این ضرب‌المثل برای توصیف چیزها یا افرادی به کار می‌رود که هیچ سود و فایده‌ای ندارند. وقتی می‌گوییم چیزی “نه به باره نه به داره”، منظور این است که آن چیز کاملاً بی‌مصرف و بی‌ارزش است.
مثلاً فرض کنید یک وسیله دارید که نه تنها به کارتان نمی‌آید، بلکه جای هم می‌گیرد و هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌توانید بکنید. در این شرایط می‌گویند این وسیله “نه به باره نه به داره” است. یعنی نه می‌توان از آن بهره برد و نه حتی می‌توان آن را کنار گذاشت تا شاید در آینده به درد بخورد.
این عبارت معمولاً برای بیان ناامیدی از چیزی که هیچ فایده‌ای ندارد استفاده می‌شود.
در این بخش، به بررسی معنی و مفهوم این ضرب‌المثل ایرانی می‌پردازیم. امیدواریم مطالب برایتان مفید و جذاب باشد.
نه به باره نه به داره کنایه از چیست؟
این ضرب‌المثل هشدار می‌دهد که تا وقتی کاری کاملاً قطعی و مطمئن نشده، بهتر است درباره‌ی آن با دیگران صحبت نکنی. یعنی تا نتیجه‌ی کار روشن نشده، زود خبر دادن به دیگران درست نیست.
معمولاً از این ضرب‌المثل برای یادآوری این موضوع استفاده می‌شود که جزئیات و برنامه‌هایت را، مخصوصاً وقتی هنوز نهایی نشده‌اند، برای همه تعریف نکنی.
یک مثال رایج، زمانی است که دو خانواده در آستانه‌ی خواستگاری و ازدواج هستند. ممکن است پس از یکی دو دیدار، برخی فوراً به همه اعلام کنند که این عروس یا داماد آینده‌ی خانواده است. در چنین موقعیتی، اگر شنونده فرد با تجربه‌ای باشد، می‌گوید: “نه به بار است و نه به دار!” و توصیه می‌کند که زبانت را نگه دار و تا وقتی همه چیز کاملاً قطعی نشده، خبر را پخش نکن.
چرا که اگر به هر دلیلی این ازدواج انجام نشد یا مشکلی پیش آمد، آن وقت سؤال‌ها و کنجکاوی‌های اطرافیان از هر طرف به سمت تو می‌آید و آرامش را از تو می‌گیرد. بنابراین بهترین کار این است که تا وقتی نتیجه‌ی کار صد در صد مشخص نیست، آن را با کسی در میان نگذاری.
گاهی هم این ضرب‌المثل خطاب به کسانی به کار می‌رود که بدون فکر و ناگهانی تصمیم می‌گیرند و نتیجه‌ی کارشان نامشخص است.