اگر با دقت به پیانو نگاه کنید، در قسمت پایین آن چند پدال میبینید. این پدالها ابزارهایی هستند که نقش مهمی در زیبایی نوازندگی دارند. در واقع، پدالهای پیانو جنبههای دیگری از موسیقی را تنظیم و کنترل میکنند. در ادامه این مطلب از وبلاگ ندابلاگ، بیشتر با کاربرد پدال در پیانو آشنا خواهید شد.
پدال پیانو
یادگیری نحوه کار با پدالهای پیانو، یکی از دغدغههای اصلی کسانی است که به نواختن این ساز علاقه دارند. دلیل این اهمیت آن است که استفاده درست و بهموقع از پدالها، نقش کلیدی در اجرای خوب یک قطعه موسیقی ایفا میکند.
اگر به یک نوازنده پیانو در حال اجرا نگاه کنید، متوجه میشوید که او علاوه بر حرکت دستها، از پاهایش نیز برای فشار دادن پدالها استفاده میکند. پدالهای پیانو دقیقاً برای ایجاد تغییرات ویژه در صدا و اجرا طراحی شدهاند تا نوازنده بتواند با کمک آنها، قطعهای زیباتر و گیراتر خلق کند.
کاربرد پدال در پیانو
پدالها اهرمهایی هستند که نوازنده با استفاده از آنها میتواند حالت و رنگ صوتی ساز را تغییر دهد. معمولاً پیانوهای امروزی سه پدال دارند، البته مدلهایی با تعداد پدال کمتر یا بیشتر هم ساخته میشوند.
در پیانوهای سهپداله، پدال سمت راست را پدال طنین (sustain pedal)، پدال وسط را پدال تمرین (sustenuto pedal) و پدال سمت چپ را پدال نرم (soft pedal) مینامند. در ادامه کاربرد هر یک را توضیح میدهیم.
پدال دمپر(پدال ساستین)
پدال ساستین که به آن پدال دمپر هم میگویند، معمولاً در سمت راستِ دو پدال دیگر قرار دارد. از این پدال بیشتر و راحتتر از بقیه استفاده میشود. وقتی این پدال را فشار میدهید، همهٔ قطعههای کوچک نمدی که روی سیمهای پیانو قرار دارند (دمپرها) از روی سیمها بلند میشوند. در نتیجه حتی بعد از این که نوازنده دستش را از روی کلیدها برمیدارد، سیمها همچنان میلرزند و صدا قطع نمیشود.
این پدال باعث میشود صداها کشیدهتر و طولانیتر شنیده شوند. اهمیت پدال دمپر آنقدر زیاد است که بعضیها میگویند: “پدال دمپر روح پیانو است”. یک کاربرد دیگر این پدال این است که به نوازنده کمک میکند تا بتواند نتها را به راحتی و به صورت پیوسته و به هم چسبیده (لگاتو) اجرا کند.
پدال سوستنوتو(Sostenuto)
پدال میانی یا سوستنوتو، ابتدا در کشور فرانسه اختراع شد. این پدال که بین دو پدال دیگر قرار دارد، به نوازنده پیانو امکان میدهد تا صدای نتهای خاصی را که خود انتخاب کرده، کشیده و پایدار نگه دارد، در حالی که بقیه نتها به صورت عادی و کوتاه نواخته میشوند.
برخلاف پدال معمولی سمت راست که صدای همه کلیدها را طولانی میکند، پدال سوستنوتو فقط نتهای مشخصی را حفظ میکند. این پدال در دهه ۱۸۶۰ میلادی و به طور مشخص در سالهای ۱۸۶۰ و ۱۸۶۲ توسط دو مخترع به نامهای الکساندر فرانسیس دبیان و کلود مونتال ساخته شد.
پدال نرم
پدال نرم که با نام پدال سافت نیز شناخته میشود، نخستین بار توسط بارتولومئو کریستوفری، کسی که پیانو را اختراع کرد، طراحی شد. این پدال در زبان ایتالیایی اونا کردا نام دارد. کار اصلی پدال سافت — که معمولاً پدال سمت چپ پیانو است — کاهش بلندی و شدت صدای ساز است. البته در پیانوهای اولیهای که کریستوفری ساخته بود، این عملکرد با یک پدال در پایین ساز انجام نمیشد.
در عوض، یک دستگیره در کنار پیانو تعبیه شده بود که این کار را انجام میداد. وقتی این مکانیسم به کار میافتاد، سیمهای پیانو کمی به سمت راست جابهجا میشدند. در نتیجه چکشها به جای آنکه به دو سیم ضربه بزنند، فقط به یک سیم برخورد میکردند. این تغییر باعث میشد صدای پیانو ملایمتر و آرامتر شود.