همه چیز دربارهٔ معنی و مفهوم ضرب‌المثل «روزی افتاده دست قوزی» + مثال
این ضرب‌المثل موقعی به کار می‌رود که چیزی باارزش یا فرصتی خوب، به دست کسی بیفتد که نه لیاقت آن را دارد و نه می‌داند چگونه از آن استفاده کند. در واقع، وقتی نعمت یا موقعیتی در اختیار فرد ناشایستی قرار می‌گیرد، این جمله را به کار می‌برند.
**معنی و ریشه:**
در گذشته، «قوزی» به فردی گفته می‌شد که کوهان داشت. مردم گاهی فکر می‌کردند چنین افرادی خوش‌شانس نیستند یا در جامعه جایگاه پایینی دارند. پس وقتی «روزی» (که همان روزی و ثروت است) به دست یک «قوزی» می‌افتاد، همه تعجب می‌کردند؛ چون فکر می‌کردند او شایستگی این نعمت را ندارد. این داستان نمادین شده تا بیان کند چطور گاهی چیزهای خوب، سر از دست کسانی درمی‌آورند که قدرشان را نمی‌دانند.
**مثال‌ها:**
* یک کتاب بسیار ارزشمند و نایاب در یک کتاب‌فروشی دست‌دوم، توسط یک فرد معمولی که هیچ علاقه‌ای به کتاب ندارد، فقط به خاطر قیمت کم آن خریداری می‌شود. در این حالت می‌گوییم: «این کتاب گران‌قیمت را فقط برای نقاشی‌هایش خریده؟ واقعاً روزی افتاده دست قوزی!»
* یک نفر بدون هیچ تلاش و تخصصی، فقط از طریق شانس و قرعه، شغل بسیار خوب و پردرآمدی به دست می‌آورد، اما چون توانایی انجام آن را ندارد، آن را از دست می‌دهد. در مورد او هم این ضرب‌المثل را به کار می‌برند.
* وقتی کسی پول زیادی به ارث می‌برد اما همهٔ آن را در مدت کوتاهی به راحتی هدر می‌دهد و چیزی برای خودش نمی‌سازد.
در این نوشته، به بررسی مفهوم یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی می‌پردازیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید و جالب باشد.
روزی افتاده دست قوزی کنایه از چیست؟
۱- منظور از “قوزی” فردی است که کوهان پشت دارد. در این مثل، مقصود کسی است که توانایی و شایستگی لازم را ندارد، اما کار مهمی به او سپرده شده و از عهده‌ی انجام درست آن برنمی‌آید. در واقع، در انجام وظیفه‌اش کاستی و مشکل دارد.
۲- معمولاً این ضرب‌المثل زمانی به کار می‌رود که می‌خواهند حق یا سهمی را به شکل عادلانه بین دیگران پخش کنند، اما این کار را به کسی می‌سپارند که نه تنها نمی‌تواند تقسیم مناسبی انجام دهد، بلکه با رفتار نادرستش دیگران را نیز ناراضی و دلخور می‌کند.
مثال این ضرب المثل
برخی از مدیران و رؤسا در محل کار، رفتاری با کارمندان خود دارند که گویی ارباب و مالک آن‌ها هستند. (نعوذ بالله!) چنین فردی هر کاری که دوست دارد انجام می‌دهد: بی‌دلیل بر سر دیگران فریاد می‌زند، از کارشان عیب‌جویی می‌کند و در موارد شدیدتر، اگر از کسی دلخور شود، حقوقش را کم می‌کند یا چند ماه پولش را پرداخت نمی‌کند.
اما دلیل این رفتار چیست؟
روزی و درآمد کارکنان در دست اوست و می‌خواهد با این کارها قدرت خود را نشان دهد. انگار فکر می‌کند خودش روزی‌رسان دیگران است!
اگر با چنین افرادی روبرو شده باشید، حتماً متوجه شده‌اید که این رفتارها از عقده‌ها و کمبودهای درونی آن‌ها سرچشمه می‌گیرد و سعی دارند با زورگویی، این احساس حقارت را بپوشانند.
در این شرایط، کارمندی که از دست چنین رئیسی به ستوه آمده، با خود می‌گوید: روزی به دست فرد نالایقی افتاده است! یعنی کسی که شایستگی ندارد، می‌خواهد روزی ما را به میل خودش تنظیم کند.
بیشتر بخوانید: ضرب المثل با دست
اختصاصی-ندابلاگ