آشنایی با سبک بلوز (Blues)
برای اینکه موسیقی را به شکل عمیقتری درک کنید، آشنایی با سبکهای مختلف آن ضروری است. در این قسمت از وبلاگ ندابلاگ، قصد داریم سبک بلوز را به شما معرفی کنیم.
بلوز یک سبک موسیقی است که هم با ساز اجرا میشود و هم با آواز. خاستگاه این موسیقی به آوازهای کار، فریادها و همخوانیهای سیاهان آمریکا بازمیگردد. این سبک در اواخر قرن نوزدهم در ایالتهای جنوبی آمریکا و در میان جامعه آفریقایی-آمریکایی (که بسیاری از آنان برده بودند) شکل گرفت. ریشههای بلوز در ترانههای مذهبی، روحانی و آهنگهای کارگری بردگان نهفته است.
منشأ اصلی این موسیقی به فرهنگ و موسیقی غرب آفریقا میرسد و در حقیقت، بلوز از دل تجربیات بردگان سیاهپوست پدید آمد. بسیاری معتقدند منطقه دلتای رود میسیسیپی زادگاه اصلی موسیقی بلوز است.
دلیل نامگذاری این سبک به “بلوز” این بود که نخستین نوازندگان آن، موسیقی را به شیوهای غمگین و حزنانگیز اجرا میکردند و کلمه “Blue” در زبان انگلیسی نیز به معنای غم است.
از نگاه فنی نیز ملودیهای بلوز دارای نتهای خاصی به نام “بلو نوت” هستند. این نتها معمولاً درجات سوم، پنجم و هفتم گام ماژور هستند که کمی پایینتر از حد معمول نواخته میشوند و همین ویژگی، حال و هوای منحصر به فردی به ملودیهای بلوز میبخشد.
تاریخچه موسیقی بلوز
همانطور که پیشتر اشاره شد، واژه بلوز (blue) به معنای غم و اندوه است. به باور بسیاری، موسیقی بلوز بیانگر درد و رنج سیاهپوستانی است که از آفریقا به آمریکا برده شدند. آنان به عنوان برده در مزارع کارهای سخت انجام میدادند و اندوه خود را با خواندن نواهای غمانگیز ابراز میکردند.
این آوازهای گروهی معمولاً به شکل پرسش و پاسخی بین کارگران رد و بدل میشد و به آن «فریاد مزرعه» میگفتند. به همین خاطر، یکی از واضحترین ویژگیهای موسیقی بلوز، حالت پرسش و پاسخی بین خواننده و ساز و همچنین بداههنوازی است.
موسیقی بلوز در ایران پیشینه کهن و ریشهداری ندارد. این سبک در سالهای اخیر در کشور ما شناخته شده و تنها تعداد بسیار محدودی آلبوم در این زمینه منتشر شده است.
شهریار مسرور را میتوان تقریباً نخستین خواننده سبک بلوز در ایران دانست که دو آلبوم ارائه کرده است. آلبوم «گاهی وقتا» با آهنگسازی و خوانندگی او، شاید بتواند عنوان نخستین آلبوم باکلام بلوز در ایران را به خود اختصاص دهد. این آلبوم در سال ۱۳۸۷ توسط شرکت رهگذر هفت اقلیم منتشر شد.
**ویژگیهای موسیقی بلوز**
در سبک بلوز، ریتم موسیقی اهمیت بسیار دارد. معمولاً هر بند ترانه از سه خط تشکیل میشود که خط اول و دوم اغلب تکرار یکدیگرند و به یک شکل خوانده میشوند. این تکرار شنونده را برای شنیدن خط سوم آماده میکند که ملودی متفاوتی دارد.
دو سبک موسیقی بلوز
دلتا بلوز
سبک بلوز قدیمی به گونهای از موسیقی گفته میشود که نخستین بار در منطقه دلتای رود میسیسیپی در ایالات متحده شکل گرفت. این سبک پیش از جنگ جهانی دوم رایج بود و در اصل متعلق به سیاهپوستان آن ناحیه به شمار میرفت. اجراهای آن بیشتر در محیطهای روستایی یا شهرکهای کوچک انجام میگرفت و گروههای نوازنده معمولاً سه یا چهار نفر بودند.
شیکاگو بلوز (بلوز مدرن)
پس از پایان جنگ جهانی دوم، بسیاری از سیاهپوستان به مناطق مختلف آمریکا کوچ کردند. یکی از مقصدهای اصلی آنها شهر شیکاگو بود. با این جابجایی، موسیقی بلوز هم از محلهها و شهرهای کوچک خارج شد و به گوش مردم در شهرهای بزرگتر رسید. در همین زمان، سازهای برقی و بلندگوها بیشتر مورد استفاده قرار گرفتند و رنگ و صدای جدیدی به این موسیقی بخشیدند.