وقتی صحبت از استادان خوش صدای ایران میشود، نام شهرام ناظری همچون ستارهای میدرخشد. او از سالهای کودکی قدم به دنیای موسیقی گذاشت و امروز یکی از شخصیتهای برجسته و مایهی مباهات فرهنگ و هنر ایران است. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، با زندگی و آثار این استاد بزرگ بیشتر آشنا خواهیم شد.
بیوگرافی استاد شهرام ناظری
شهرام ناظری در بیست و نهم بهمنماه سال ۱۳۲۸ در محله برزهدماغ کرمانشاه به دنیا آمد. او خواننده، موسیقیدان، آهنگساز و از استادان سرشناس موسیقی اصیل ایرانی است که به “شوالیه ایران” معروف میباشد. انجمن آسیا او را “بهترین هنرمند آسیا” خوانده است، روزنامه نیویورک تایمز از او با عنوان “بلبل فارسی” یاد کرده و نشریه کریستین ساینس مانیتور نیز او را “پاواروتی ایران” نامیده است.
او از کودکی و به یاری مادرش با دنیای شعر و آواز آشنا شد. پدرش نیز صدای زیبایی داشت، با بخشهای مختلف آواز ایرانی آشنایی کامل داشت و ساز سهتار هم مینواخت.
شهرام ناظری نخستین اجرای هنری خود را در هفت سالگی و در رادیو کرمانشاه انجام داد و در آن برنامه با هنرمند نامآشنا و نوازنده تار آن دوران، درویشی، همکاری کرد. سپس در یازده سالگی موفق شد چند برنامه دیگر از آوازهای ایرانی را در رادیو و تلویزیون ملی ایران اجرا کند.
شهرام ناظری، خوانندهای است که صدایش با تاریخ و فرهنگ ایران پیوند خورده است. او را به عنوان یکی از استادان مسلم موسیقی اصیل ایرانی میشناسند. ناظری با تسلط بر ردیفهای آوازی و اشعار کهن فارسی، اجراهایی ماندگار و تأثیرگذار ارائه کرده است. صدای پرشور و رسای او، همراه با شناخت عمیق از ادبیات و عرفان ایران، باعث شده تا آثارش در دلهای بسیاری جای بگیرد. از او به عنوان هنرمندی یاد میشود که در معرفی و گسترش موسیقی اصیل ایرانی، به ویژه برای نسلهای جوان، نقش مهمی ایفا کرده است.
آغاز فعالیت حرفهای
شهرام ناظری همیشه علاقهمند بود تا از آموزشهای مکاتب و استادان گوناگون بهره ببرد. او در سال ۱۳۴۵ به تهران رفت تا از دانش استادانی مانند عبدالله دوامی، نورعلی خان برومند، عبدالعلی وزیری و محمود کریمی استفاده کند. در کنار این آموزشها، نواختن سهتار را نیز نزد استادان بزرگی چون احمد عبادی، جلال ذوالفنون و محمود هاشمی آموخت.
او به مدت یک سال در تبریز نیز با موسیقیدانان و نوازندگان آن منطقه، مانند غلامحسین بیگجهخانی و فرنام قیطانچیان — که خود از شاگردان اقبال آذر بودند — همکاری کرد و در زمینه موسیقی ایرانی تجربههای ارزشمندی کسب نمود.
در سال ۱۳۵۴ و با توصیه نورعلیخان برومند، او به رادیو تلویزیون ایران پیوست. اولین برنامهاش را با گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی اجرا کرد که در آن مثنوی مولوی و ترانهای از شیخ بهایی خواند. پس از آن، همکاری خود را با گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان ادامه داد.
ناظری در سال ۱۳۵۵ در اولین مسابقه موسیقی سنتی ایران با نام باربد شرکت کرد و موفق شد مقام اول رشته آواز را به دست آورد. یک سال بعد، همراه با گروه سماعی به سرپرستی اصغر بهاری و حسن ناهید، برای اجرای کنسرت در جشنواره توس انتخاب شد.
سبک آوازخوانی
ناظر خوانندهای است که در کارهایش روحیهای بیهمتا دارد و همیشه کوشیده نگاه و تجربهای تازه در خوانندگی و موسیقی خلق کند. او از اواخر دهه هفتاد شمسی، تحریرهای ریتمیک و ویژهای در آثارش به کار برده است. از جمله این آثار میتوان آلبومهای ساز نو آواز نو، سفر به دیگر سو، لولیان و مولویه (آلبوم) را نام برد.