هنگامه اخوان از خوانندگان نامدار موسیقی سنتی ایران و از هنرمندان زن مطرح در این عرصه است. او فعالیت هنری خود را سالها پیش از انقلاب آغاز کرد و تا به امروز همچنان در زمینه موسیقی فعال است. در این نوشته از وبلاگ ندابلاگ، زندگینامه این هنرمند را مرور میکنیم.
کودکی و آغاز مسیر موسیقی
هنگامه اخوان در سیویکم خردادماه سال ۱۳۴۳ در روستای کلاشم پایین از توابع شهرستان صومعهسرا در استان گیلان به دنیا آمد. او کوچکترین عضو خانواده بود. پدر، مادر و برادرش همگی صدای خوش و گیرایی داشتند، اما تنها هنگامه بود که به صورت جدی و حرفهای به سمت موسیقی رفت.
این پدرش بود که هنگامه را با دنیای موسیقی آشنا کرد. از زمانی که هنگامه تنها ده سال داشت، پدرش آواز دشتی را به او یاد داد و نام قمرالملوک وزیری را به او شناساند. علاوه بر این، هنگامه تا پایان دوره دبستان همراه با برادرش در گروههای سرود مدرسه حضور داشت و آواز میخواند.
پس از چندی، او برای دیدار خواهر بزرگترش به تهران رفت. وقتی امکانات گستردهتر آموزش موسیقی در پایتخت را دید، تصمیم گرفت برای ادامه راهش در تهران بماند. سپس در آزمون خوانندگی رادیو شرکت کرد و نوار آزمایشی ضبط کرد که در آن یکی از ساختههای علی تجویدی و چندین ملودی که پدرش به او آموخته بود را اجرا کرد.
هیئت داوران رادیو شامل مرتضی حنانه، علی تجویدی، حبیبالله بدیعی، جواد معروفی و فلاح بود. نظر سه نفر از داوران به پذیرش او انجامید، اما دو نفر دیگر خواستار شرکت دوباره او در آزمون دیگری شدند. در این آزمون دوم، به دلیل آشنایی نداشتن با ردیفهای موسیقی، پذیرفته نشد.
اما این رد شدن، او را ناامید نکرد. هنگامه در دورههای فشرده آموزشی ثبت نام کرد و ردیفهای موسیقی را به خوبی فراگرفت. سرانجام پس از چند هفته، در آزمون بعدی موفق شد و قبول شد.
مسیر آموزش هنگامه اخوان
شورای رادیو، افرادی که در آزمون پذیرفته شده بودند را برای آموزش نزد استاد ادیب خوانساری فرستاد. او به مدت ده سال، ردیفهای آوازی و روشهای خوانندگی را نزد این استاد فرا گرفت. همچنین ابراهیم سرخوش، که نوازندهی تار بود، در بیشتر کلاسها حاضر میشد و با هنرجویان همنوایی میکرد. هنگامه اخوان گفته است که استاد ادیب خوانساری شاگردان بسیاری داشته؛ اما در حال حاضر، او تنها کسی است که یادگار و نمایندهی هنر آن استاد بزرگ به شمار میرود.
فعالیت در رادیو
هنگامه اخوان کار خود در رادیو را از سال ۱۳۵۴ شروع کرد و قطعاتی از قمرالملوک وزیری را اجرا نمود. اولین آواز او از برنامه گلهای زنده رادیو پخش شد. هوشنگ ابتهاج، هنگامه اخوان را به محمدرضا لطفی معرفی کرد و پس از آن، او به گروه شیدا پیوست. به گفته ابتهاج، اخوان به دلیل همکاری با رادیو از فضای کافهها فاصله گرفت و مسیر هنریاش با دیگر خوانندگان آن دوران تفاوت داشت. او در همان دوره با دو گروه سرشناس دیگر، یعنی گروه سماعی و گروه عارف، نیز همکاری داشت.
فعالیتهای هنری هنگامه اخوان پس از انقلاب
پس از انقلاب، هنگامه اخوان در وزارت فرهنگ و ارشاد و همچنین در شورای موسیقی عضو بود و دیدگاههای کارشناسی خود را درباره موسیقی بانوان ارائه میداد.
او در چهارمین گردهمایی عمومی کانون خوانندگان خانه موسیقی به ریاست این کانون برگزیده شد.
در سال ۱۳۶۳، سازمان صدا و سیما از او به عنوان یک متخصص آرشیو دعوت کرد تا در انجمن حفظ و گسترش موسیقی ایرانی همکاری خود را آغاز کند.
هنگامه اخوان از سال ۱۳۶۶ تا ۱۳۷۰ به عنوان مدرس آواز در این انجمن فعالیت کرد، اما پس از آن استعفا داد و تدریس خصوصی را دنبال کرد.
از سال ۱۳۷۰، او با راهاندازی و مدیریت گروه موسیقی «بهار»، کنسرتهای متعددی را ویژه بانوان روی صحنه برد.