یونس در سال ۱۲۸۸ خورشیدی در شهر اصفهان به دنیا آمد. نام اصلی او یونا بود. از زندگی هنری او آثار مکتوب چندانی باقی نمانده، اما او از خوانندگان سرشناس و توانای ایران به شمار میرود که با استادان بزرگ موسیقی همکاری نزدیک داشت. برای آگاهی بیشتر از جزئیات زندگی و کارهای او، ادامه این نوشته را در وبلاگ ندابلاگ دنبال کنید.
بیوگرافی یونس دردشتی
او از پنج سالگی به همراه پدرش خوانندگی را شروع کرد و به آموختن ردیفها و مقامهای آواز ایرانی پرداخت. مناجات یهودیان را به زبان عبری در دستگاههای ایرانی با صدای خوش قرائت میکرد.
علاقهاش به موسیقی و آواز آنقدر زیاد بود که حتی در کودکی، ذهنش جز به موسیقی معطوف نبود و پیوسته نزد پدرش به یادگیری این هنر مشغول میشد.
در سیزدهسالگی پدرش را از دست داد. پس از آن، برای آموختن روشهای آواز سنتی، به صفحات گرامافون گوش میسپرد. تا اینکه توانست به محضر استاد موسی نیداوود راه پیدا کند و نزد او، یادگیری هنر موسیقی و دستگاههای موسیقی سنتی ایرانی را به شکل جدی آغاز نماید.
فعالیت هنری
او شیفته سبک خوانندگی استادانی مانند جلالالدین تاج، ظلی و اسماعیل ادیب خوانساری بود. در سال ۱۳۰۵، نخستین اجرای خود را در گراند هتل به همراه یحیی خان زرینپجه برگزار کرد و آوازی در دستگاه «دشتی» خواند که با استقبال خوبی روبرو شد. این موفقیت سبب شد توجه بسیاری از کارشناسان موسیقی ایرانی به او جلب شود.
در محفلی که بانو قمرالملوک وزیری، خواننده نامدار آن دوران نیز حضور داشت، با هنرنمایی خود چنان تأثیری بر او گذاشت که قمرالملوک بیاختیار او را بوسید و وی را نابغه نامید.
صدایش رسا و محکم بود و بیشتر در محدوده اوج میخواند. شعر را با وضوح و آهنگین ادا میکرد و آوازهایش پر از تحریرهای زیبا بود.
دعوت به رادیو ایران
در آغاز دهه ۱۳۴۰، رادیو ایران به طور رسمی از او دعوت کرد تا همکاری خود را آغاز کند. یونا با اجرای برنامههای زنده در بهترین ساعات پخش رادیو، خیلی زود به شهرتی گسترده دست یافت. اما به دلیل کارشکنیهای برخی مسئولان رادیو و رفتارهای ناعادلانهی آنان، او از ادامهی کار ناامید شد و بلافاصله همکاری با رادیو را کنار گذاشت.
با این حال، به خاطر اصرار دوستان و درخواستهای فراوان طرفدارانش، دوباره به رادیو بازگشت و این همکاری بیش از پانزده سال ادامه پیدا کرد. در طول این سالها، او با هنرمندان بزرگی مانند مرتضی محجوبی، حسین یاحقی، ابراهیم منصوری و جلیل شهناز همکاری داشت و همهی دستگاههای موسیقی ایرانی را اجرا کرد. همین موضوع باعث شد تا او را “بلبل رادیو” بنامند.
دلیل عدم ماندگاری آثار دردشتی
دوران کاری هنری یونس دردشتی نزدیک به دو دهه بود و تعداد آثار باقیمانده از او نیز کم نیست. اما انتشار نیافتن این آثار باعث شده نام و اعتبار هنری او آنگونه که شایسته است، شناخته نشود.
او اصول آواز را از تاج اصفهانی آموخت و تحت تأثیر اجرای ظریف رضا قلیظلی و شیوه استادانه و پُرمایه ادیب خوانساری قرار داشت. این تأثیرات به صدایش رنگ و جلوهای دلنشین بخشیده بود. متأسفانه از آثار دوره جوانی او که با تار نوازان بزرگی مانند مرتضی نیداود، عبدالحسین شهنازی و یحیی زرپنجه همراهی شده، صفحهای ضبط نشده و آثار موجودش همگی مربوط به سالهای پس از ۱۳۴۰ هستند.
یونس دردشتی هرگز به شهرت و معروفیت خوانندگانی مانند غلامحسین بنان دست نیافت. از آثار باقیمانده از او میتوان به چند برنامه رادیویی و تعدادی صفحه گرامافون اشاره کرد که با سنتور عباس زندی و تار ابراهیم سرخوش همراهی شدهاند، به علاوه چند آواز و تصنیف قدیمی. با این حال، او به عنوان یکی از صداهای ماندگار موسیقی ایران شناخته میشود و نمونهای از صدایش در آلبوم «صد سال آواز» جای دارد.
مهاجرت
یونس دردشتی پس از انقلاب، به دلیل شرایط دشواری که برای برخی گروهها پیش آمده بود، به آمریکا نقل مکان کرد. او از هر حرف و عملی که با هنر اصیل موسیقی و فرهنگ ملی ناسازگار بود، دوری میجست و هرگونه بیاحترامی به میراث فرهنگی ایران برایش غیرقابل پذیرش بود. اگرچه پانزده سال پایانی زندگیاش را دور از وطن گذراند، اما همواره در تلاش بود تا موسیقی سنتی ایران را اجرا کند و گنجینهی ادبیات فارسی را به دیگران بشناساند.
درگذشت
یونس دردشتی در روز دهم اسفندماه سال ۱۳۷۴ در شهر نیویورک در ایالات متحده آمریکا چشم از جهان فروبست. یاد و خاطرهاش همواره زنده باد و آرامش روحش را از درگاه خداوند مسئلت داریم.