این ضرب‌المثل در مورد افرادی به کار می‌رود که در کمک کردن به دیگران یا بخشش، بسیار کم‌مایه و بی‌میل هستند. وقتی می‌گوییم “فلانی دستش نمک ندارد”، یعنی او شخصی است که در برخورد با دیگران سخاوت و بزرگواری نشان نمی‌دهد و در موقعیت‌هایی که انتظار می‌رود کمک یا محبتی کند، کوتاهی می‌کند.
این بیان معمولاً برای کسانی استفاده می‌شود که در میهمانی یا زندگی روزمره، با خست رفتار می‌کنند و از دادن حتی کوچک‌ترین چیزها به دیگران خودداری می‌ورزند. در واقع، “نداشتن نمک دست” نشان‌دهنده روحیه‌ای بخیل و ناپذیراست.
در این نوشته می‌خواهیم ببینیم این ضرب‌المثل کهن ایرانی چه معنایی دارد و چه مفهومی را در بر می‌گیرد. همراه ندابلاگ بمانید تا با هم به بررسی آن بپردازیم.
معنی دستش نمک نداره یعنی چه؟
1- یعنی آدم هر چقدر به دیگران محبت کند، در عوض بدی می‌بیند!
2- این ضرب‌المثل به کسی گفته می‌شود که با دل مهربانش به همه عشق می‌بخشد، اما در مقابل، یا نادیده گرفته می‌شود یا با رفتار ناخوشایندی روبرو می‌گردد.
3- “نمک” در اینجا یک مثال است. یعنی شخص کارهای خوب زیادی برای دیگران انجام می‌دهد، اما آن‌ها منتظر چیز خاصی هستند که اگر آن را انجام ندهد، انگار همه محبت‌هایش نادیده گرفته می‌شود.
4- نمک در زمان‌های قدیم اهمیت زیادی داشت. برای سلامتی بدن لازم بود و فواید بسیاری داشت. اما ریشه این ضرب‌المثل به این موضوع برمی‌گردد که مسافران وقتی به شهر دیگری سفر می‌کردند، نمک شهر خود را به عنوان هدیه برای میزبان می‌بردند. اگر کسی نمک همراه خود نمی‌آورد، می‌گفتند “دستش نمک ندارد”، حتی اگر چیزهای دیگری آورده باشد. در واقع، نمک نماد خوبی و محبت بود و نداشتن آن به معنای کم‌محبی تلقی می‌شد.
حالا این داستان واقعی باشد یا نه، امروز از این ضرب‌المثل برای کسی استفاده می‌کنند که کارهای خوبش دیده نمی‌شود و دیگران فقط به دنبال انتظارات بیشتری هستند. انگار می‌گویند: “بشکند این دستی که نمک ندارد!”