موسیقی تلفیقی یا فیوژن، سبکی از موسیقی است که در آن، عناصر دو یا چند فرهنگ مختلف با هم ترکیب میشوند. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، بیشتر با این سبک موسیقی آشنا خواهید شد.
موسیقی فیوژن چیست؟
موسیقی تلفیقی یا فیوژن، سبکی است که از ترکیب دو یا چند سبک موسیقایی با پیشینه فرهنگی متفاوت پدید میآید. نام “موسیقی فیوژن” در ابتدا به آمیختن موسیقی جز با فانک و راک اشاره داشت.
در این سبک، هدف اصلی پیوند دادن گونههای مختلف موسیقی از سراسر جهان در قالب یک زبان جهانی است. برای نمونه، میتوان به آلبوم **مولانا و باخ** ساخته داود آزاد اشاره کرد که در آن موسیقی ایرانی و موسیقی کلاسیک غربی درهم آمیختهاند. یا کارهای عزیز مصطفیزاده در آذربایجان که موسیقی اصیل آذری را با موسیقی جز ترکیب کرده است.
فیوژن
واژهٔ «فیوژن» در اصل به معنای درهمآمیختن، پیوند و ترکیب است. به نظر میآید اولین باری که این کلمه در دنیای موسیقی استفاده شد، مربوط به حدود پنجاه سال پیش باشد. در آن زمان، برخی از موزیسینهای جاز، بداههنوازی و هارمونی سبک جاز را با عناصری از سبکهای دیگر مانند راک، فانک و ریتم اند بلوز ترکیب کردند.
به این سبک تازه، «جازفیوژن» یا به اختصار «فیوژن» گفته شد. در موسیقی جازفیوژن معمولاً از سازهای مرسوم جاز مثل پیانو و کنترباس کمتر استفاده میشود و در مقابل، سازهای الکتریکی نقش بسیار مهم و پررنگی پیدا میکنند. چیدمان و ترکیب سازها در این سبک، بسیار شبیه به موسیقی راک است.
تا پیش از دههٔ ۱۹۶۰ میلادی، که هنوز ژانرهای موسیقی به این شکل با هم ترکیب نمیشدند، کسی ضرورتی نمیدید که واژهٔ فیوژن را به طور خاص تعریف کند. هر گروه موسیقی، با توجه به سبک خود، بیشتر به فکر فروش آثار و معروف شدن بود.
اما پایان دههٔ ۶۰ میلادی، دورانی بود که جاز و راک نمیتوانستند بدون تعامل کنار هم باشند. گروه بیتلز با آلبومهایش، تعریف موسیقی راک را به عنوان یک «هنر» دگرگون کرده بود. گروههای پس از بیتلز نیز تلاش میکردند تا حد ممکن کارشان «هنری» باشد. برای آنها فقط فروش کافی نبود.
از سوی دیگر، موسیقی جاز نیز به مرحلهای سرنوشتساز رسیده بود. در یک سو، هنرمندان سبکهای جاز آزاد و جاز آوانگارد بودند که به کار خود ادامه میدادند و چندان به درآمدزایی فکر نمیکردند. در سوی دیگر، موزیسینهای سنتیتر جاز مانند مایلز دیویس قرار داشتند که احساس میکردند کارشان دیگر تازگی گذشته را ندارد.
ایدهی اولیه موسیقی فیوژن
ایده اصلی موسیقی فیوژن، به معنای شناخته شدهی آن یعنی ترکیب جاز و راک، در ابتدا یک فکر تجاری بود. این پیشنهاد را یکی از مدیران شرکت کلمبیا به مایلز دیویس ارائه داد: اینکه عناصری از موسیقی فانک و راک را وارد موسیقی جاز کند.
ریتمهای پرجزئیات و جذاب موسیقی فانکِ جیمز براون و اسلای اند فمیلی استون، به همراه سولوهای طولانی و نوآورانهی جیمی هندریکس در آلبوم الکتریک لیدی لند، دیویس را قانع کرد که راک و جاز میتوانند اشتراکات بیشتری فراتر از ریشههای بلوز مشترکشان داشته باشند.