فرانتس لیست از چهرههای برجسته موسیقی کلاسیک در دوران رمانتیک به شمار میرود. او که اهل مجارستان بود، در زمینههای گوناگونی از جمله آهنگسازی، نوازندگی پیانو، تنظیم قطعات، تدریس موسیقی و نویسندگی فعالیت داشت. این هنرمند شجاعت آن را داشت که برای اولین بار، کنسرتی را تنها با نواختن پیانو برگزار کند و به همین خاطر، او را پایهگذار رسیتال میشناسند. علاوه بر این، او در گسترش زبان هارمونی موسیقی و همچنین خلق «شعر سمفونیک» برای ارکستر نقش مهمی داشت. اگر تمایل دارید اطلاعات بیشتری درباره این نوابغ موسیقی به دست آورید، پیشنهاد میکنیم این مطلب را در وبلاگ ندابلاگ دنبال کنید.
تولد و کودکی فرانتس لیست
فرانتس لیست در روز ۲۲ اکتبر سال ۱۸۱۱ در روستای کوچکی به نام دوبوریان در مجارستان به دنیا آمد. علاقه به موسیقی در خون او بود و این عشق را از خانوادهاش به ارث برده بود. پدرش آدام اسمیت، با آهنگسازان بزرگی مانند بتهوون و هایدن دوستی داشت و خودش هم پیانو، گیتار و ویولنسل مینواخت. پدربزرگ فرانتس نیز نوازندهای ماهر در نواختن ویولن، پیانو و ارگ بود.
فرانتس اولین درسهای ساده پیانو را در سن هفت سالگی از پدرش یاد گرفت. وقتی نه ساله شد، برای اولین بار در یک برنامه عمومی ساز زد و آنقدر خوب نواخت که افراد مهم و ثروتمند آن منطقه تحت تأثیر قرار گرفتند. آنها پول کافی برای ادامه تحصیل موسیقی او به مدت شش سال در شهر وین جمعآوری کردند. پدرش نیز از کارش مرخصی گرفت و همراه پسرش به وین رفت تا فرانتس نزد کارل چرنی پیانو و نزد آنتونیو سالیری آهنگسازی را بیاموزد.
در وین، فرانتس لیست کنسرتهای متعددی برگزار کرد که با استقبال و تحسین زیادی روبرو شد. داستانی وجود دارد که میگویند بتهوون پس از شنیدن نوازندگی او در یکی از این کنسرتها، پیشانی فرانتس را بوسید؛ اما هنوز مشخص نیست که این ماجرا واقعی است یا فقط یک افسانه است. آنچه مسلم است، این است که فرانتس علاقه عمیقی به بتهوون داشت. سالها بعد، وقتی او در اوج موفقیت هنری بود، شنید که در زادگاه بتهوون، یعنی شهر بُن، پول کافی برای ساختن یک مجسمه برنزی از این آهنگساز بزرگ جمعآوری نشده است. پس خودش دست به کار شد و با برگزاری شش کنسرت بزرگ در وین، تمام هزینه لازم برای ساخت این تندیس را تأمین کرد.
ادامه مسیر حرفهای موسیقی
فرانتس لیست در سال ۱۸۲۳ به همراه خانوادهاش به پاریس نقل مکان کرد. در طول این سفر، او در آلمان نیز چند کنسرت اجرا کرد. رفتهرفته تعداد کنسرتهای او بیشتر شد و به کشورهایی مانند انگلستان، لندن، فرانسه، سوئیس و منچستر گسترش یافت. لیست در طول این سفرها از دیدن مناظر طبیعی زیبا و ساختمانهای تاریخی الهام میگرفت و این الهامات را در قالب موسیقی بیان میکرد. پس از فوت پدرش، او دوران سختی را از نظر روحی گذراند و به سمت معنویت و مذهب گرایش پیدا کرد. حتی تا مرحلهای پیش رفت که به مقام «به لیست» رسید؛ اما در نهایت این راه را کنار گذاشت و موسیقی را به عنوان مسیر همیشگی زندگی خود انتخاب کرد.
فعالیتهای حرفهای و افتخارات فرانتس لیست
فرانتس لیست در دنیای موسیقی کارهای بزرگی انجام داد. او نوازنده و آهنگسازی فوقالعاده بود و در این زمینه خلاقیت زیادی از خود نشان داد. در ادامه، نگاهی میاندازیم به برخی از برجستهترین دستاوردهای او.
شوپن گفتهاست که آرزو داشته بتواند کارهایش را به خوبی لیست بنوازد!
برامس درباره نوازندگی لیست این چنین گفته است : «کسی که هنر نوازندگی او را ندیده باشد، چیزی از نوازندگی پیانو نمیداند.»
لیست پس از دیدن اجراهای پاگانینی، تصمیم گرفت مهارت او در نواختن ویولن را به پیانو منتقل کند. برای رسیدن به این هدف، روشهای جدیدی در نوازندگی ابداع کرد که در آثاری مانند اتودهای متعالی، اتودهای پاگانینی، راپسودیهای مجار و قطعهای مانند لاکامپانلا به خوبی شنیده میشود.
لیست در فرانسه به شهرت زیادی رسید و با چهرههای سرشناسی مانند بایرون، ویکتور هوگو، لامارتین و دولاکروا ارتباط نزدیکی پیدا کرد.
او از حامیان جدی واگنر به شمار میرفت و بدون پشتیبانی مادی و معنوی لیست، شاید واگنر هرگز به چنین موفقیتی نمیرسید. بعدها واگنر با ازدواج با دختر لیست، به خانواده او پیوست.
لیست در تبدیل موسیقی ارکستر به قطعات پیانو استعداد خارقالعادهای داشت؛ به همین دلیل او را “گرامافون قرن نوزدهم” مینامیدند.
او اولین نوازندهای بود که جسارت کرد یک کنسرت کامل را تنها با پیانو برگزار کند. این کنسرتها باعث شد تا محبوبیت زیادی در میان مردم پیدا کند و به عنوان پایهگذار رسیتال شناخته شود.
سالهای پایانی زندگی
فرانتس لیست در سالهای آخر عمرش، برخلاف گذشته که فقط به هنرجویان بسیار بااستعداد درس میداد، درِ خانهاش را به روی همه باز کرد و به تمام کسانی که میخواستند نواختن پیانو را یاد بگیرند، از کوچک تا بزرگ، به رایگان آموزش میداد. او هفده سال پایانی زندگیاش را در شهرهای رم، بوداپست و وایمار سپری کرد و در این مدت، قطعات تازه و نوآورانهای برای پیانو خلق کرد. در نهایت، این هنرمند بزرگ و خلاق در سال ۱۸۸۶ در شهر بایرویت چشم از جهان فروبست.