اورتور در واقع همان مقدمه و شروع یک قطعه موسیقی است. این بخش ویژگیهای منحصر به فردی دارد که آن را از بقیه قسمتهای آهنگ متمایز میکند. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، بیشتر درباره اورتور و نقش آن در موسیقی بخوانید.
منظور از اورتور در موسیقی چیست؟
به قسمت اول یک قطعه موسیقی که اغلب ملودیک و بدون کلام است و در آغاز آهنگ پخش میشود، اورتور میگویند.
اورتور معمولاً تنها با ساز اجرا میشود و بدون آواز و خواننده است.
در موسیقی ایرانی، از اواخر دوران قاجار، برای نخستین بار توسط درویش خان، قطعهای به نام پیشدرآمد پیش از درآمد اجرا شد.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی، واژه “پیشنوا” را به عنوان معادل اورتور پیشنهاد کرده است.
پیش درآمد به زبان ساده
پیشدرآمد، در واقع مقدمه و شروع یک قطعه موسیقی بزرگ مانند سمفونی است.
به زبان ساده، پیشدرآمد مانند یک معرفینامه رسمی برای یک دستگاه موسیقی یا ارکستر سمفونیک است.
هر اثر ارزشمندی معمولاً یک راهنما یا معرفینامه دارد که فضای کلی و محتوای درونی آن را نشان میدهد.
برای درک راحتتر، میتوانیم از دنیای سینما کمک بگیریم. پیشدرآمد دقیقاً همان کاری را میکند که تریلر یا پیشنمایش یک فیلم انجام میدهد. به بیننده میگوید که فضای فیلمی که قرار است ببیند چگونه است، در چه سبکی ساخته شده و چه حسی را منتقل میکند.
پیش در آمد
پیشدرآمد، قطعهای موسیقایی است که از گذشته توسط استادان موسیقی ایرانی برای آغاز یک اجرا ساخته شده است. همانطور که از نامش مشخص است، این قطعه پیش از بخش اصلی (درآمد) نواخته میشود.
حس و حال آن اغلب حماسی است و معمولاً با وزن ششچهارم و ریتمی منظم اجرا میگردد.
پیشدرآمد در واقع مقدمهای برای شروع یک دستگاه موسیقی است و سرعت اجرای آن عموماً آرام و سنگین میباشد.
(البته پیشدرآمدهایی با ریتم تندتر نیز ساخته شده که علیاکبر شهنازی و رکنالدین مختاری از پیشگامان این شیوه به شمار میروند.) در این قطعه، نقش اصلی بر عهدهٔ نوازندگان است و خواننده یا آواز انسانی در آن حضور ندارد.
پس از دوران مشروطه و بازتر شدن فضای اجتماعی، محافل خصوصی موسیقی کمکم جای خود را به اجراهای گروهی و ارکستری در تالارها و جمعهای عمومی دادند.
مشکلی که در این میان وجود داشت، این بود که تا آن زمان قطعهای رسمی و از پیش طراحی شده به عنوان مقدمه و شروع اجرا در موسیقی ایرانی مرسوم نبود.
این موضوع برای ارکسترها چالشبرانگیز بود، زیرا گاهی مجبور میشدند برای آماده کردن فضا و ذهن شنونده، به تکنوازی و بداههنوازی تکیه کنند.
از همین رو، موسیقی سنتی نیازمند الگوهای منسجم و از پیش تعیینشدهای برای شروع اجرا بود.