باشد. کار اصلی نوازنده پیانو این است که آکوردها را به شکلی پویا و ریتمیک اجرا کند.
گیتار
در روزهای نخستین پیدایش موسیقی جاز، نوازندگان بیشتر گیتارهای آکوستیک مینواختند. اما با گذشت زمان و پیشرفت فناوری، گیتار الکتریک جایگاه مهمی در این سبک موسیقی پیدا کرد. امروزه در گروههای جاز، اغلب شاهد نواختن گیتار الکتریک هستیم. همچنین بسیاری از گیتاریستهای جاز، گیتارهای هالوبادی را ترجیح میدهند، زیرا صدای شفاف و واضحی تولید میکند.
درامز
درامست نقش حیاتی در بخش ریتم موسیقی جاز ایفا میکند و مانند نیروی محرکهای است که تمام گروه را پیش میبرد. در حالی که درامستها معمولاً از تعداد زیادی طبل تشکیل میشوند، در سبک جاز از تعداد کمتری از این سازها استفاده میشود. طبل اسنیر با چوبهای مخصوص نواخته میشود و صدایی تیز و مشخص تولید میکند. در کنار این مجموعه معمولاً یک سنج کرش قرار دارد که برای تأکید بر لحظههای اوج و ایجاد قطعیت به کار میرود و همچنین یک سنج راید که به طور مداوم نواخته میشود تا بافت و رنگ صوتی کلی موسیقی را غنیتر کند.
کنترباس (دوبل باس)
در روزهای نخستین شکلگیری موسیقی جاز در شهر نیواورلئان، گروههای موسیقی متشکل از سیاهپوستان در اجراهای خود از ساکسوفون باس بهره میبردند. اما زمانی که جاز به محیطهایی مانند بارها و کلوپها راه یافت، ساکسوفون باس به تدریج کنار گذاشته شد و کنترباس جای آن را گرفت. در سبک جاز، نوازندگان دیگر از آرشه برای نواختن کنترباس استفاده نمیکنند، بلکه آن را با تکنیکی به نام پیتزیکاتو (کندن سیمها با انگشت) مینوازند.