ساز بانجو چیست؟
بسیاری از کشورها و فرهنگها سازهای مخصوص به خود را دارند. شناخت این سازها به درک بهتر موسیقی سنتی و آشنایی با انواع سازها کمک میکند. به همین دلیل، در این قسمت از وبلاگ ندابلاگ، شما را با ساز بانجو که اصالتاً آفریقایی است آشنا میکنیم.
بانجو یک ساز زهی آفریقایی است که در ابتدا چهار سیم داشت. بعدها در آمریکا نمونههای پنج و شش سیم آن نیز ساخته شد. در این ساز، یک صفحه نازک روی یک قاب یا محفظه کشیده میشود که نقش تقویتکننده صدا را دارد و به آن «سر ساز» میگویند.
این صفحه یا سر ساز معمولاً از جنس پلاستیک است، هرچند گاهی هنوز هم از پوست حیوانات برای ساخت آن استفاده میشود. قاب ساز هم اغلب به شکل دایره است. نمونههای اولیه این ساز توسط آفریقاییهایی که در آمریکا زندگی میکردند ساخته شد و طراحی آن از سازهای مشابه آفریقایی الهام گرفته بود.
بانجوهای سادهای که با الهام از سازهای آفریقایی مشابه ساخته شده بودند، توسط آفریقاییها در مستعمرات آمریکا رواج پیدا کردند. امروزه صدای بانجو معمولاً در موسیقیهای کانتری، جاز، فولکلور ایرلندی، بلوگرس و موسیقی سیاهپوستان آمریکایی شنیده میشود.
روند تجاری شدن بانجو
بانجوهای امروزی از سازهایی الهام گرفتهاند که بردگان آفریقایی غربی در منطقه کارائیب در سده هفدهم مینواختند. این ساز در نوشتهها و گزارشهای آمریکای شمالی در سده هجدهم نیز دیده میشود و به تدریج از سال ۱۸۷۵ میلادی به بعد، به شکل گسترده و تجاری در بازار عرضه شد.
دلیل نام گذاری
دلیل انتخاب این نام برای ساز مشخص نیست. شاید این واژه از عبارت «بامی جو» در زبان یوروبایی (یکی از قومهای آفریقایی) آمده باشد که یعنی «با من برقص». یا ممکن است از کلمه «مبانزا» در زبان کیمبوندویی که در آنگولا صحبت میشود، گرفته شده باشد.
بعضی از کارشناسان زبان میگویند این نام از تلفظ پرتغالی کلمه «باندور» یا از واژه اسپانیایی «باندوریا» در انگلیسی ریشه گرفته است. در مقابل، عدهای دیگر معتقدند این نام از یک اصطلاح آفریقایی به معنای «چوب بامبو» گرفته شده که در گذشته برای ساختن دسته ساز از آن استفاده میکردند.