ساکسفون یکی از سازهای بادی مهم است. در این نوشته میخواهیم تاریخچه این ساز را با هم مرور کنیم. تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
ساکسفون سازی است که معمولاً از جنس برنج ساخته میشود و دارای یک قمیش (زبانه) شبیه به قمیش کلارینت است. مانند کلارینت، روی بدنه ساکسفون هم سوراخهایی وجود دارد که نوازنده با استفاده از یک سیستم کلید، آنها را باز یا بسته میکند. با فشار دادن یا رها کردن کلیدها، صفحهای روی سوراخها قرار میگیرد یا از روی آن برداشته میشود.
این ساز را فردی به نام آدولف ساکس در دهه ۱۸۴۰ میلادی اختراع کرد و به همین دلیل نام «ساکسفون» را برای آن انتخاب کردند. ساکسفون در دسته سازهای بادی چوبیِ تکزبانه جای میگیرد.
تاریخچه ساز ساکسفون
بسیاری از سازهای امروزی حاصل سالها تغییر و تحول در مدلهای اولیه هستند و نمیتوان مخترع مشخصی برای آنها معرفی کرد. اما ساکسیفون استثناست. این ساز را یک فرد به نام آدولف ساکس (Adolphe Sax) اختراع کرد و به همین دلیل هم نام او را بر خود دارد.
آدولف ساکس یک سازنده ساز بود. او تا بیست سالگی موفق شده بود یک کلارینت و دو فلوت از جنس عاج بسازد. او همچنین با طراحی یک سیستم جدید، کلارینت را بهتر و پیشرفتهتر کرد. علاوه بر این، باس کلارینت را دوباره طراحی کرد و به ساز کورنت، دریچههای پیستونی اضافه نمود. هدف او خلق خانوادهای از سازهای بادی بود که از همه قویتر و بهتر باشند.
در همان سالها، او چندین کلارینت، فلوت و دیگر سازهای باکیفیت را نیز ابداع کرد. بسیاری حتی او را مخترع ساز امروزیِ ترومپت میدانند. سرانجام در سال ۱۸۴۱ میلادی، اولین مدل قابل استفاده از ساکسیفون را ساخت.
وقتی آدولف ساکس تصمیم به ساختن ساکسیفون گرفت، میخواست سازی بسازد که صدای نرم و ظریف سازهای بادی چوبی را با قدرت و طنین سازهای برنجی ترکیب کند. ساز جدید او دقیقاً این ویژگی را داشت: هم کیفیت صوتی سازهای چوبی را حفظ میکرد و هم قدرت یک ساز برنجی را داشت.
اولین ساکسیفون ساخت Adolphe Sax
اولین سازی که آدولف ساکس ساخت، یک ساکسیفون باس با اندازهای بزرگ بود. از آنجا که شکل این ساز مخروطی بود، ساختن آن از فلز برنج آسانتر از چوب به نظر میرسید. او در تاریخ ۲۰ مارس ۱۸۴۶ اختراع خود را به ثبت رساند. مدلهای کوچکتر ساکسیفون مانند آلتو و تنور، کمی بعدتر ساخته شدند.
اگرچه بیشتر ساکسیفونها، چه در گذشته و چه امروز، از جنس برنج هستند، اما در دستهبندی سازهای بادی چوبی قرار میگیرند. دلیل این است که برخلاف سازهای بادی برنجی که صدا از لرزش لبهای نوازنده در دهانه ساز ایجاد میشود، در ساکسیفون این زبانه یا قمیش است که با لرزش خود صدا را تولید میکند.
به خاطر صدای رسا و باشکوه این ساز، معمولاً در مراسم رسمی، رژههای نظامی و گردهماییهای مرتبط با ارتش از آن استفاده میشود. صدای ساکسیفون حس افتخار و میهنپرستانهای ایجاد میکند و به همین دلیل حضور پررنگی در چنین مناسبتهایی دارد.