اردشیر کامکار از استادان بزرگ موسیقی ایران است که با مهارت چشمگیر خود، جایگاه ساز کمانچه را دگرگون کرد. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، بیشتر با این هنرمند آشنا میشویم که نقش بهسزایی در رونق بخشیدن به نوازندگی کمانچه در موسیقی امروز داشته است.
اردشیر کامکار ،رونق دهنده هنر کمانچه نوازی معاصر
اردشیر کامکار، نوازنده چیرهدست کمانچه، قیچک و ویولن، در بیستوهشتم آبان ماه سال ۱۳۴۱ در یک خانواده اهل موسیقی و سنندجی به دنیا آمد. خانواده کامکارها نقش بسیار مهمی در موسیقی سنتی ایران ایفا کردهاند.
او یکی از اعضای گروه شناختهشده کامکارهاست. اردشیر از سنین کم، نواختن ویولن را زیر نظر پدرش آموخت. پس از مدتی، به عنوان نوازنده کمانچه و ویولن به ارکستر فرهنگ و هنر سنندج پیوست.
اردشیر کامکار نامی است که برای همه نوازندگان کمانچه آشناست. او هنرمندی است که نقش بزرگی در شکوفایی کمانچهنوازی امروزی و تربیت نوازندگان جوان و بااستعداد داشته است.
شفافیت و رسایی در کمانچه نوازی وی
دلیل اصلی که اردشیر کامکار را به این مسیر کشاند تا صدای کمانچه را از قالب سنتی خود خارج کند و وضوح و رسایی ویژهای به آن ببخشد، شاید به انتخاب نخست او یعنی نواختن ویولن مربوط باشد. ویولن سازی جهانی با روشهای مشخص آموزشی بود. سازی که به مرور زمان، بر تکنیکهای پیشین آن در زمینههایی مانند کیفیت صدا و نحوه بیان نتها افزوده میشد.
اما کمانچه دستکم در ایران چنین روندی را تجربه نمیکرد. هرچند نسبت به گذشته توجه بیشتری به این ساز میشد، ولی دگرگونی چشمگیری در آن رخ نداده بود.
اردشیر کامکار با افزودن ویژگیهای جدید به کمانچه، باعث جذب شمار زیادی از علاقهمندان، به ویژه جوانان، به این ساز شد. صدای شفافتر، کیفیت طنینی همتراز با ویولن و وضعیتهای جدید دست روی ساز، همه باعث شدند قطعات بیشتری به عنوان مجموعهای قابل اجرا برای کمانچه انتخاب یا حتی آفریده شوند.
میتوان کامکار را نخستین نوازندهای دانست که قطعات ابوالحسن صبا — که بیشتر برای ویولن نوشته شده بودند — و دیگر قطعات ویولن را با قابلیتهایی که خود در کمانچه پرورش داده بود، به درستی اجرا کرد.
از ویژگیهای برجسته نوازندگی او در کمانچه، میتوان به استفاده از وضعیتهای دست بالاتر از پوزیسیون هفتم و نیز اجرای نواهای هارمونیک اشاره کرد. این تکنیکها پیش از این ویژه ساز ویولن بودند و اجرای آنها روی کمانچه تقریباً دشوار به شمار میرفت.