همه چیز درباره معنی و مفهوم ضرب‌المثل “دم خود را روی کول گذاشتن”
این ضرب‌المثل یک تصویر خیلی روشن و ملموس را در ذهن ما ایجاد می‌کند. وقتی می‌گوییم کسی “دم خود را روی کول گذاشته”، یعنی او با تمام سرعت و بدون نگاه به پشت سرش در حال فرار است. این فرد آنقدر سریع می‌دود که حتی فرصت ندارد به چیز دیگری فکر کند و فقط به فاصل گرفتن از یک موقعیت خطرناک یا ناخوشایند فکر می‌کند.
معنای اصلی این اصطلاح، فرار کردن با عجله و ترس زیاد است. اما در زندگی روزمره، این فرار می‌تواند معنای مختلفی داشته باشد. گاهی این فرار، یک فرار فیزیکی از یک مکان یا یک شخص است. مثلاً وقتی کسی از دست یک حیوان عصبانی فرار می‌کند، دقیقاً همین حالت را دارد.
اما بیشتر اوقات، این ضرب‌المثل برای فرار از یک مسئولیت، یک مشکل یا یک موقعیت سخت به کار می‌رود. مثلاً ممکن است کسی از پرداخت بدهی‌هایش شانه خالی کند، از زیر بار یک قول و قرار در برود، یا وقتی کار سخت می‌شود، مسئولیت را رها کند و برود. در این شرایط است که می‌گویند: “فلانی دمش را روی کول گذاشت و فرار کرد!”
این مثل معمولاً بار منفی دارد و برای افرادی به کار می‌رود که به جای روبرو شدن با مشکلات و پیدا کردن راه‌حل، راه فرار را انتخاب می‌کنند. این نشان‌دهنده بی‌مسئولیتی یا ترس شدید است.
در کل، “دم خود را روی کول گذاشتن” یعنی با سرعت و ترس زیاد از یک موقعیت فرار کردن، که معمولاً به خاطر یک مشکل، خطر یا مسئولیتی است که فرد نمی‌خواهد با آن روبرو شود.
در این نوشته، به بررسی معنای یکی از ضرب‌المثل‌های کهن و پرمعنی ایرانی می‌پردازیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید و جالب باشد.
معنی دم خود را روی کول گذاشتن چیست؟
1- یعنی از ترس، خودش را جمع کرد و به سرعت فرار کرد.
2- معمولاً برای کسی به کار می‌رود که در ابتدا با ادعاهای بزرگ وارد کاری می‌شود، اما بعداً ناتوانی‌اش آشکار می‌شود و آبرویش را از دست می‌دهد. اگر حق کسی را پایمال کرده باشد و نتواند آن را جبران کند، از ترس مردم پنهان می‌شود. در این شرایط مردم می‌گویند: فلانی حق ما را خورد و حالا دمش را روی کولش گذاشته و فرار کرده است.
3- گاهی از این ضرب‌المثل برای تهدید استفاده می‌شود. مثلاً به کسی که با حرف‌هایش شما و خانواده‌تان را آزار می‌دهد، می‌گویید: باید مثل آدم دمَت را روی کولت بگذاری و از اینجا بروی، وگرنه نتیجه‌ی کارهایت را خودت می‌بینی!
4- این ضرب‌المثل به حالت کسی اشاره دارد که پس از شکست، به شکست خورده و خوارکننده، جایی را ترک می‌کند یا فرار می‌کند.