آرشه یا کمانه چیست؟

کمان یا آرشه
تاریخچه دقیق استفاده از کمان در موسیقی به طور کامل روشن نیست. در یونان باستان، هیچ نام یا تصویری از آرشه وجود ندارد، هرچند که در طول قرن‌ها در اروپا فکر می‌کردند یونان زادگاه آرشه است. این باور نادرست به دلیل ترجمه اشتباه کلمه‌ای به معنای مضراب به آرشه به وجود آمده بود. قدیمی‌ترین تصویر شناخته شده از یک آرشه در یک کتاب مذهبی مربوط به قرن یازدهم میلادی در اسپانیا پیدا شده است.
اما قدیمی‌ترین اشاره نوشتاری به آرشه در یک سفرنامه به زبان عربی دیده می‌شود. در این سفرنامه که برای خلیفه هارون‌الرشید نوشته شده، از نوازندگان رومی یاد شده که سازی را با یک کمان می‌نواخته‌اند.
پیش از آن نیز، خوارزمی در کتاب مفاتیح‌العلوم در قرن دهم میلادی نوشته است که در منطقه خراسان، ساز رباب را با آرشه می‌نوازند. این گزارش نشان می‌دهد که نواختن ساز با آرشه مدتی پیش از این تاریخ نیز رایج بوده است.
برخی آثار باستانی چین نیز به استفاده از آرشه اشاره کرده‌اند، اما درستی این اشاره‌ها کاملاً تأیید نشده است. یک نظریه درباره آرشه می‌گوید که استفاده از آن از چین آغاز شده، سپس به ایران و روم و بیزانس راه یافته و پس از آن از طریق شمال آفریقا به اسپانیا رسیده است.
نظریه دیگری بیان می‌کند که کاربرد کمان در چهار منطقه چین، ایران، بیزانس و اسپانیا به طور جداگانه و در حدود قرن‌های نهم و دهم میلادی پدید آمده است. هیچ یک از این دو نظریه تاکنون به طور قطعی اثبات نشده‌اند.
همزمان با پیشرفت سازهای آرشه‌ای که به صورت ایستاده نواخته می‌شدند، گونه‌ای از ساز فیدل در قرن دوازدهم میلادی وارد موسیقی مذهبی شد که به صورت افقی نواخته می‌شد و روی سینه نوازنده قرار می‌گرفت (مانند نحوه نواختن ویولن توسط کولی‌ها).