در دنیای موسیقی، هر قطعه از نشانههای مختلفی تشکیل شده است. هر یک از این نشانهها مفهوم ویژهای دارند و نحوهٔ اجرای نتها را تغییر میدهند. به همین دلیل، هر نوازنده یا علاقهمند به موسیقی باید با این علامتها به خوبی آشنا باشد. در این نوشته، میخواهیم با علامت آکسان در موسیقی آشنا شویم. این علامت در سازهای گوناگونی کاربرد دارد؛ مانند آکسان در ویولن، آکسان در سنتور و آکسان در پیانو.
در آغاز، معنای آکسان در موسیقی را بیان میکنیم. سپس به معرفی انواع آکسان و گروهبندیهای آن میپردازیم. اگر دوست دارید این مفهوم را به طور کامل یاد بگیرید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. همچنین برای آشنایی با دیگر نشانهها و مبانی موسیقی، میتوانید به وبلاگ ندابلاگ مراجعه کنید.
آکسان در موسیقی چیست؟
آکسان (که به آن اکسنت هم میگویند) یک علامت در موسیقی است که روی یک نت یا چند نت گذاشته میشود. این علامت ممکن است بالای نت یا زیر آن دیده شود. هر نتی، چه کوتاه و چه بلند، میتواند آکسان داشته باشد. مهم نیست آن نت کشیده باشد یا کوتاه.
کار اصلی آکسان، “تأکید و قدرت بیشتر” روی آن نت است. به این معنی که آن نت با شدت و مشخصتری نسبت به نتهای قبل و بعد خود نواخته میشود. در بعضی مواقع، این آهنگساز است که تصمیم میگیرد کدام نتها آکسان داشته باشند. گاهی هم این نوازنده است که با احساس خودش، روی برخی نتها تأکید بیشتری میگذارد.
تاریخچه استفاده از آکسان در موسیقی به سالهای بسیار قدیم و به دورهای مانند زمان موتزارت بازمیگردد. امروزه هم در سبکهای گوناگون موسیقی از آکسان استفاده میشود. شکل معمول و شناختهشدهی آکسان، شبیه به علامت “بزرگتر از” در ریاضی (<) است. البته آکسان شکلهای دیگری هم دارد که در ادامه با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
۳ دسته کلی آکسان در موسیقی
آکسانها بر اساس نحوه تأکیدی که روی یک نت میگذارند، به سه گروه اصلی تقسیم میشوند: آکسان دینامیک، آکسان تونیک و آکسان اگاجیک. در ادامه، هر یک از این انواع آکسان را به طور کامل و ساده توضیح میدهیم.
آکسان دینامیک: در این نوع، یک نت باید با صدای بلندتر و قویتر نسبت به نتهای کناری خود نواخته شود. در واقع، فرق اصلی آن با نتهای اطراف، در شدت و حجم صدا است.
آکسان تونیک: در آکسان تونیک، تأکید روی یک نت با بالا بردن نواک یا زیر و بمی صدا ایجاد میشود. یعنی آن نت نسبت به نتهای مجاورش، صدای زیرتری دارد.
آکسان اگاجیک: در این نوع آکسان، تأکید از طریق کشش زمانی بیشتر به دست میآید. به این معنا که نت مورد نظر، مدت زمان بیشتری نسبت به نتهای اطرافش نواخته میشود.
انواع علامت آکسان در موسیقی و نحوه اجرا
１. شکل استاندارد و پیشفرص آکسان در موسیقی
یک نمونه پرکاربرد از آکسان وجود دارد که شکلی شبیه به علامت «بزرگتر» در ریاضی دارد (<). وقتی این علامت روی یک نُت قرار میگیرد، یعنی آن نُت باید با صدایی بلندتر و محکمتر از نُتهای اطرافش اجرا شود.
２. آکسان استکاتو (Staccato)
هر وقت یک نقطه کوچک را در بالا یا پایین یک نت دیدید، این نشانهٔ آکسان استکاتو است. برای نواختن این نوع آکسان، باید نت را تا حد امکان کوتاه اجرا کنید، طوری که یک فاصلهٔ کوتاه و ساکت بین آن نت و نت بعدی به وجود بیاید.
