در دنیای موسیقی، افراد با نامها و عنوانهای گوناگونی شناخته میشوند. برخی نوازنده هستند، برخی موسیقیدان، بعضی تنظیمکننده و عدهای هم ملودیساز. در میان این عناوین، نام «آهنگساز» جایگاه ویژهای دارد. در این نوشته قصد داریم به بررسی دقیقتر این نقش بپردازیم. اگر دوست دارید بدانید آهنگساز چه کسی است و دقیقاً چه کاری انجام میدهد، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. بعد از خواندن این نوشته، فراموش نکنید به «وبلاگ ندابلاگ» هم سری بزنید تا آموزشهای بیشتری در زمینه موسیقی مطالعه کنید.
آهنگساز کیست؟
یک آهنگساز در واقع کسی است که قطعات موسیقی را میسازد. او افکار و عواطف خود را به زبان نتها و آواها بیان میکند. بیشتر آهنگسازان از خطوط موسیقی برای ثبت اثر خود بهره میبرند و راهنماییهای لازم را نیز برای نوازندگان یا خوانندگان در نظر میگیرند.
نتهایی که یک آهنگساز مینویسد باید دقیق و کامل باشند؛ به طوری که سرعت اجرا، نشانههای مختلف، سکوتها و دیگر جزئیات در آن به وضوح مشخص شده باشد. جالب است بدانید که برخی افراد آهنگساز را با کسی که فقط ملودی میسازد، یکی میدانند در حالی که این دو نقش با هم تفاوت دارند.
تاریخچه آهنگسازی
در سدههای میانه، موسیقیدانان بیشتر در خدمت کلیساهای کاتولیک بودند. در آن زمان، قطعاتی که میساختند معمولاً مذهبی و با نواهایی ساده و بیپیرایه بود. با رسیدن دوره رنسانس، آهنگسازان به دربار ثروتمندان و اشراف نیز راه یافتند. اگرچه در این دوره هم آثار مذهبی ساخته میشد، اما گاهی موضوع آهنگها به «عشق درباری» تغییر میکرد. این قطعات عاشقانه غالباً درباره ستایش و عشق به یک بانوی بلندپایه و محترم بود.
در دوره باروک نیز شرایط کم و بیش مانند گذشته بود و آهنگسازان زیر نظر کلیسا یا اشراف کار میکردند. برای نخستین بار در عصر کلاسیک، آهنگسازان کوشیدند با اجرای کنسرتهای عمومی، گامی به سوی استقلال بردارند و از وابستگی به نهادهای قدرتمند کم کنند. این روند در دوره رمانتیک نیز ادامه پیدا کرد.
سرانجام در سده بیستم، آهنگسازان به استقلال کامل دست یافتند. برخی از آنان به تدریس در دانشگاهها و مراکز هنری روی آوردند و برخی دیگر با فروش آثار خود، منبع درآمدی شخصی برای خود ایجاد کردند.
آهنگساز چه وظایفی دارد؟
برای اینکه بفهمیم یک آهنگساز چه کسی است، بهتر است ابتدا با کارهایی که انجام میدهد آشنا شویم. کارهای یک آهنگساز بسیار متنوع است. در ادامه، برخی از مهمترین این وظایف را میتوانید ببینید و دربارهشان بخوانید.
شناخت تئوری موسیقی
یک آهنگساز باید اطلاعات بسیار گستردهای در مورد علم موسیقی داشته باشد. او باید به طور کامل با شناخت سازها، نحوه چیدمان آنها در ارکستر، هارمونی، رهبری گروه و کنترپوان آشنا باشد. همچنین لازم است با تمام سازها به خوبی آشنا باشد و حداقل توانایی نواختن یکی از آنها را داشته باشد؛ چرا که باید بتواند صدای سازهای مختلف را در کنار یکدیگر به شکلی هماهنگ و زیبا ترکیب کند.
ساخت موسیقی
وقتی از ما میپرسند آهنگساز چه کسی است، معمولاً پاسخ میدهیم: کسی که قطعات موسیقی را خلق میکند.
یک آهنگساز برای ساختن یک قطعه موسیقی، اول باید بر اساس خواست و نیاز کارفرما، ایدههایی در ذهنش پرورش دهد. پس از آن، این ایدهها را به کمک نتهای موسیقی روی کاغذ میآورد و ثبت میکند.
تنظیم
یک آهنگساز خوب، لازم است مهارت بازآرایی قطعات موسیقی را هم داشته باشد. گاهی او باید قطعههای قبلی را تغییر دهد تا یک اثر تازه و زیباتر خلق کند. این تغییرات میتواند با کم یا زیاد کردن سازها، تغییر ریتم، نغمهها یا هماهنگیهای صوتی انجام شود.
ضبط و میکس
گاهی یک آهنگساز در مراحل ضبط و میکس قطعه موسیقی هم نقش دارد. در چنین شرایطی، لازم است که او تجهیزات مناسب ضبط صدا را بشناسد و از مهندسان صدایی استفاده کند که در کار خود مهارت و تجربه کافی دارند.
رهبری نوازندگان
همانطور که گفتیم، یک آهنگساز باید توانایی رهبری ارکستر را هم داشته باشد. دلیلش این است که در بعضی مواقع، نوازندگان به اجرای زنده میپردازند و در این شرایط، آهنگساز است که باید هدایت و راهنمایی آنها را در طول ضبط بر عهده بگیرد.
مهارتهای ارتباطی
یک آهنگساز معمولاً در بیشتر جنبههای موسیقی مهارت دارد، اما با این حال برای خلق یک اثر کامل باید با متخصصان دیگر مانند مهندسان صدا، نوازندگان و تهیهکنندگان همکاری نزدیک داشته باشد. علاوه بر این، او باید با افرادی که قطعات موسیقی را سفارش میدهند نیز به خوبی ارتباط برقرار کند. بنابراین، یک آهنگساز موفق علاوه بر تسلط فنی، باید از توانایی بالای برقراری ارتباط و همچنین صبر و شکیبایی کافی برخوردار باشد.