سیاهبازی که با نامهای روحوضی یا تختحوضی نیز شناخته میشود، یک نمایش شاد و کمدی ایرانی است. در این نمایش، رقص، آواز و موسیقی بخشی مهم از اجرا هستند. معمولاً در داستان، شخصی اصلی وجود دارد که یک خدمتکار سیاهپوست و شوخ دارد و این دو با هم کارهای بامزه و خندهدار انجام میدهند. گاهی از واژهٔ «سیاهبازی» برای اشاره به نقشههای ازپیشچیده شده برای فریب دیگران هم استفاده میشود. این نمایشها با نگاهی انتقادی و طنز، مسائل اجتماعی، سیاسی، احساسی و گاه تاریخی را به تصویر میکشند. برای آگاهی بیشتر در این زمینه، ادامهٔ این نوشته را در وبلاگ ندابلاگ دنبال کنید.
موسیقی روحوضی یا سیاه بازی
سیاهبازی گونهای از نمایشهای شاد و سرگرمکننده است. در این نمایش، شخصیتی به نام «سیاه» وجود دارد که با زبانی طنزآمیز و انتقادی، مسائل مختلف اجتماعی، سیاسی، احساسی و گاه تاریخی را مطرح میکند.
در نمایش سیاهبازی یا روحوضی، شخصیت «سیاه» به عنوان یک نقش تابع و فرمانبردار در نظر گرفته میشود. دلیل این امر آن است که سیاه بودن او معمولاً زیر سؤال نمیرود و به عنوان یک اصل پذیرفتهشده در نمایش عمل میکند.
سیاه در موسیقی رو حوضی
شخصیت “سیاه” در نمایشهای سنتی، یک نقش مستقل و بسیار تاثیرگذار است که قابلیت اجرای نمایشهای سیاهبازی را به شکل چشمگیری افزایش میدهد. میتوان با اطمینان گفت که تمامی درونمایههای زندگی ایرانی با ظرافتها و نگاههای ویژه این شخصیت، همراه با شور و انرژی فراوان، بررسی و کاوش میشوند.
نقش “سیاه” بر چهار پایه اصلی موسیقی، گفتار، حرکت و رقص استوار است و از جایگاهی بسیار مهم برخوردار است. نمایشهای سیاهبازی معمولاً تنها یک داستان خطی ساده دارند که بازیگران به صورت بداهه و بدون متن از پیش نوشته شده، آن را جلو میبرند.
به همین دلیل، هوشیاری و حضور ذهن بازیگری که نقش “سیاه” را بازی میکند، همیشه تاثیر زیادی در موفقیت گروه نمایش نزد تماشاگران دارد. “سیاه” در حقیقت به عنوان صدای مردم، از شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه انتقاد میکند و رفتار حاکمان و ثروتمندان را مورد نقد و گاهی تمسخر قرار میدهد. صراحت در گفتار و بدنهای نرم و انعطافپذیر بازیگر این نقش، همراه با شوخیهای تازه و گاهی تند، باعث میشوند که “سیاه” به عنوان یک شخصیت دوستداشتنی، پایدار و همیشگی در ذهن بیننده باقی بماند.
پیشکسوتهای هنر سیاه بازی
استادان “مهدی مصری”، “ذبیحالله ماهری”، “رضا عربزاده” و “سیدحسین موسوی” از کسانی هستند که سالها پیش در این زمینه فعالیت داشتند و از پایهگذاران این هنر محسوب میشوند. در زمان حال نیز هنرمندان شناختهشدهای مانند سعدی افشار، عطا صفرپور، مجید افشار و جواد انصافی از برجستهترین استادان این فن هستند.