شنیدن با گوش دادن فرق دارد! شنیدن کاری است که بدون فکر و هدف خاصی انجام میدهیم؛ اما گوش دادن، کاری آگاهانه و با قصد یادگیری، بررسی و درک واقعی است. «گوش دادن فعال» حتی از گوش دادن معمولی هم پیشرفتهتر است و اصول و روشهای خاص خود را دارد.
یکی از زمینههایی که میتوانیم در آن گوش دادن فعال را تمرین کنیم، موسیقی است. نوازندگان و موسیقیدانان بزرگ، هرگز مانند افراد معمولی به موسیقی گوش نمیدهند؛ بلکه از روشهای گوش دادن فعال بهره میبرند. اگر شما هم دوست دارید مانند یک موسیقیدان حرفهای به آهنگها گوش دهید، این مطلب را تا پایان دنبال کنید. برای مطالعه آموزشهای بیشتر در زمینه موسیقی، میتوانید به وبلاگ ندابلاگ مراجعه کنید.
گوش دادن فعال موسیقی چیست؟
گوش دادن فعال به موسیقی، یعنی وقتی یک آهنگ پخش میشود، با تمام حواس و تمرکز به آن گوش دهیم؛ طوری که چیزی در اطراف ما حواسمان را پرت نکند. این روش، برعکس گوش دادن معمولی و بدون توجه است.
متأسفانه بیشتر افراد هنگام گوش دادن به موسیقی، به شکل غیرفعال این کار را انجام میدهند؛ یعنی همزمان کارهای دیگری انجام میدهند یا به چیزهای دیگری فکر میکنند. اگر میخواهید مثل یک نوازنده یا خواننده حرفهای به موسیقی گوش دهید، باید روش غیرفعال را کنار بگذارید و روش فعال را انتخاب کنید.
فواید گوش دادن فعال موسیقی
گوش دادن دقیق و هوشیارانه به موسیقی میتواند توانایی شما در تشخیص اصوات موسیقایی را بالا ببرد، درکتان را از موسیقی عمیقتر کند و به شما کمک کند نقاط قوت و ضعف یک قطعه موسیقی را بهتر تشخیص دهید. به طور کلی، اگر نوازنده، خواننده یا علاقهمند به موسیقی هستید، باید بدانید که علاوه بر توانایی اجرا، به مهارت گوش دادن نیز نیاز دارید. برای این نوع گوش دادن، لازم نیست حتماً با تئوری موسیقی آشنا باشید یا یک نوازنده حرفهای باشید؛ حتی اگر تازه کارتان را در زمینه موسیقی شروع کردهاید، باز هم میتوانید از این روش بهره ببرید.
چطور فعالانه موسیقی گوش دهیم؟
برای لذت بردن واقعی از یک قطعه موسیقی، ابتدا باید فضای آرام و بدون سروصدایی را انتخاب کنید. در اتاقی قرار بگیرید که هیچ مزاحمتی نداشته باشد، پردهها را بکشید و نور را کم کنید. چشمانتان را ببندید تا تمام توجهتان به شنیدن معطوف شود. سعی کنید آهنگ را با بالاترین کیفیت ممکن (مثل فرمتهای FLAC یا WAV) پخش کنید و از هدفون مناسبی استفاده کنید. وقتی همه این شرایط فراهم شد، میتوانید گوش دادن را شروع کنید.
بار اول، آهنگ را از ابتدا تا انتها بدون وقفه گوش دهید. در طول شنیدن، به بخشهای مختلفی مثل ریتم، ملودی، هارمونی و متن آهنگ دقت کنید. از خودتان سوال بپرسید. در ادامه چند نمونه سوال آورده شده است. ممکن است برای پاسخ دادن به همه آنها لازم باشد چندین بار آهنگ را بشنوید.
– چه سازهایی در این قطعه نواخته شدهاند؟
– سبک این موسیقی چیست؟
– سرعت قطعه چطور است؟
– آیا بخش تکراری در ریتم وجود دارد؟ آیا میتوانید آن را زمزمه کنید؟
– متن آهنگ درباره چیست؟
– ارتباط بین شعر و موسیقی چگونه است؟
– ملودی اصلی با کدام ساز اجرا میشود؟
– چه آکوردهایی در آهنگ به کار رفته؟
– کدام سازها مسئول ریتم اصلی هستند؟
– چرا برخی سازها در پسزمینه قرار دارند؟
– فضای کلی آهنگ شاد است یا غمگین؟
– آیا احساس قطعه در طول آهنگ تغییر میکند؟
– گام قطعه ماژور است یا مینور؟
– این موسیقی چه حسی در شما ایجاد میکند؟
بعد از پاسخ به این سوالات، یک بار آهنگ را با سرعت کم و یک بار هم به صورت معکوس گوش دهید. این کار به شما کمک میکند جزئیات جدیدی کشف کنید که در شنیدن اول متوجه آنها نشده بودید.
برای این که نتیجه بهتری از این سبک گوش دادن بگیرید، میتوانید برداشتها و نکاتی که از آهنگ فهمیدهاید را در یک دفترچه یادداشت کنید. حتی میتوانید برای هر آهنگ یک نقاشی بکشید و حس آن را به تصویر بکشید. این کار به درک عمیقتر موسیقی کمک زیادی میکند.
در مرحله آخر، با استفاده از نرمافزارهای ساخت موسیقی (DAW) میتوانید فرکانسهای آهنگ را به شکل نمودار ببینید. این تصویر به شما کمک میکند اوج و فرودهای قطعه را دقیقتر درک کنید و یک نقشه ذهنی از آهنگ داشته باشید.