این ضرب‌المثل برای توصیف فردی به کار می‌رود که در انجام کارها بی‌میل است و هیچ تلاشی نمی‌کند. وقتی می‌گوییم کسی “دست به سیاه و سفید نمی‌زند”، یعنی او حتی ساده‌ترین و کوچک‌ترین کارها را هم انجام نمی‌دهد. این شخص معمولاً تنبل است و از هرگونه فعالیتی، چه سبک و چه سنگین، خودداری می‌کند.
ریشه این اصطلاح به زمانی برمی‌گردد که نوشتن با قلم و دوات رواج داشت. در آن زمان، “سیاهی” به معنای مرکب و “سفیدی” اشاره به کاغذ بود. بنابراین “دست به سیاه و سفید نزدن” یعنی فرد حتی حاضر نیست قلم را به دست بگیرد و کوچک‌ترین نوشته‌ای روی کاغذ بنویسد. این نشان می‌دهد که او چقدر در انجام وظایفش کوتاهی می‌کند.
امروزه از این ضرب‌المثل در موقعیت‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای مثال، وقتی کسی در خانه هیچ کاری انجام نمی‌دهد، یا در محیط کار از زیر مسئولیت‌هایش شانه خالی می‌کند، این عبارت را به کار می‌برند. این اصطلاح به‌خوبی نشان می‌دهد که فرد آنقدر بی‌حوصله و تنبل است که کوچک‌ترین اقدامی برای انجام کارهایش انجام نمی‌دهد.
در این نوشته، شما با معنا و مفهوم اصلی یک ضرب‌المثل کهن و اصیل ایرانی آشنا خواهید شد. با ما در ندابلاگ همراه باشید.
معنی دست به سیاه و سفید نزدن یعنی چه؟
کسی که اصلاً کار نمی‌کند و فقط به راحت‌طلبی عادت کرده است.
منظور از سیاه و سفید، هر نوع کاری است؛ چه کوچک و چه بزرگ، چه خوب و چه بد، چه مطابق میلش باشد و چه نباشد. چنین فردی از انجام هیچ کاری دریغ نمی‌کند.
نباید انتظار داشته باشی که فلانی کاری انجام دهد.
یعنی بدون هیچ استثنایی، هیچ کاری را انجام نمی‌دهد.
دلایل مختلفی باعث می‌شود کسی دست به هیچ کاری نزند. برخی از این دلایل عبارت‌اند از:
◊ تنبلی فرد
◊ احساس برتری نسبت به دیگران
◊ خجالت کشیدن از انجام کار در حضور جمع
◊ احساس تحقیر شدن (به دلیل کمبود اعتماد به نفس)
◊ وسواس زیاد
◊ نداشتن توانایی لازم برای انجام کار
و موارد دیگر…
پیشنهادی: ضرب‌المثل “تنبل نرو به سایه، سایه خودش میایه”
بیشتر بخوانید: ضرب‌المثل با دست
اختصاصی-ندابلاگ