پیانو یکی از پرطرفدارترین سازهاست و بسیاری از مردم آن را سازی باشکوه و چالشبرانگیز میدانند. داستان ساخت پیانو هم بسیار جالب است؛ از اینکه نخستین پیانو چگونه ساخته شد و پس از آن چه تحولاتی پیدا کرد. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، داستان پدید آمدن نخستین پیانو را میخوانید. با ما همراه بمانید.
تاریخچه ساخت اولین پیانو
بارتولومئو کریستوفری، که یک سازنده ساز اهل ایتالیا بود، در سال ۱۷۰۷ میلادی ساز پیانو را ساخت. پیانو در حقیقت نسخه پیشرفتهتری از ساز قدیمیتری به نام هارپسیکورد است. هارپسیکورد از نظر ظاهری بسیار شبیه پیانو بود، اما صدای آن همیشه یکنواخت و کم قدرت بود و برای کنسرتهای بزرگ مناسب نبود.
کریستوفری سعی کرد روش تولید صدا در هارپسیکورد را تغییر دهد و در نهایت توانست اختراع پیانو را به نام خود ثبت کند. نام «پیانو» در واقع از یک عبارت ایتالیایی به معنای «هارپسیکوردی با صدای نرم و قوی» گرفته شده است.
در هارپسیکورد، وقتی کلیدها را فشار میدهید، یک وسیله کوچک شبیه مضراب به سیمها ضربه میزند و صدا ایجاد میکند. اما در این ساز، مهم نیست چقدر محکم کلید را فشار دهید؛ صدا همیشه با یک شدت ثابت و یکسان بیرون میآید.
ارتقای هارپسیکورد
در واقع، نوازندگان و سازندگان ساز به دنبال بهبود هارپسیکورد و رفع این محدودیت بودند. با اختراع پیانو و استفاده از سیستم چکش برای تولید صدا، نقطه ضعف هارپسیکورد و سازهای مشابه برطرف شد.
شاید بارتولومئو کریستافوری، کسی که پیانو را اختراع کرد، هرگز تصور نمیکرد روزی این ساز به محبوبترین ساز دنیا تبدیل شود. این ساز تقریباً برای یک دهه ناشناخته ماند و کسی با آن آشنا نبود تا اینکه در سال ۱۷۱۱ نویسندهای مقالهای درباره آن نوشت. به مرور زمان، این مقاله باعث شد افراد زیادی در سراسر جهان کمکم با پیانو آشنا شوند.
اگرچه کریستافوری به عنوان مخترع پیانو شناخته میشود، اما باید بدانیم که در آن سالها بسیاری از سازندگان ساز در فکر اضافه کردن مکانیسم چکش به هارپسیکورد بودند. اسکروتر، نوازنده ارگ اهل آلمان، یکی از افرادی بود که تقریباً همزمان با کریستافوری به فکر ایجاد سیستم چکش در هارپسیکورد افتاد.
او ادعا میکرد که با شنیدن نوازندگی هبناستریت روی ساز دولسیمر (ساز زهیای شبیه به سنتور) به فکر ساخت مکانیسم چکش برای هارپسیکورد افتاده است. اسکروتر امیدوار بود از حکومت وقت کمک مالی دریافت کند و ادعای خود را نزد پادشاه مطرح کرد. هرچند با استقبال روبرو نشد و نتوانست پیانویی به نام خود بسازد، اما حدود سال ۱۷۲۴ پیانوهایی با مکانیسم پیشنهادی او ساخته شدند.
تولید مکانیسم اسکروتر
پس از آن، سیلبرمن که از سازندگان برجسته ارگ در آن دوره بود، با ایجاد تغییرات و سادهسازیهایی، پیانوهایی با مکانیزم اسکروتر ساخت. با این حال، این سیستم سادهشده چندان کارآمد نبود و شنیده شده که باخ، آهنگساز بزرگ، این سازها را چندان تأیید نمیکرد.
به هر روی، سیلبرمن کارگاههایی برای ساخت پیانو راه انداخت که در نتیجه آن، دو سبک یا “مکتب” آلمانی و فرانسوی پدید آمد. او در طراحیهای خود از هر دو مکانیسم اکشن کریستوفری و اسکروتر استفاده کرد.
پیش از ساخته شدن پیانو، سازی قدیمی به نام هارپسیکورد مورد استفاده قرار میگرفت.
مهمترین تفاوت پیانو با سازهای مشابه پیش از خود این بود که در آن سازهای قدیمی، حجم صدای تولیدشده با فشار دادن یک کلید، بدون توجه به نیرویی که به کلید وارد میشد، همواره ثابت و یکسان بود.