در این نوشته از وبلاگ آموزشگاه موسیقی الهام، قصد داریم دربارهی عبارتها و واژههای رایج موسیقی که اغلب در اجراهای ارکستری شنیده میشود، با هم گفتوگو کنیم. پیشنهاد میکنیم برای آشنایی با این مفاهیم، تا پایان این مطلب با ما بمانید.
اصطلاحات موسیقی در ارکستر
ارکِستر:
ارکستر یکی از شناختهشدهترین واژهها در دنیای موسیقی است. به گروهی از نوازندگان و سازهای مختلف که با هم قطعهای موسیقایی را اجرا میکنند، ارکستر گفته میشود. در هر ارکستر، یک رهبر نیز حضور دارد. وظیفه رهبر ارکستر، راهنمایی و هماهنگ کردن نوازندگان است تا همه با هماهنگی کامل به اجرای موسیقی بپردازند.
پارتیتور:
نتنویسی که در آن، نتهای همهی سازها و بخشهای آوازی یک گروه موسیقی بزرگ، یک ارکستر کوچکتر یا دیگر گروههای نوازندگان نوشته شده باشد و در هنگام اجرا مقابل رهبر ارکستر قرار میگیرد.
رپرتوار:
رپرتوار در معنای اصلی خود به معنی فهرست یا جدول است. اما در دنیای موسیقی، به مجموعه قطعههایی گفته میشود که یک نوازنده یا خواننده برای اجرای زنده، مانند یک کنسرت یا رسیتال، آماده کرده است. معمولاً تعداد آهنگهایی که در این فهرست وجود دارد، بیشتر از تعداد قطعههای اعلام شده در برنامه است. دلیل این است که گاهی پس از پایان برنامه اصلی، حضار با تشویقهای خود، درخواست اجرای قطعههای بیشتری میکنند و هنرمند باید آمادگی اجرای آنها را داشته باشد.
سمفونی:
در دنیای موسیقی کلاسیک، به قطعهای که برای ارکستر نوشته شده و از چند قسمت مستقل به نام موومان تشکیل شده باشد، سمفونی میگویند. ساختار اصلی یک سمفونی معمولاً بر پایهی قالب سونات است. این قالب در واقع همان فرم چهارقسمتی یا چهار موومانه است. تاریخچهی سمفونی به سدهی هجدهم میلادی در اروپا برمیگردد. آهنگسازانی مانند یوهان سباستین باخ، موتزارت، هایدن و بتهوون نقش بسیار مهمی در تکوین و رشد این فرم موسیقایی داشتهاند.
اصطلاحات موسیقی در ارکستر
سونات:
به قطعهای موسیقایی گفته میشود که برای یک ساز تنها یا تعداد محدودی ساز نوشته شده است و در چند بخش جداگانه اجرا میشود.
سوئیت:
سوئیت نام یک قالب موسیقایی است. در این قالب، چند قطعهی موسیقی سازی یا ارکستری که با هم ارتباط دارند، در کنار یکدیگر قرار میگیرند. ریشههای این فرم موسیقی به سدهی چهاردهم میلادی و آهنگهای رقص بازمیگردد. با گذشت زمان، سوئیت تکامل یافت و در آغاز سدهی هفدهم، معمولاً از پنج قطعه رقص، و گاهی با یک مقدمه (پرلود)، تشکیل میشد. بخشهای مختلف یک سوئیت معمولاً از نظر درونمایه یا حالوهوای موسیقایی، به هم پیوسته و مرتبط هستند.
اپرا:
اثری موسیقایی و آوازی که معمولاً در ابعادی گسترده اجرا میشود. در این نمایش، ارکستر حضور دارد و خوانندگان به صورت تکنواز و گروهی به اجرا میپردازند. همچنین رقصندگان باله نیز در صحنه حاضر میشوند.